zava

Kurmancî

Bilêvkirin

IPA^(kilîd): /ˈzˤɑːvɑː/
Kîtekirin: za·va

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zava	zava
Îzafe	zavayê	zavayên
Çemandî	zavayî	zavayan
Nîşandera çemandî	wî zavayî	wan zavayan
Bangkirin	zavayo	zavayino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	zavayek	zavayin
Îzafe	zavayekî	zavayine
Çemandî	zavayekî	zavayinan

bûk û zava (1)

zava nêr

mêrê ku daweta wî ye,
zelamê ku dîlana wî tê kirin,
zilamê ku zemawenda wî ye
Bûk û zava rabûn dawetê.
- Zava bi edeb ku çû ji der dan — (Ehmedê Xanî, Mem û Zîn, ~1692)
mêrê keça kesekî/ê yan mêrê xwişka kesekî/ê
Rizgar zavayê Elî ye. (Keça Elî jina Rizgarî ye.)

Jê

Gotinên pêşiyan

bûk bi dilê zavê ye, çi pitepita pîrê ye
bûk bi dilê zavê ye, çi kul bi dilê xelkê ye
bûk bi dilê zavê ye, çi pilepila melê ye
bûk bi dilê zavê ye, çi hêlehêla melê ye

Têkilî

Etîmolojî

Hevreha soranî زاوا‎ (zawa), kurdiya başûrî zawa, zazakî zama, hewramî zema, mazenderanî û talîşî زاما‎‎ (zama), belûçî زامات‎‎ (zamat), pertî 𐫉𐫀𐫖𐫀𐫅‎ (zʾmʾd /zāmād/), farisî داماد‎‎ (damad), tacikî домод (domod), pehlewî 𐫅𐫀𐫖𐫀𐫅‎ (damat), hexamenişî *𐎭𐎠𐎶𐎠𐎫𐎼 (damater), sogdî 𐫉𐫀𐫖𐫤𐫀𐫏‎ / ܢܐܩܬܐܝ‎ (zʾmtʾy), avestayî 𐬰𐬁𐬨𐬁𐬙𐬀𐬭‎ (zāmāter), sanskrîtî जामातृ (jā́mātṛ), hindî जँवाई (jãvāī) / जमाई (jamāī), yûnaniya kevn û nû γαμβρός (gambrós: zava) û γάμος (gámos: dawet, zemawend, zewac), latînî gener, îtalî genero, portugalî genro, fransî û katalanî gendre, spanî yerno albanî dhëndër... hemû ji proto-hindûewropî *ǵem- ("zewicîn, jin anîn").

Peyva îranî bi şiklê xwe yê farisî wek داماد‎ (damad) ketibû tirkiya osmanî û di tirkiya niha de bûye damat û cih li peyva tirkî ya xwemalî güvey teng kiriye.

Peyva yûnanî γάμος (gámos: zewac) ya ji eynî rehê peyva zava di gotinên wek monogamî (yekjinîtî, yekzewacî) û polîgamî (pirjinîtî, pirzewacî) de li piraniya zimanan belav bûye û ketiye kurdî jî.

Hêjayî gotinê ye ku zava ne hevreha peyva zewac / zewicîn e. Zewac û zewicîn ji erebî ketine kurdî lê ew bi xwe jî ji זוגא (zewga) ya aramî ne ku ji ζεῦγος (zeûgos) ya yûnaniya kevn e ku ji *yug-ta- û *yeug- (bi hev re meşîn/bezîn) yên proto-hindûewropî ne ku herwiha serekaniya yuxte- ya avestayî, cuxte- ya farisiya kevn, جفت‎ (cuft) ya farisî û cot ya kurdî ye. çift (cot) ya tirkî ji farisî ye.

Çavkanî: Çabolov, Chyet r. 683, Horn r. 117, Watkins r. 26, MacKenzie r. 114, Etymonline

Bi zaravayên din

Kurmancî: zava
- Reşî: zave
Soranî: زاوا‎ (zawa)
Kurdiya başûrî: zawa
Lekî: zuma
Hewramî: zema (--> zemawend)
Zazakî: zama

Werger

mêrê ku dizewice yan nû zewiciye (1)

Afrîkansî: bruidegom
Albanî: dhëndër → sq n
Alviri-Vidari:
Elwîrî-wîderî: دماد‎ (domād)
Almaniya bilind a kevn: brūtigomo n
Almanî: Bräutigam → de n
Amharî: ሙሽራው (mušraw)
Asamî: দৰা (dora)
Azerî: bəy → az
Belarusî: жані́х n (žaníx)
Bengalî: দামাদ → bn (damad), জামাই (jamai), নওশা → bn (nôośa), দুলা → bn (dula)
Bulgarî: жени́х → bg n (ženíh), младоже́нец n (mladožénec)
Burmayî: သတို့သား → my (sa.tui.sa:), သတိုးသား (sa.tui:sa:)
Çekî: ženich → cs n
Çînî:
Kantonî: 新郎 (san¹ long⁴, san¹ long^4-2), 新郎哥 (san¹ long⁴ go¹)

Dunganî: щиннүщү (xinnüxü), нүщү (nüxü)

Hakkayî: 新娘公 (sîn-ngiòng-kûng), 新郎 (sîn-lòng)

Mandarînî: 新郎 → zh (xīnláng)

Minnanî: 新郎 → zh-min-nan (sin-lông)
Danmarkî: brudgom → da g
Erebî: عَرِيس‎ n (ʿarīs)
Erebiya kendavî: معرس‎ n (miʕris)
Ermenî: փեսա → hy (pʻesa), փեսացու → hy (pʻesacʻu),
Esperantoyî: edziĝanto
Estonî: peigmees, peig
Farisî: داماد‎ → fa (dâmâd)
Fînî: sulhanen → fi
Fransî: jeune marié → fr n, futur marié n, marié → fr n, futur époux n, époux → fr n
Friyolî: spôs n
Frîsiya kevn: brēdgoma n, breidgoma n
Gaelîka skotî: fear na bainnse n, fear nuadh-pòsda n
Galîsî: noivo → gl n
Gotî: 𐌱𐍂𐌿𐌸𐍆𐌰𐌸𐍃 n (bruþfaþs)
Gurcî: ნეფე (nepe), საქმრო (sakmro)
Hindî: दूल्हा → hi n (dūlhā), वर → hi n (var), दामाद → hi n (dāmād)
Holendiya kevn: brūdigomo n
Holendî: bruidegom → nl n
Îbranî: חָתָן‎ → he n (khatán)
Îdoyî: fiancito → io, fiancitulo → io, fiancitino → io
Îngilîziya kevn: brȳdguma n
Îngilîzî: bridegroom → en
Îrlendî: grúm n, buachaill óg n
Îtalî: sposo → it n
Îzlendî: brúðgumi n
Japonî: 新郎 → ja (しんろう, shinrō), 花婿 → ja (はなむこ, hanamuko), 婿 → ja (むこ, muko)
Katalanî: nuvi → ca n
Keşmîrî: مَہارازٕ‎ (mahārāzụ)
Kirgizî: куйоо (kuyoo)
Kîkûyûyî: mũhikania 1
Koreyî: 신랑(新郞) (sillang)
Latviyayî: līgavainis n
Lawsî: ເຈົ້າບ່າວ (chao bāo)
Lîtwanî: jaunikis n, jaunasis n
Luksembûrgî: Bräitchemann n
Makedonî: младо́женец n (mladóženec)
Malayalamî: മണവാളൻ → ml (maṇavāḷan), ചെറുക്കൻ → ml (ceṟukkan)
Malezî: pengantin lelaki
Maltayî: għarus n
Manksî: dooinney-poosee n
Maorî: tāne mārena
Mecarî: vőlegény → hu
Mongolî:
Kirîlî: шинэ хүргэн (šine hürgen), хүргэн → mn (hürgen)
Nedersaksî: Brödigam n, Brögam n, Brüdigam n, Brügam n
Normandî: mathié n
Norsiya kevn: brúðgumi n
Norwecî:
Norwecî: brudgom → no n

Norweciya nînorskî: brudgom n
Oygurî: يىگىت‎ (yigit)
Ozbekî: kuyov → uz
Plodîşî: Briegaum n
Polonî: pan młody → pl n, nowożeniec → pl n
Portugalî: noivo → pt n
Qazaxî: күйеу (küieu)
Romanî: ʒamutro n
Romanyayî: mire → ro n
Rusî: жени́х → ru n (ženíx), новобра́чный → ru n (novobráčnyj)
Saksoniya kevn: brūdigomo n
Sindhî: ُگھوٽ‎ → sd n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: младожења n, женик n

Latînî: mladoženja → sh n, ženik → sh n
Slovakî: ženích n
Slovenî: ženin → sl n
Spanî: novio → es n
Swahîlî: bwana harusi → sw, bwana arusi
Swêdî: brudgum → sv g
Tacikî: домод → tg (domod)
Tagalogî: nobyo
Tarifitî: isri n
Tayî: เจ้าบ่าว → th, บ่าว → th (bàao)
Telûgûyî: వరుడు → te (varuḍu), పెళ్ళి కొడుకు (peḷḷi koḍuku)
Tirkî: güvey → tr, damat → tr
Tirkmenî: adagly → tk
Udmurtî: эмеспи (emespi)
Ûkraynî: жени́х n (ženýx), нарече́ний n (narečényj), молоди́й → uk n (molodýj), су́джений n (súdženyj), князь n (knjazʹ), молоди́к n (molodýk)
Venîsî: spóxo n
Viyetnamî: rể → vi, chú rể
Volapûkî: gam → vo, higam → vo, jigam → vo
Weylsî: priodfab → cy n, priodfeibion n pj
Ximêrî: កូនកំលោះ (koun kɑmlɑh)
Yidîşî: חתן‎ (khosn), כאָסן‎ n (khosn)
Yûnanî: γαμπρός → el n (gamprós), μελλόνυμφος → el n (mellónymfos), νεόνυμφος → el n (neónymfos)
Kevn: νυμφίος n (numphíos)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

mêrê keça (yan xwişka) kesekî/ê (2)

Albanî: dhëndër → sq n
Almaniya Pennsylvania: Schwiegersoh n
Almanî: Schwiegersohn → de n, Tochtermann → de n, Eidam → de n
Altayiya başûrî: кӱйӱ (küyü)
Andî: нусо
Arçî: нусду
Aromanî: dziniri n, dzinire n
Astûrî: xenru → ast n, xenral → ast n
Azerî: yeznə → az, kürəkən → az, giyəv, dadı
Batsbî: სიძე̂ (siʒê)
Belarusî: зяць n (zjacʹ)
Bengalî: জামাই (jamai), দামাদ → bn (damad)
Bretonî: mab-kaer → br n, deuñv → br n
Bulgarî: зет → bg n (zet)
Burmayî: သမက် → my (sa.mak)
Çeçenî: нуц (nuc)
Çekî: zeť → cs n
Çînî:
Kantonî: 女婿 (neoi⁵ sai³)

Hakkayî: 婿郎 (se-lòng)

Mandarînî: 女婿 → zh (nǚxu), 婿 → zh (xù)

Minnanî: 囝婿 (káⁿ-sài, kiáⁿ-sài), 半子 (poàn-chír, poàn-chú), 女婿 (lír-sài, lí-sài, lú-sài)
Danmarkî: svigersøn → da g
Endonezyayî: menantu laki-laki, menantu → id
Erebî: زَوْج اَلاِبْنَة‎ n (zawj al-ibna), صِهْر‎ → ar n (ṣihr)
Ermenî: փեսա → hy (pʻesa)
Estonî: väimees → et
Farisî: داماد‎ → fa (dâmâd)
Ferî: versonur n, dóttursonur n
Fînî: vävy → fi
Fransî: beau-fils → fr n, gendre → fr n
Friyolî: zinar n, ginar n
Gaelîka skotî: mac-cèile n, ban-sgoth n, cliamhainn n
Galîsî: xenro → gl n
Gotî: 𐌼𐌴𐌲𐍃 n (mēgs)
Gurcî: სიძე (siʒe)
Guugu yimidhirrî: biidyirr (of a female), ngalaadhin (of a male)
Hindî: दामाद → hi n (dāmād), जमाई → hi n (jamāī)
Holendî: schoonzoon → nl n
Hunsrikî: Schwieghersohn n
Îbranî: חָתָן‎ → he n (khatan)
Îdoyî: bofiliulo → io
Îngilîziya kevn: āþum n
Îngilîziya navîn: sone in lawe
Îngilîzî: son-in-law → en
Îngûşî: найц (najc)
Îrlendî: cliamhain n
Îtalî: genero → it n
Japonî: 婿 → ja (むこ, muko)
Kannadayî: ಅಳಿಯ → kn (aḷiya)
Kapverdî: jénru
Katalanî: gendre → ca n
Keşmîrî: زامتُر‎ → ks (zāmtur)
Koreyî: 사위 → ko (sawi)
Kornî: deuv n
Kreyoliya seyşelî: zann
Ladînoyî: yerno
Latînî: gener → la n
Latviyayî: znots → lv n
Lazî: სიჯა (siǯa)
Lîtwanî: žentas n
Luksembûrgî: Eedem n
Makedonî: зет n (zet)
Manksî: cleuin n
Maorî: hunaonga, hunōnga
Mazenderanî: زاما‎ (zāmā)
Mecarî: vő → hu, vej → hu
Megrelî: სინჯა (sinǯa)
Nanayî: аоси
Navajoyî: aadaaní, doishʼíinii, doo yooʼíinii
Normandî: bieau-fis n
Norwecî: måg
Norweciya bokmålî: svigersønn → no n

Norweciya nînorskî: svigerson n
Oksîtanî: gendre → oc n
Oriyayî: ଜ୍ୱାଇଁ (jwaim̐)
Osetî: сиахс (siaxs)
Peştûyî: زوم‎ → ps n
Plodîşî: Schwiasän n
Polabî: ząt n
Polonî: zięć → pl m pers
Portugalî: genro → pt n
Puncabî: ਜਵਾਈ n (javāī), ਦਾਮਾਦ n (dāmād)
Romanî: ʒamutro n
Romanyayî: ginere → ro n
Rusî: зять → ru n (zjatʹ)
Sanskrîtî: जामातृ → sa n (jāmātṛ)
Sardînî: géneru n, génniru n
Sicîlî: ienniru → scn n, jenniru → scn n
Sirboxirwatî:
Kirîlî: зет n

Latînî: zet → sh n
Skotî: guid-son
Slovakî: zať → sk n
Slovenî: zet → sl n
Sorbî:
Sorbiya jêrîn: pśichodny syn n, źowki cłowjek n, šwigersyn n
Spanî: yerno → es n
Spaniya kevn: yerno
Svanî: ჩი̄ჟე (čīže)
Swêdî: svärson → sv g, måg → sv g
Tagalogî: lalaking manugang
Taosî: tà’ána, ȕ’úna
Tayî: ลูกเขย → th
Telûgûyî: అల్లుడు → te (alluḍu)
Tirkî: güvey → tr, damat → tr
Ûkraynî: зять n (zjatʹ)
Venîsî: zendro n, zènero, xènero, xènaro → vec, dhènero
Viyetnamî: rể → vi, con rể
Volapûkî: lüson → vo
Weylsî: mab-yng-nghyfraith n, daw n
Wîlamowî: adum
Yûnanî: γαμπρός → el n (gamprós)
Kevn: γαμβρός n (gambrós)

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Malagasî

Navdêr

zava

ronahî, ronî
- (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Çavkanî

Ev peyv ji wergerên ronahî hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

zava

Kurmancî

Bilêvkirin

Navdêr

Herwiha

Bi alfabeyên din

Tewandî

Dijmane

Jê

Gotinên pêşiyan

Têkilî

Etîmolojî

Bi zaravayên din

Werger

Malagasî

Navdêr

Çavkanî