Komol noswolow
Komolennow tanow glaswynn po diliw a splann dres an nos yw kommol noswolow (Sowsnek: noctilucent clouds). [1] Devedhyans an ger Sowsnek noctilucent yw a’n yeth Latin hag an styryans yw ‘splanna y’n nos’. An unn devedhyans yw dhe’n geryow Kernewek ha Kembrek, henn yw nos ha golow (gloyw yn Kembrek).
Furvyes yns gans gwrysow rew yn-dann 100nm a dreuslinen. An kommol a splann y’n hav wosa an howlsedhes mes pan yll an kommol dastewynnya golow an Howl hwath. [2] An ughella komolennow y’n ayrgylgh yw kommol noswolow, kevys y’n mesosfer orth ughelder a 76-85km (47-53 mildir). Yth yns an moyha apert yntra lesresow 50° ha 65° drefen bos an ebron re wolow yn ogas dhe’n Pennow-aghel. [3]
Kampollys veu kommol noswolow gans den vyth kyns 1885, pan dhallathas skiensydhyon Almaynek aga studhya. [4][5] Ethen dowr ha perthyglow polter yw res dh’aga furvya. Y krysir bos an polter a dheu a gorrveyn kowas po loskvenedhyow. [6] Yma hwithrans a-dhiwedhes ow leverel i dhe vos moy kemmyn awos tommheans ollvysel ha moy a ethen dowr y’n ayrgylgh. [7]
Yma'n erthygel ma owth usya an Furv Skrifys Savonek a-barth Kernowek kres.