Libanus
- Haec pagina civitatem Asiaticam tractat. Si incensum quaeris, vide Tus.
Libanus[1] vel publice Respublica Libana (Arabice الجمهورية اللبنانية) est civitas sui iuris in Asia sita, Mari Mediterraneo adiacens. A septentrionibus orienteque a Syria finitur, a meridie secum 'Lineam caeruleam', quae dicitur, ab Israele, ab a occidente a Mari Mediterraneo. Libanus ad Levantem pertinet. Anno 2022, fere 5 500 000 hominum in Libano vivebant, paene media pars Beryti. Urbes numero incolarum proximae sunt Tripolis in septentrionibus et Sidon in meridie sitae.
Libanus
Territoria finitima: Syria, Israel
Locus: 33°50′0″N 35°46′0″E
Caput: Berytus
Gestio
Populus
Commemoratio
Sigla
Tabula aut despectus
Geographia
recensereTerra Libani in quattuor partes dividitur, quae recta linea praeter mare patent:
- Plaga litoralis 225 chiliometroum, quae ardua ad montes surgens in septentrionibus ac meridie latior fit,
- Libanus mons, qui praeruptus faucibusque difissus a septentrionibus in meridiem porrigitur,
- Vallis Biqa in oriente,
- Antilibanus, mons exsiccatus atque aridus, et Hermon, qui altissimus est mons Libani in finibus inter Libanum, Israel et Syriam situs.
Leontes, longitudine 140 chiliometrorum maximus Libani fluvius, in Biqa valle prope Heliopolim ortus Libanum secat et Tyri ad septemtriones in Mare Mediterraneum se effundit. Alii fluvii sunt Orontes in Syriam Turciamque fluens et Hasbani, qui est unus e tribus fontibus Iordanis.
Ex antiquitate plures urbes in litore iacent. Regiones interiores, quae naturam mirae pulchritudinis atque vicos monasteriaque antiqua ostendunt, agriculturae, secessui oppidanorum et periegetis serviunt. Vallis Biqa parvam quidem praecipitationem accipit, quod Libanus Mons imbres arcet, irrigatione artificiosa tamen vinum, oleum, holera, fructus, frumentum et lac necnon cibi ex lacte parati producuntur.
Cedrus, qui vexillum respublicae exornat, adhuc non nisi raro in medio monte Libano invenitur.
Praecipuae urbes
recensereHistoria
recensere
Libanus olim terra Phoenicum post Tyrum anno 332 expugnatam primo ab Alexandro Magno, tum a Seleucidis, demum a Romanis imperio rectus est. Postquam Arabes inter annos 634 et 640 regionem invaserunt, Libanus pars mundi Arabici et postea Ottomanici factus est. Incolae lingua Arabica loquentes partim religionem Islamicam, partim Christianam confitentur, etiam aliis minoritatibus religiosis exstantibus.
Postquam Imperium Ottomanicum primo bello mundano devictum est, Libanus anno 1922 sub dicionem Francicam venit. Cum anno 1943 Libanus respublica sui iuris proclamatus esset, copiae Francicae anno 1946 Libanum (et Syriam) reliquerunt.
Ex anno 1948, quo Israel orta est, Libanus cum hac civitate confini in bello est. Anno 1958 controversia inter Christianos, qui se consiliis civitatum occidentalium consociaverant, et Musulmanos nationalismo Arabo faventes mota, novo autem praeside Fuad Schihab (Chéhab) electo res cito pacatae sunt. Prudentibus consilii rationibus status civitatis stabilitus est, oeconomia floruit, democratia - unica in mundo Arabo - prospere processit. Inter annos 1949 et 1969, quibus Libanus multis in rebus in Franciae exemplum formatus erat, etiam "Helvetia Orientis", Berytus "Parisius propinqui Orientis" habebatur.
Pristinae novaeque inter factiones simultates anno 1975 ad bellum civile duxerunt, cuius in continuatione copiae Israeliticae ac Syriacae partes Libani occupaverunt. Controversiae inter factiones religiosas gentilesque (Christianos, Sunnitos, Siitos, Druzos et Palaestinos) necnon ideologicas (vires "dextrae" ac "sinistrae") usque ad annum 1990 continuaverunt. Anno 2000 copiae Israeliticae, anno 2005 ultimae Syriae copiae Libanum reliquerunt. Tamen opera urbes oeconomiamque restituendi bellis circum flagrantibus perdifficile facta est, praeterea compositio civium valde se mutaverat, quod multi Christiani annis belli emigraverant, vis Hizbullah factionis ab Irania adiutae per annos creverat.
Ex anno 2019 gravis crisis oeconomica Libanum vexat, praetera fere 1 500 000 hominum, qui e Syria fugerant, aerarium publicum onerant. Anno 2023 quadraginta centesimae incolarum, inter quos maior pars profugorum, fame laboraverunt.[2]
Anno 2024, exercitus Israeliticus ad Hizbullah factionem dimicandam iterum partes Libani militibus ac bombis aggreditur.
Gentes et religiones
recensereCirca 95 centesimae gentis Libani sunt Arabes, 4 centesimae Armeni. Publica lingua est Arabica, plures etiam Francogallice et Anglice loquuntur. Quidam Christiani adhuc linguam Aramaicam (sive Syriacam) in liturgia utuntur.
Circa sexaginta quinque centesimae incolarum Musulmani (Druzis inclusis) sunt, reliqui Christiani. Numeri exacti non sunt. Musulmani in sectis (imprimis Sunnitica et Sciitica) divisi sunt. Plurimi Christianorum sunt Catholici, plerumque ad Ecclesias Catholicas Orientales pertinentes (Ecclesia Antiochena Maronitarum, quae ritu Byzantino utitur, et Ecclesia Graeco-Melchita Catholica, quae ritu Antiocheno utitur. Sunt autem et aliae factiones Christianae (Ecclesia Orthodoxa, Ecclesia Apostolica Armena et aliae) in Libano. Maior pars Musulmanorum in partibus australibus et in Biqua valle vivunt, plurimi Christiani in medio Libano et in montibus.
Systema civitatis
recensere
Libanus ab anno 1926 est respublica, his diebus democratia parlamentaris. Res propter partes religionibus in civitate administranda assignatas difficiles moderatu atque instabiles sunt. Plures praesides aliique politici post civitatem sui iuris constitutam in officio aut postea interfecti sunt. Constitutio, quam "consilium contitutionis" tuetur, anni 1926 postremo anno 1999 mutata est.
Quattuor munera civitatis suprema membris certarum religionum reservata sunt:
- Dux civitatis Christianus Maronita esse debet,
- Praeses parlamenti Musulmanus Siiticus esse debet,
- Caput regiminis Musulmanus Sunniticus esse debet,
- Archistrategus exercitus Christianus esse debet.
Hae regulae anno 1989 confirmatae non in constitutione anni 1926 positae sunt, sed in "Pacto Nationali" anni 1943.
Dux civitatis sexto quoque anno eligitur, statim post munus exactum eligi non potest. Ius suffragii est civibus, qui 21 annos compleverunt.
Parlamentum (Maǧlis an-Nuwwāb) 128 membrorum quarto quoque anno eligitur. Sedes religionibus forma sequenti attributae sunt:
| Maronitae | Musulmani Siitici | Musulmani Sunnitici | Christiani Graeco-Orthodoxi Antiocheni | Druzi | Melchitae | Armeni Orthodoxi | Alavites (Nusairites) | Armeni Catholici | Protestantes | Minoritates | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 34 sedes | 27 sedes | 27 sedes | 14 sedes | 8 sedes | 8 sedes | 5 sedes | 2 sedes | 1 sedes | 1 sedes | 1 sedes | 128 sedes ex toto | ||||||||||
Aliter ac aliae civitates Arabicae Libanus multas factiones habet, quae varias societatis voluntates exprimunt.
Notae
recensere- ↑ De monte ex antiquitate noto: Quintus Curtius Rufus, Historiae Alexandri Magni http://latin.packhum.org/loc/860/1/14/4796-4803,6095-6102@1 4.2.18.5]: "ex Libano monte". De civitate hodierna: Paulus episcopus, Litterae decretales "Quamvis Libanus".
- ↑ Julia Neumann: Wirtschaftskrise im Libanon: Mit Tupperdosen zum Essensstand. In: Die Tageszeitung: taz. (die 9 Iunii 2023), ISSN 0931-9085
Nexus interni
Nexus externi
recensere
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Libanum spectant. |
|
|
Situs geographici et historici: Locus: 33°50′0″N 35°46′0″E • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Commentatio Theodisce, Francogallice, Italice apud Lexicon historicum Helveticum • Store norske Lexikon • Большая российская энциклопедия |
| Civitates |
Atropatene · Afgania · Arabia Saudiana · Armenia · Baharina · Bangladesa · Birmania · Bruneium · Butania · Cambosia · Chirgisia · Corea meridiana · Corea septentrionalis · Cuvaitum · Cyprus · Emiratus Arabici Coniuncti · Georgia · Iaponia · Iemenia · India · Indonesia · Iordania · Iracum · Irania · Israël · Kazachstania · Laotia · Libanus · Malaesia · insulae Maldivae · Mongolia · Nepalia · Omania · Pakistania · Philippinae · Quataria · Russia · Sinae · Singapura · Syria · Tadzikistania · Taprobane · Thailandia · Timora Orientalis · Turcia · Turcomannia · Uzbecia · Vietnamia |
|---|---|
| Civitates statu dubio |
Abascia · Carabachia Superior · Cyprus septentrionalis · Ossetia Meridionalis · Taivania |
| Territoria obnoxia et statu dubio |
Acroterium et Decelea · Casmiria · Territoria Palaestinensia |
 | ||||
Capsae cognatae: Primi ministri Libani | ||||
| | |
|
Fouad Boutros 1976 • Élie Salem 1982 • Rashid Karami 1984 • Salim Hoss 1987 • Michael Aoun 1988 • Farès Boueiz 1990 • Nasri Maalouf 1992 • Farès Boueiz 1992 • Salim Hoss 1998 • Mahmoud Hammoud 2000 • Jean Obeid 2003 • Mahmoud Hammoud 2004 • Fawzi Salloukh 2005 • Ali al-Shami 2009 • Adnan Mansour 2011 • Gebran Bassil 2014 • Nassif Hitti 2020 Capsae cognatae: Primi ministri Libani | |