Lingua Legionensis
Lingua Legionensis est lingua e Latina derivata et in regione Legionensi paeninsulae Hispanicae adhibita.
 |
Pagina semiprotecta Ustricibus usoribusque ignotis hoc tempore non licet hanc paginam recensere. Quaesumus ut emendationes in pagina disputationis proponas vel nomen Vicipaedianum crees. |
| Lingua Legionensis | |
|---|---|
| IPA | [ - ] |
| Taxinomia | Lingua Romanica e stirpe Indoeuropaeo |
| Locutores | — |
| Sigla | 1 -, 2 ast, 3 - |
| Status publicus | |
| Officialis | |
| Privata | Hispania |
| Litterae | — |
| Scriptura | Latina |
| Procuratio | |
 | |
De lingua
Lingua adhuc Legionis Septemtrione, Meridie et Occidente et in Samurae Occidente. Notandum est Mirandicam linguam linguam ipsam esse, sed aliquando cum Legionica lingua inglobari, quamquam hodie una officialis et recognita modalitas toto in dominio est.
Lingua Legionica in nostrum conspectum fructuum ad quos linguae Latinae in dominio Asturico fabulatae evolutio fert unus prodit. Sua linguistica personalitas quod summa peculiaritatum ante linguas vicinas, Galaicam-Lusam et Hispanam, individualizantium jungit definitur. Ita et Mirandicae et Asturianae linguae similium fructuum praesentia clarissimum linguistici definiti congressus partem esse relinquit.
Familia
Globuli Hiberorromanici in nominato Asturico subcirculo qui tribus linguis componitur est:
- lingua Asturiana
- lingua Legionica
- lingua Mirandica
Phonologia
(Transcriptio secundum Alphabeti Phonetici Internationalis normas fit)
Vocales
Vocalicum linguae Legionicae systema quinque phonemata discriminat, dissimilia tribus aperturae gradibus (mediae, minimae et maximae) et tribus punctis (centrali, anteriori et posteriori).
| anteriores (palatales) | centrales | posteriores (velares) | |
| vocales occlusae (apertura minima) | i | - | u |
| vocales mediae (apertura media) | e | - | ɔ |
| vocales apertae (apertura maxima) | - | a | - |
Consonantes
| labiales | dentales | alveolares | palatales | velares | |
| occlusivae surdae | p | t | - | ʧ | k |
| occlusivae sonorae | b | d | - | y | g |
| fricativae | f | θ | s | ʃ | - |
| nasales | m | - | n | ɲ | - |
| laterales | - | - | l | ʎ | - |
| vibrantes | - | - | ɾ / r | - | - |
Dialecti
Orientalis Legionica lingua subdialectum aspirati h /h/ usu characterizatum habet, f- initialia in omnibus vocibus in quibus lingua Legionica f- habet (e Latina lingua deductum fere in omnibus casibus) substituentem: fame / h.ambre ; fíyu / h.iyu ; fabas / h.abas ; fortiga / h.ortiga.
Occidentalis dialectus decrescente ei, ou diphthogatione characterizatur (vega / veiga ; ferreru / ferreriru ; cosa / cousa ; oveya / ouveya).
Casu linguae Legionicae Centralis, hodie practice extincta, decrescentes diphthongos ei/ou non haberet; praeterea inter sonos f/c et güe/bue confusionem principio vocis haberet: cesoria/fesoria et buerta/güerta. In relictis rebus velut Orientalis, cum sua peculiaritate, aspiratione f- Latini, esset.
Status hodiernus
Factum ut lingua Legionica nulla legislatione recognoscitur, ei obices huic cognitioni ponit. Eis rebus competentes docentiae administrationes de huius linguae amissionis periculo non sensibilizari additur.
Quamquam historica lingua est, id est, in historico conformationis Legionis processu fuit et increbrescit et postea in Hispanici examinis evolutione. Usque ad saeculum XIV non venta in Regni administratione lingua Hispana, quod ut normale esset saecula in tota regione juncta tardaret, lingua Legionica obvie incolarum Regni lingua communis maternaque erat.
Hodie, lingua Legionica statum dyglossicum qui non ultimis saeculis mutavit ostendit, sed qui nunc periculosior, consideratis alta loquentium aetate et numero 95.000 (in cyphris optimistissimis) geographice sparso, fit.
Docentia
Nec obligatorietas nec optativitas in publica aut privata docentia regulata in hac lingua est, omnino nulla praesentia velut liberae electionis materia curricularis aut materia extrascholaris in scholis, lyceis aut universitatibus regionis est.
Ergo hodie aliquae concilia et privatae entitates linguae Legionicae classes tota in regione ponunt, praecipue Legioni sed et Samurae modo voluntario et conspectas ad adultos.
Normativizatio
Ob suam fragmentationem et legislationis inopiam, nulla recognita entitas quae linguam regulare possit est; quamquam de annis 80 saeculi XX normativizationes societatibus aut loquentium gregibus effici tentat; sed, cum nullo administrativo fulcro, quodvis conatum infructuosum est.
Nihilominus, omnia normativizationis conata in modalitatum Occidentalium koina cum Centralium variantium vivacissimarum (velut cepedanu, cabreirés, bercianu, maragatu, umañés et argoyanu) mixtura fundantur.
Omnibus in propositionibus aliquae puncta communia sunt, e quibus excellunt:
- pluralis femineus cum -as.
- decrescentes diphthongi in e et o tonicis Latinis (cousa et penséi).
- servatio -e finalis infinitivorum verbalium (non semper) cantare, bebere, dire.
- praejudicium ch- in consonantico circulo Latino pl- pro ll- (non semper); chuvia/lluvia.
- servatio e et o tonicorum ante i/u (pirru).
- possessiva mieu/mía, tou/túa, sou/súa et plurales regulares cum articulo.
- conjunctio y pro ya.
Quamquam Academia Linguae Asturianae ad linguam Legionicam normativizandam nullam recognitionem habet, reapse aliquando Legionice loquentes ad Asturianam grammaticam aut ad huius instituti decissiones recurrunt hora consiliorum amplificandorum aut cum in scriptione linguae aliqua controversia surgit.
Lingua Legionica et Linguae Romanicae
| Leonese | Portuguese | French | Italian | Venetian | Spanish | Latin | English |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| facere | fazer | faire | fare | fare | hacer | facere | make |
| fiyu | filho | fils | figlio | fiolo | hijo | filius | son |
| fame | fome | faim | fame | fame | hambre | fames | hunger |
| gochu | porco | cochon | maiale | porselo | cerdo | sus | pig |
| vieyu | velho | vieux | vecchio | vecio | viejo | vetus | old |
| chovere | chover | pleuvoir | piovere | piòvare | llover | pluere | rain |
Bibliografia
- Menéndez Pidal, R.: "El dialecto Leonés". Revista de Archivos, Bibliotecas y Museos, 14. 1906.
- García Gil, Hector (2010). «El asturiano-leonés: aspectos lingüísticos, sociolingüísticos y legislación». Working Papers Collection. Mercator Legislation, Dret i legislació lingüístics. (25). ISSN 2013-102X.
- Academia de la Lengua Asturiana«Normes ortográfiques». 2005. ISBN 978-84-8168-394-3.
- García Arias, Xosé Lluis (2003). Gramática histórica de la lengua asturiana: Fonética, fonología e introducción a la morfosintaxis histórica. Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-341-7.
- González Riaño, Xosé Antón; García Arias, Xosé Lluis (2008). II Estudiu sociollingüísticu de Lleón (Identidá, conciencia d'usu y actitúes llingüístiques de la población lleonesa). Academia de la Llingua Asturiana. ISBN 978-84-8168-448-3.
- Galmés de Fuentes, Álvaro; Catalán, Diego (1960). Trabajos sobre el dominio románico leonés. Editorial Gredos. ISBN 978-84-249-3436-1.
- Linguasphere Register. 1999/2000 Edition. pp. 392. 1999.
- López-Morales, H.: “Elementos leoneses en la lengua del teatro pastoril de los siglos XV y XVI”. Actas del II Congreso Internacional de Hispanistas. Instituto Español de la Universidad de Nimega. Holanda. 1967.
- Staff, E. : "Étude sur l'ancien dialecte léonnais d'après les chartes du XIIIÈ siècle", Uppsala. 1907.
- Gessner, Emil. «Das Altleonesische: Ein Beitrag zur Kenntnis des Altspanischen».
- Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1896). Estudios sobre la conjugación Leonesa. Impr. Cervantes.
- Hanssen, Friedrich Ludwig Christian (1910). «Los infinitivos leoneses del Poema de Alexandre». Bulletin Hispanique (12).
- Krüger, Fritz. El dialecto de San Ciprián de Sanabria. Anejo IV de la RFE. Madrid.
- Morala Rodríguez, Jose Ramón; González-Quevedo, Roberto; Herreras, José Carlos; Borrego, Julio; Egido, María Cristina (2009). El Leonés en el Siglo XXI (Un Romance Milenario ante el Reto de su Normalización). Instituto De La Lengua Castellano Y Leones. ISBN 978-84-936383-8-2.
Links
|
Vide Leonese language in Victionario. |
- Héctor García Gil. Asturian-leonese: Linguistic, Sociolinguistic and Legal Aspects
- Asturian Language Academy
- González i Planas, Francesc. Institutum Studiorum Romanicorum «Romania Minor». The Asturleonese Dialects.
- La Caleya Cultural Association.
- Furmientu Cultural Association.
- Faceira Cultural Association.
- El Teixu Cultural Association.
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Lingua Legionensis spectant. |