Lingua Etrusca

Lingua Etrusca seu Tusca, olim in Etruria adhibita, hodie exstincta est. Lingua Etrusca, regioni Etruriae in Italia septentrionali nativa, ibi et alibi iuxta ripas maris nostri conscripta est ab anno circiter 700 a.C.n. usque in saeculum I p.C.n. De origine huius linguae, aliis in paeninsula Italica adhibitis omnino distinctae, iam ab antiquis disputatum est. Auctores etiam hodierni linguam Etruscam aliis adpropinquare temptant.^[1]

Lingua Etrusca
Taxinomia:	Lingua cognatione sive nulla sive hucusque incognita (sed linguis vel dialectis Rhaetiae et insulae Lemni congreganda). Nonnulli putant in familia Vasconum sermonis esse.
Status:	Lingua exstincta
Sigla:	1 —, 2 und, 3 ett
Usus
Aevum:	A saeculo 7 a.C.n. scripta; saeculo 1 p.C.n. exoleta
Situs:	olim in Etruria Italiae adhibita hodie partim interpretata
Litterae:	Litterae Etruscae
Scriptura:	Alphabetum Etruscum, Graecum et Latinum simile
Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae Familiae linguisticae coloribus Vicipaedicis pictae
Sermones Italiae prae-Romanae Sermones Italiae prae-Romanae

Nomen

Haec lingua a Graecis Τυρσηνική appellata est,^[2] a Romanis Etrusca^[3] vel Tusca,^[4] et ab Etruscis ipsis antīquitus Ràsenna (𐌀𐌍𐌍𐌄𐌔𐌀𐌓), quae deinceps facta est Raśna (𐌀𐌍𐌑𐌀𐌓) vel Rasna (𐌀𐌍𐌔𐌀𐌓)^[5].

Testimonia linguae Etruscae

Tabulae Pyrgenses aureae tres, circa annum 500 a.C.n. inscriptae, in linguis Phoenicia et Etrusca compositae sunt
Discus Mallianus plumbinus, saeculo V a.C.n. inscriptus, de ritu divino breviter disserit
Tabula Capuana, tegula saeculo V a.C.n. inscripta, calendarium religiosum praebet
Aequipondium Caeretanum aëneum (ETP 352) est textus brevis dedicatorius circa annum 350 a.C.n. in aequipondio inscriptus
Elogium Laris Pulenas est textus sarcophago Laris Pulenas saeculo III a.C.n. inscriptus
Cippus Perusinus est textus significatione incerta saeculo III vel II a.C.n. inscriptus
Liber linteus Zagrabiensis, textuum omnium nobis servatorum longissimus, anno circiter 250 a.C.n. scriptus, calendarium religiosum praebet
Tabula Cortonensis aënea (ETP 74), saeculo II a.C.n. inscripta, est textus (ut creditur) de vinea vendita
Iecur Placentinum aëneum, anno circiter 100 a.C.n. inscriptum, nomina deorum praebet

Pinacotheca

Bibliographia

J. N. Adams, Bilingualism and the Latin Language (Cantabrigiae: Cambridge University Press, 2003)
L. Agostiniano, Lessico etrusco cronologico e topografico dai materiali del Thesaurus linguae etruscae. Florentiae: Olschki, 1988
Giuliano Bonfante, Larissa Bonfante, The Etruscan Language: an Introduction. Mancunii: University of Manchester Press, 2002. ISBN 0-7190-5540-7
Larissa Bonfante, Etruscan. Berkeley: University of California Press, 1990. ISBN 0-520-07118-2
Mauro Cristofani et al. Gli Etruschi: una nuova immagine. Firenze: Giunti Martello, 1984
Mauro Cristofani, Introduzione allo studio dell'etrusco. Florentiae: Olschki, 1991
Nancy Thomson de Grummond, Erika Simon, The Religion of the Etruscans (Austin: University of Texas Press, 2006. ISBN 0-292-70687-1) pp. 9-26 Paginae selectae
Massimo Pallottino, The Etruscans. Harmondsworth: Penguin, 1955
Massino Pallottino, ed., Testimonia linguae Etruscae. 2a ed. Florentiae: Nuova italia, 1968
Carolus Pauli et al., Corpus Inscriptionum Etruscarum. Lipsiae 1919-1921
Pfiffig, Ambros Josef (1969) Die etruskische Sprache. Versuch einer Gesamtdarstellung. Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt.
Helmut Rix et al., edd., Etruskische Texte. Editio minor. Tubingae: Narr, 1991. 2 voll. ISBN 3-8233-4240-1
Andrew Robinson, Lost Languages: the enigma of the world's undeciphered scripts (Londinii: Thames & Hudson, 2009. ISBN 978-0-500-51453-5) pp. 156-181
V. Slunečko, "Etruský onomastický systém" in Listy filologické vol. 113 (1990) pp. 272-292
Dieter H. Steinbauer, Neues Handbuch des Etruskischen. Scripta Mercaturae (1999). ISBN 3-89590-080-X
Ernst Strnad, Ausgewählte etruskologische Arbeiten, Bernau, Verlag Jürgen Gottschalk, 1996.
Wallace, Rex (2008) Zikh Rasna. A Manual of Etruscan Language and Inscriptions. Ann Arbor, MI: Beech Stave Press.

Nexus interni

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad linguam Etruscam spectant.

Inceptum textuum Etruscorum (Etruscan Texts Project seu ETP)
Grammatica Etrusca a Michaele Weiss confecta

Notae

↑ E.g. Mario Alinei, Etrusco: una forma arcaica di ungherese. Bologna: Le edizioni del Mulino (2003)
↑ Τυρρηνίζω 'Etrusce loquor' (Polyaenus, Strategemata 8.8).
↑ "Litterae Etruscae": Livius, Ab urbe condita 9.36. "Lingua Hetrusca": Conradus Gesnerus, Mithridates: de differentiis linguarum (1555) textus f. 48r
↑ "Tusce" (adv.): Gellius, Noctes Atticae 11.7.4
↑ Ziχ rasna 'scriptura popularis (sc. Etrusca)'; Pfiffig (1969); Wallace (2008).

[1] E.g. Mario Alinei, Etrusco: una forma arcaica di ungherese. Bologna: Le edizioni del Mulino (2003)

[2] Τυρρηνίζω 'Etrusce loquor' (Polyaenus, Strategemata 8.8).

[3] "Litterae Etruscae": Livius, Ab urbe condita 9.36. "Lingua Hetrusca": Conradus Gesnerus, Mithridates: de differentiis linguarum (1555) textus f. 48r

[4] "Tusce" (adv.): Gellius, Noctes Atticae 11.7.4

[5] Ziχ rasna 'scriptura popularis (sc. Etrusca)'; Pfiffig (1969); Wallace (2008).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]