Alpen

Biergketten an Europa

D'Alpen (vum Latäin Alpes, deem säi Stamm alb- "wäiss" bedeit) sinn eng Biergketten an Europa, déi sech vun der franséischer Mëttelmierküst am Südweste bis un d'Pannonesch Griecht am Osten erstreckt, an dobäi duerch 9 Länner geet: Frankräich, Monaco, Italien, Schwäiz, Éisträich, Slowenien, Däitschland, Liechtenstein an 2 bierger zu Ungarn. Se hunn eng Fläch vun iwwer 200.000 km².

Alpen
Lokalisatioun
Land Däitschland, Éisträich, Schwäiz, Frankräich, Italien, Slowenien, Monaco, Liechtenstein, Ungarn
Koordinaten 46°34'41"N, 8°36'54"O
Fläch 190.000 km²
Héicht 4.810,9 m
De Mont Blanc.
Satellittefoto vun 2002.

D'Alpe sinn déi héchst a gréisst Bierger a Westeuropa. Am Weste leie Bierger, déi iwwer 4.000 Meter héich sinn (bal 100 Stéck), déi am Oste sinn héchstens ronn 3.000 Meter héich. Den héchste Bierg ass de Mont Blanc (4.811 m). Aner bekannt Bierger sinn d'Matterhorn, d'Zugspitze, den Eiger an de Grossglockner. D'Alpe si relativ jonk Bierger, déi am Tertiär entstane sinn. Grouss Flëss, wéi de Rhône, de Rhäin, de Po an den Inn hunn do hir Quell.

D'Alpe sinn eng wichteg klimatologesch a geographesch Barriär an Europa. Se sinn eng Waasserscheed tëscht Nord- a Südeuropa a maachen d'Grenz tëscht dem Mëttelmierklima an dem temperéierte Klima, dat duerch den Atlanteschen Ozean beaflosst gëtt. Zanter der Virgeschicht gëtt et duerch d'Alpe wichteg Handelsweeër tëscht Nordeuropa an dem Mëttelmier.

D'Alpe ginn an ëstlech a westlech Alpen agedeelt, woubäi d'Grenz op enger Linn Bodensee-Chur-Comer Séi leeft. D'ëstlech Alpe gi weiderhin, vun Norden no Süden, an 3 Gruppen agedeelt: Nërdlech Kallekalpen, d'Zentral Alpen a Südlech Kallekalpen.

Westlech Alpen

änneren

Ëstlech Alpen

änneren
Nërdlech Kallekalpen

Rätikon - Wettersteingebirge - Karwendel

Zentral Alpen

Albula Alpen - Berninamassiv - Ötztaler Alpen - Zillertaler Alpen - Hohe Tauern

Südlech Kallekalpen

Bergamascer Alpen - Adamellomassiv - Dolomitten - Julesch Alpen - Karawanken

No Länner, den héchste Bierg an den Alpen

änneren

Geologie

änneren
 
Staark Falen am Schifer aus der Zentralzon vun den Alpen (Lukmanierpas).
 
Ammonitten (eng ausgestuerwen Tëntefëschaart) aus den nërdleche Kallekalpen. D'Sedimenter vun do kommen aus engem waarmen, flaache Bannemier.

D'Alpe sinn en Deel vun der tertiärer Biergketten-Ceinture, am Süde vun Europa. All déi Kette si wärend der sougenannter Alpiner Orogenes entstanen. Si sinn als Folleg vun der Plackentektonik entstanen, andeems déi afrikanesch widder déi europäesch Plack gedréckt huet (an ëmmer nach dréckt), a sou Deeler vun der Äerdkuuscht no uewe "gedruddelt" huet. Dëst geschouch an e puer Phasen, déi éischt an der Kräidzäit (viru ronn 110 Millioune Joren) mam Héichpunkt am Paleogen, viru 50 bi 35 Milliouen Joer.

Déi zentral Zon besteet sou aus metamorphem Gestengs, virun allem Gneis a Schifer aus dem Banneschte vun der Äerd, dat no uewe gedréckt gouf. D'nërdlech a südlech Deeler vun der zentraler Zon vun den Alpe sinn aus dem Sedimentgestengs vum Mieresbuedem entstanen, deen do an der Jura- a Kräidzäit war, an dee mam Rescht eropgedréckt gouf (virun allem Kallek, dofir: "Kallekalpen").

Op der nërdlecher wéi der südlecher Flank vun den Alpe si Basengen, wou sech Erosiounsmaterial gesammelt huet.

Kuckt och

änneren

Um Spaweck

änneren
Commons: Alpen – Biller, Videoen oder Audiodateien
  NODES