de

Algemein Gesjreve Limburgs

Lidwaord

de (Nederlands: de)

• Mofers: de (kiek bie dae)

Verbuging

de m/v/p, et/'t o

Persuunlik veurnaamwaord

de (Nederlands: je, ge (de vorm "te" alléén wanneer gehecht achter de persoonvorm, aan een voegwoord, of aan een betrekkelijk of vragend voornaamwoord))

• Kiek bie doe.

Varrejasie

• doe, te

Mofers

Lidwaord

Lemma

de /də ~ də̽/

1. (neet-lemma) ónbenaodrökdjen vorm van dae (mannelik; liaison volges dht(lr)-klinkerregel: d'n)
2. (neet-lemma) ónbenaodrökdjen vorm van die (vrouwelik en mieëvaad)

Aafbraeking

• de

Aafbraeking

• de

Aafleijinge

• dezelvendje

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 97.

Grammaer

De beklemtoeandje vörm "dae" en "die" waeren ummertoe minder gebroek. De vorm die blief waal nag väöl in gebroek wen 't opvolgendj waord begintj mit 'ne klinker.

d'n Ónbenaodrökdje vorm wuuert neet verbaoge nao naamval, waal zeen dao twieë liaisonvörm. Wen 't waord de veuraafgeit aan e mannelik zelfstenjig naamwaord (of bieveugelik naamwaord) wuuert de vorm d'n gebroek wen 't drek opgevolg wuuert dore klanke d, h, t of 'ne klinker. Wen 't waord veuraafgeit aan e vrouwelik of ónziejig zelfstenjig naamwaord kan me de vorm d' gebroeke, mer allein wen 't drek opgevolg wuuert door e waord det begintj mit 'ne klinker. 't Oetsjrieve vanne vorm d'n is verplich; de vorm d' wuuert bao noeatj oetgesjreve.

Van vreuger oet waas bie mannelike wäörd de/d'n de vorm innen akkuzatief en d'r de vorm inne nominatief; dae lèste vorm is allewiel verdwene, wodoor 't naamvalsóngersjied nimmieë besteit. Ouch haet nag de vorm d'm bestangen innen datief.

Verbuging

		mannelik		vrouwelik		ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
ónbenaodrök	sjrif	de	d'n	de		't		de
		†d'r
	IPA	/də/	/dən/	/də/	/d/	/ət/	/əd/	/də/	/d/
		/dər/
gróndjvorm	sjrif	dae	(daen)	die		det		die
	IPA	/dɛ́:/	(/dɛ́:n/)	/dì:/		/dæt/	/dæd/	/dì:/
akkuzatief datief	sjrif	daen		die		det		die
	IPA	/dɛ̀:n/		/dì:/		/dæt/	/dæd/	/dì:/
nao veurzitsel	sjrif	†g'ne	†g'nen	†g'n		†ge	†g'n	†ge †g'n
	IPA	/ɣənə/	/ɣənən/	/ɣən/		/ɣə/	/ɣən/	/ɣ(ə)/ /ɣən/
mit thornversjuving		mannelik		vrouwelik		ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison	radikaal	liaison
ónbenaodrök	sjrif	te	t'n	te		't		te
		†t'r
	IPA	/tə/	/tən/	/tə/	/t/	/ət/	/əd/	/tə/	/t/
		/tər/
gróndjvorm	sjrif	tae	(taen)	tie		tet		tie
	IPA	/tɛ́:/	(/tɛ́:n/)	/tì:/		/tæt/	/tæd/	/tì:/
akkuzatief datief	sjrif	taen		tie		tet		tie
	IPA	/tɛ̀:n/		/tì:/		/tæt/	/tæd/	/tì:/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: de
• Frans: le, l'
• Ingels: the^(en:)
• Nederlandjs: de^(nl:)
• Pruus: der
• Spaans: el
• Zweeds: -en, den

[2; v]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: de
• Frans: la, l'
• Ingels: the^(en:)
• Nederlandjs: de^(nl:)
• Pruus: die
• Spaans: la
• Zweeds: -en, den

[2; mv]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: de
• Frans: les
• Ingels: the^(en:)
• Nederlandjs: de^(nl:)
• Pruus: die
• Spaans: los m mv, las v mv
• Zweeds: -na, de

Veurzitsel

Lemma

de /də ~ də̽/ (mannelik liaison mitte dht-klinkerregel: d'n)

1. euver 'nen tied van

   Krieg geer de waek of de maondj betaaldj?

   Ich drink veer glazer beer d'n daag.

2. mit ... es rizzeltaat aeveraejig verdeildj euver

   Det is e tientje de man. (Ederein krieg e tientje.)

3. inne rie of volgorde van

   Die lies wuuert gesorteerd de landj.

4. euver 'nen aafstandj van

   Dae wage verbroek vief lieter de hóngerd kilemaeter.

Raod

't Waord "de" wuuert veur mannelike waord op d-, h-, t- of 'ne klinker vervange door d'n, juus wie 't lidwaord: d'n daag.

Aafbraeking

• de

Verwantje wäörd

• door, naorate, per

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 97.

In anger spraoke

[1]

• Grieks (nuuj): με^(el:)
• Ingels: by^(en:)
• Nederlandjs: per
• Zweeds: à^(sv:)

Nederlandjs

Lidwaord

Lemma

de g /də/

1. de, dae, die