ich

Algemein Gesjreve Limburgs

Persuunlik veurnaamwaord

ich (Nederlands: ik)

• Heëlesj: ich
• Hessels: iech
• Kirchröadsj: iech
• Mestreechs: iech
• Mofers: ich
• Sintruins: ich
• Valkebergs: iech
• Venloos: ik
• Venrods: ik
• Zittesj: ich

Varrejasie

• iche

Mofers

Persuuenlik veurnaamwaord

Lemma

ich /ɪç ~ ɪ̽ç/ (liaison: /ɪʝ ~ ɪ̽ʝ/)

1. (nominatief, ieëste persoean, inkelvaad) verwies nao de spraeker of de sjriever zelf

   Ich zing dit leed veur dich.

Aafbraeking

• ich

Variaasje

• ↓iche (benaodrök)
• 'ch, ch

Aafleijinge

• ichzelf

Zagswies

• "Ich," zag de gek: zichzelf (ich), wuuert veural gebroek wen me te bluue is veure ganse ieër veur zichzelf op te strieke; 't veurnaamwaord verbuug neet nao naamval

  Det haet väöl tied gekos, mer 't is aafgekómme; allemaol door pap en ich, zag de gek.

• Noe doe, dan ich: Dit wuuert gebroek wen de spraeker spraokeloos is euver waat juus gezag is geworen en de loesterieër(s) dinkelik ouch.

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 167.

Grammaer

't Waord ich broek me wen 't 't óngerwerp vanne zats is; nao 't veurzitsel es of (aventoe) inne val van e naamwäördelik gezagdje, broek me mich, boete wen 't wuuert benaodrök of wuuert veuraafgegange door 'n biezats:

• Wimke is eine kop klènder es mich. (es, dus mich)
• Waem haet gewónne? - Det liek mich te zeen! (naamwäördelik gezagdje; Det liek ich te zeen is ouch good)
• Dem waats se zeuks bön ich! (biezats, dus ich)
• De bèste verkuiper bliek ich te zeen. (benaodrök, dus ich)

Veur naodrök te ligke kan me de paragogische sjwa toeveuge; al mót gezag waere det det allewiel döks get kinjerlik klink (van vreuger oet abseluut neet!):

• Waem wiltj slók? - Iche!

De paragogische sjwa kan m'n ouch toeveugen anen accusatief:

• Waem mót ich slók gaeve? - Miche!

E deil wirkwäörd, worónger dunke, broeke neet de nominatief ich, meh d'n accusatief mich:

• Mich tunk, drie glaeskes limmenaad liek mich zat!

De biebehuuerendje bezittelike veurnaamwäörd zeen: miene(n) (mannelik), mien (vrouwelik, mieëvaad), mie(n) (ónziejig attributief) en ('t) mient (ónziejig predikatief):

• Miene miens haet de ganse keuke zelf verboedj.
• Det glaas is 't mient. (Det is mie glaas. - Det glaas is van mich.)

Ouch besteit nag d'n aje vorm vanne genitief: miener.

Taofel

		inkelvaad						mieëvaad
		1e pers.	2e pers.	↑2e pers.	3e pers. m.	3e pers. v.	3e pers. ó.	1e pers.	2e pers.	3e pers.
nom.	sjrif	ich ↓iche	doe	geer	hae dae	het det die ↑zie	det	veer	geer	zie die
	IPA	/ɪç/ /ɪçe/	/dú:/	/ʝé:r/	/hɛ́:/ /dɛ́:/	/hæt/ /dæt/ /dì:/ /zí:/	/dæt/	/vé:r/	/ʝé:r/	/zí:/ /dì:/
acc.	sjrif	mich	dich tich	uch	dem 'm			ós	uch	häör
	IPA	/mɪç/	/dɪç/ /tɪç/	/øç/	/dæ̀m/ /ə̽m/			/ʊs/	/øç/	/hœ́:r/
↑loc.	sjrif	mienentj	dienentj	eurentj	zienentj			ozentj	eurentj	häörentj
	IPA	/mí:neɲ̊c/	/dí:neɲ̊c/	/ø̀:reɲ̊c/	/zí:neɲ̊c/			/ó:zəɲ̊c/	/ø̀:reɲ̊c/	/hœ́:reɲ̊c/
†dat.	sjrif	meer m'r	deer teer d'r t'r	uch	dem hem 'm			ós	uch	häör
	IPA	/mé:r/ /mə̽r/	/dé:r/ /té:r/ /də̽r/ /tə̽r/	/øç/	/dæ̀m/ /hæ̀m/ /ə̽m/			/ʊs/	/øç/	/hœ́:r/
nom. enc.	sjrif	'ch	toe te se ↓de	g'r	d'r t'r	't		v'r	g'r	ze
	IPA	/ə̽x/	/tú:/ /tə/ /sə/ /də̽/	/ɣə̽r/	/də̽r/ /tə̽r/	/ə̽t/		/və̽r/	/ɣə̽r/	/zə/
refl.	sjrif	michzelf	dichzelf	uchzelf	zichzelf			ószelf	uchzelf	zichzelf häörzelf
	IPA	/mɪçz̥æ̀le̽f/	/dɪçz̥æ̀le̽f/	/øçz̥æ̀le̽f/	/zɪçz̥æ̀le̽f/			/ʊz̥æ̀le̽f/	/øçz̥æ̀le̽f/	/zɪçz̥æ̀le̽f/ /hœ́:rzæ̀le̽f/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: ich

Arabisch: أنا(ar:) Baskisch: ni(eu:) Bengaals: আমি(bn:) Fins: minä Frans: je Hindi: मैं(hi:) Ieslandjs: ég(is:) Ingels: I

Japans: 私(ja:), 俺(ja:) Koreaans: 나(ko:), 제(ko:) Litouws: aš(lt:) Luuksembörgs: ech Nahuatl (klassiek): nehhuatl(nah:) Nederlandjs: ik(nl:) Oekraïens: я(uk:) Portegees: eu(pt:)

Pruus: ich Remeens: eu(ro:) Russisch: я(ru:) Sjinees: 吾(zh:), 我(zh:) Spaans: yo Viëtnamees: tôi(vi:), bỉ nhân(vi:) Witrussisch: я(be:) Zweeds: jag(sv:)