1971
1971 (MCMLXXI) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne vriedag op de Gregoriaanse kalender.
Gebäörtenisse
bewirk- 1 - De Benelux Merkewèt treujt in wirking.
- 1 jannewarie - In de Verenigde Sjtate wirt reclame veur sigarètte op de televisie verbaoje.
- 2 - In Ibrox Park, 't sjtadion van voetbalclub Glasgow Rangers vènje 66 luuj de doad wie ein trapleuning 't begoof toen de supportersj zich nao de oetgank begove.
- 8 jannewarie - De Britse ambassadeur in Uruguay, Geoffrey Jackson, wirt in Montevideo door de Tupamaros bewaeging óntveurd. Hae zal pes september waere vasgehawwe.
- 15 jannewarie - In Egypte wirt de Aswandam geäöpend.
- 18 jannewarie - Poolse sjtakers eise 't aaftraeje van minister van bènnelandjse zake Kazimierz Switala. Op 23 jannewarie zal Switala waere opgevolg door Franciszek Szlachcic.
- 24 jannewarie - De Noor Dag Fornæss wirt in Heerenveen Europees kampioen sjaatse veur Nederlander Jan Bols.
- 25 jannewarie - Generaal-majoor Idi Amin Dada versjleit Milton Obote in eine militaire coup in Uganda.
- 25 jannewarie - In Los Angeles waere Charles Manson en drie vrouwelike leje van zien "femielie" sjöldig bevónje aan de mäörd op actrice Sharon Tate en Leno en Rosemary LaBianca.
- 31 jannewarie - De Apollo 14 wirt gelanceerd, mèt aan baord de astronaute Alan Shepard, Stuart Roosa en Edgar Mitchell.
- 2 fibberwarie - De Ramsar euvereinkóms inzake de besjerming van watergebeje wirt óngerteikend.
- 4 fibberwarie - 't Britse Rolls-Royce Motor Cars geit failliet en wirt vervolges genationaliseerd.
- 5 fibberwarie - Astronaut Alan Shepard wanjelt op de maon.
- 7 fibberwarie - In Zjwitserlandj wirt 't vrouwekeesrech ingeveurd.
- 7 fibberwarie - Ein aardbaeving in 't Italiaanse Toscane eis 31 laeves.
- 8 fibberwarie - De Nasdaq geit van sjtart.
- 9 fibberwarie - De San Fernando vallei wirt getróffe door ein aardbaeving mèt ein krach van 6,4 op de sjaal van Richter.
- 11 fibberwarie - Door de Verenigde Sjtate, 't Verenigd Keuninkriek, de Sovjet-Unie en anger lenj wirt ein verdraag geteikend dat de sjtationering van kernwaopes op de baojem van de oceane verbeejt.
- 13 fibberwarie - Zuidvietnamese troepe, gesjteund door Amerikaanse artillerie en lóchmach trèkke euver de grens mèt Laos.
- 15 fibberwarie - In Groat-Brittannië en Ierlandj wirt 't decimaal sjtèlsel ingeveurd in 't geldjsysteem.
- 20 fibberwarie - De Amerikaanse sjtaat Mississippi wirt getróffe door 50 tornado's, wobiej 74 luuj óm ’t laeve kómme.
- 27 fibberwarie - De eësjte abortuskleniek van Nederlandj, 't Mildredhoes in Arnhem, sjtart mèt 't oetveure van abortus provocatus.
- 12 miert - In Turkije vundj eine militaire sjtaatsgreep plaatsj ónger leijing van generaal Tagmac en Nihat Erim. Lènkse partieje en organisaties waere verbaoje en ènnige doezende poletieke taengesjtenders waere gearresjteerd.
- 15 miert - Regerend waereldkampioen fitserenne Jean-Pierre Monseré veróngelök biej eine wielerwedsjtried in Retie.
- 26 miert - Majoor Mujibur Rahman verklaort Bangladesh ónaafhankelik.
- 28 miert - Frans Verbeeck wint de zösde editie van Nederlands ènnige wielerklassieker, de Amstel Gold Race.
- François Duvalier, biejgenaamp Pappa Doc, president en dictator van Haïti, wirt nao zien euverlieje opgevolg door ziene zoon Jean Claude, biejgenaamp Bébé Doc (Baby Doc). Hae wirt net wiej zien vader aangesjtèld "veur 't laeve", allebei veure ze ein sjrikbewèndj.
- 3 april - 't Team van de Sovjet-Unie wint in Zjwitserlandj veur de neugende opeinvolgende keër 't waereldkampioensjap ieshockey veur A-lenj.
- 3 mei - Walter Ulbricht wirt in de DDR opgevolg door Erich Honecker es Secretaris-Generaal van 't Centraal Comité van de SED.
- 21 mei - Attractiepark Flevohof wirt door prinses Beatrix geäöpend.
- 29 mei - Attractie park Magic Mountain wirt geäöpend.
- 31 mei - Gebaorte van ein nuuj landj: Bangladesh. 't Gebeed beheuërde oarsjprunkelik biej Pakistan (Oas-Pakistan).
- 2 juni - Ajax wint de Europacup 1 veur landjskampioene door in de finale 't Griekse Panathinaikos mèt 2-0 te versjlaon.
- 13 juni - Gijs van Lennep wint es eësjte Nederlander de 24 oer van Le Mans. Van Lennep wint verrasjend same mèt Helmut Marko in de Porsche 917K, veur de Gulf-Porsche van de combinatie Attwood/Müller.
- 13 juni - Publekatie van geheim Pentagon-documènte in de New York Times en Washington Post euver de aorlog in Vietnam.
- 3 juli - Jim Morrison, zenger van de groep The Doors, wirt in Paries doad aangetróffe in zien badkoep.
- 10 juli - De Nederlandse sjriever Godfried Bomans arriveert op 't ónbewoond eilandj Rottumerplaat veur ein verblief van ein waek. Hae deit dit op oetneuëdiging van Willem Ruis, dae ein radioprogramma maak mèt dao-in dagelikse biejdrage van Bomans. 't Verblief bevilt Bomans sjlech.
- 10 juli - Prins Bernhard sjtich de Orde van de Gouwe Ark ter óngersjeijing van luuj die höbbe biejgedrage aan behawt van flora en fauna.
- 17 juli - Godfried Bomans wirt op Rottumerplaat aafgelos door Jan Wolkers, ouch 'ne sjriever. In taengesjtèlling tot Bomans bevilt 't verblief van ein waek Wolkers waal good.
- 18 juli - De Belzje fitserenner Eddy Merckx wint de Runj van Frankriek.
- 19 juli - 't Hoagste puntj wirt bereik van de South Tower van 't World Trade Center in New York.
- 26 juli - De Verenigde Sjtate lancere de Apollo 15 nao de maon. Veur 't eésj geit d'r eine maonwage mit.
- 30 juli - Äöpeningsceremonie van de zösde Pan-Amerikaanse Sjpele, gehawwe in Cali.
- 1 augustus - The concert for Bangladesh wirt gehawwe.
- 14 augustus - Bahrein verklaort zich ónaafhankelik van Groat-Brittannië.
- 15 augustus - De koppeling van de dollar aan 't goud wirt opgegaeve (zuug gouwe sjtandaard).
- 3 september - In Qatar wirt de ónaafhankelikheid oetgerope.
- 9 september - In de Amerikaanse gevangenis Attica kómme biej eine opsjtand van gevangene 39 luuj óm 't laeve.
- 21 september - Qatar, Bhutan en Bahrein waere lid van de Verenigde Naties.
- 28 september - Biej eine brandj in 't Eindhovese hotel 't Silveren Seepaerd kómme 11 luuj óm. In 't hotel verblief de Oas-Duutsje voetbalclub Chemie Halle (noe Hallescher FC), die taene PSV eine UEFA cup wedsjtried zouw sjpele. De wedsjtried geit neet door; ónger de doaje waas eine sjpeler van Chemie Halle, namelik Wolfgang Hoffmann.
- 7 oktober - Oman wirt lid van de Verenigde Naties.
- 14 oktober - Oprichting van Greenpeace in Canada.
- 27 oktober - 't Afrikaanse landj Congo-Kinshasa wirt herneump nao Zaïre.
- 4 november - In 't Groningse Hoes van Bewaring bruk eine gevangenisopreur oet. Veer bewakersj waere gegiezeld en d'r waere vernelinge aangerich. Gevangene eise ein vriejgeleide nao Den Haag óm biej de minister beklag te doon euver hun situatie. Veer oer nao 't begin van de actie gaeve de actieveurdersj zich euver aan de autoriteite.
- 8 november - Lètste aafvaart oet Rotterdam van ein passageerssjeep van de Hollandj-Amerika Lien: de Nuuj-Amsterdam.
- 15 november - Officiële ingebruuksjtèlling van de Heëringvlietdam. Dees sjlut al saer 1970 't Heëringvliet aaf.
- 15 november - Intel introduceert de 4004-microprocessor veur microcomputers.
- 28 november - De Jordanese premier Wasfi Tell wirt vermaord door de Palesjtiense terreurgroep Zjwarte September.
- 2 december - Totsjtandkómming van de Verenigde Arabische Emirate besjtaonde oet Abu Dhabi, Dubai, Sharjah, Ajman, Umm Al Qaywayn, Ras al-Khaimah en Fujairah.
- 3 december - Indiaas-Pakistaanse aorlog.
- 9 december - De Verenigde Arabische Emirate traeje toe tot de Verenigde Naties.
- 20 december - Oprichting van Artse zónger grenze.
- 21 december - Boere kómme in opsjtand in Tubberge vanwaege de ruulverkaveling.
- 22 december - De Nederlandse sjriever Godfried Bomans euverliejt.
- 23 december - Nederlandse première van de Bóndjfilm Diamonds Are Forever, deils in Amsterdam opgenómme.
- zónger datum
- In Nederlandj kriet deensplichtig soldaot Rinus Wehrman arrest ómdat hae weigert nao de kapper te gaon.
- Eësjte óngecensureerde oetgaaf van Wij slaven van Suriname van Anton de Kom (gecensureerd oetgegaeve in 1934).
- Greenpeace wirt opgerich, aanvankelik ónger de naam Don't Make A Wave Committee.
Nobelprieze
bewirk- Natuurkunde: "um zien oetvinding en oontwikkeling vaan de holografische methode."
- Sjemie: Gerhard Herzberg "um zien bijdrage aon de kinnes vaan de elektronestructuur en geometrie vaan molecule, in 't bezunder vrij radicaole."
- Geneeskunde: Earl W. Sutherland jr. "um zien oontdèkkinge umtrint de mechanismes achter de wèrking vaan hormone."
- Literatuur: Pablo Neruda "veur 'n poëzie die mèt werk vaan 'n elementair krach 't loot en de druim vaan e continent tot leve bringk."
- Vrei: Willy Brandt, kanseleer vaan de Duitse Boondsrippubliek, veur Wes-Duitsland zien Ostpolitik."
- Economie: Simon Kuznets "um zien empirisch gefundeerde verklaoring vaan economische greuj, die heet geleid tot e nui en deper inziech in de economische en sociaol structuur en 't oontwikkelingperces."
Gebore
bewirk- 2 jannewarie - Nyk de Vries, Nederlandse sjriever en dichter
- 4 jannewarie - Junichi Kakizaki, Japanse artiest, kunstenaer en beeldhouwer
- 7 jannewarie - DJ Ötzi, Oasteriekse pópartiest
- 7 jannewarie - Jeremy Renner, Amerikaansen acteur
- 9 jannewarie - Joost Eerdmans, Nederlandse politicus
- 14 jannewarie - Bert Konterman, Nederlandse voetballer
- 16 jannewarie - Sergi Bruguera, Sjpaanse tennisser
- 16 jannewarie - Ulrich van Gobbel, Nederlands voetballer
- 18 jannewarie - Josep Guardiola, Sjpaanse voetballer
- 22 jannewarie - Wendy van Dijk, Nederlandse televisiepresentatrice
- 31 jannewarie - Sylvana Simons, Nederlandse televisiepresentatrice
- 4 fibberwarie - Yvonne Brunen, Nederlandse fitserenster
- 7 fibberwarie - Chris Zegers, Nederlandse televisiepresentator en acteur
- 12 fibberwarie - Sanne Wallis de Vries, Nederlandse cabaretière
- 16 fibberwarie - Daniël Lohues, Nederlandse muzikant
- 20 fibberwarie - Jari Litmanen, Finse voetballer
- 22 fibberwarie - Arnon Grunberg, Nederlandse sjriever
- 24 fibberwarie - Pedro de la Rosa, Sjpaanse autocoureur
- 1 miert - Thomas Adès, Britse componis, pianis en dirizjènt
- 1 miert - Tyler Hamilton, Amerikaanse fitserenner
- 5 miert - Emily Noor, Nederlandse taofeltennisster
- 6 miert - Servais Knaven, Nederlandse fitserenner
- 6 miert - Karst Tates, Nederlandse aansjlaagpleger (gesjtorve 2009)
- 19 miert - Sébastien Godefroid, Belzje zeiler
- 27 miert - David Coulthard, Sjotse autocoureur
- 7 april - Paul Dogger, Nederlandse tennisser
- 9 april - Jacques Villeneuve, Canadese autocoureur
- 12 april - Christophe Moreau, Franse fitserenner
- 15 april - Finidi George, Nigeriaanse voetballer
- 16 april - Sharon Dijksma, Nederlandse politica (PvdA)
- 17 april - Guillaume Depardieu, Franse acteur (gesjtorve 2008)
- 19 april - Anniko van Santen, Nederlandse televisiepresentatrice
- 20 april - Carla Geurts, Nederlandse zjwömster
- 8 mei - Barbara Hannigan, Canadese zengeres
- 9 mei - Edwin Evers, Nederlandse radio-deejay
- 16 mei - Gabriela Sabatini, Argentijnse tennisster
- 17 mei - Stella Jongmans, Nederlandse atlete
- 17 mei - Máxima Zorreguieta, vrouw van Keuning Willem-Alexander, keuningin vaan de Nederlen
- 28 mei - Manuel Beltrán, Sjpaanse fitserenner
- 2 juni - Anthony Montgomery, Amerikaanse acteur en zenger
- 10 juni - Reinout Oerlemans, Nederlandse acteur en televisiepresentator
- 26 juni - Max Biaggi, Italiaanse motorcoureur
- 28 juni - Fabien Barthez, Franse voetballer
- 30 juni - Bastiaan Ragas, Nederlandse acteur en zenger
- 5 juli - Mauricio Pellegrino, Argentijnse voetballer
- 6 juli - Jessica Gal, Nederlandse judoka
- 10 juli - Diederik Samsom, Nederlandse politicus (PvdA)
- 13 juli - Richard Groenendaal, Nederlandse fitserenner
- 15 juli - Rob Geus, Nederlandse kok en presentator
- 17 juli - Nico Mattan, Belzje fitserenner
- 9 augustus - Davide Rebellin, Italiaanse fitserenner
- 12 augustus - Pete Sampras, Amerikaanse tennisser
- 25 augustus - Gilberto Simoni, Italiaanse fitserenner
- 26 augustus - Jeroen van Dijk, Nederlandse badmintonner
- 27 augustus - Ernest Faber, Nederlandse voetballer
- 28 augustus - Janet Evans, Amerikaanse zjwömster en Olympisch kampioene (1988 en 1992)
- 2 september - Tom Steels, Belzje fitserenner
- 4 september - Bas van de Goor, Nederlandse volleyballer
- 9 september - Stella Gommans, Nederlandse televisiepresentatrice
- 15 september - Annamarie Thomas, Nederlandse sjaatsster
- 16 september - Marit van Bohemen, Nederlandse actrice en televisiepresentatrice
- 17 september - Jens Voigt, Duutsje fitserenner
- 18 september - Lance Armstrong, Amerikaanse fitserenner
- 18 september - Pernille La Lau, Nederlandse televisiepresentatrice
- 20 september - Henrik Larsson, Zjweedse voetballer
- 22 september - Trinko Keen, Nederlandse taofeltennisser
- 2 oktober - Tiffany, Amerikaanse zangeres
- 6 oktober - Danny Rook, Nederlandse acteur en presentator
- 6 oktober - Quinty Trustfull, Nederlandse televisiepresentatrice
- 20 oktober - Snoop Dogg
- 20 oktober - Dannii Minogue, Australische zangeres, actrice, fotomodel, kleijingóntwerpster en tekssjriefster
- 22 oktober - Amanda Coetzer, Zuid-Afrikaanse tennisster
- 23 oktober - Chris Horner, Amerikaanse fitserenner
- 25 oktober - Geoffrey Prommayon, Nederlandse voetballer
- 28 oktober - Peter van der Vorst, Nederlandse televisiepresentator
- 10 november - Raymond Knops, Nederlandse politicus
- 16 november - Alexander Popov, Russisch zjwömmer
- 18 november - Danny Heister, Nederlandse taofeltennisser
- 18 november - Bobby Julich, Amerikaanse fitserenner
- 30 november - Gerard van Velde, Nederlandse sjaatser
- 3 december - Henk Timmer, Nederlands voetbalkeeper
- 4 december - Joseph Kabila, Congolese president
- 6 december - Richard Krajicek, Nederlandse tennisser, winnaer van Wimbledon 1996
- 18 december - Arantxa Sánchez-Vicario, Sjpaanse tennisster
- 25 december - Justin Trudeau, Canadese politicus
- 27 december - Falko Zandstra, Nederlandse sjaatser
- 29 december - Jeroen Blijlevens, Nederlandse fitserenner
- 30 december - Peter Buwalda, Nederlandse sjriever
Gesjtorve
bewirk- 27 jannewarie - Jacobo Arbenz Guzmán (57), president van Guatemala
- 26 fibberwarie - Fernandel (67), Franse kemiek en acteur
- 8 miert - Harold Lloyd (77), Amerikaanse filmacteur
- 11 miert - Philo Farnsworth (64), Amerikaanse oetvènjer en televisiepioneer
- 15 miert - Jean-Pierre Monseré (22), Belzje waereldkampioen biej de beroepsrennersj
- 19 miert - Jan Greshoff (82), Nederlandse journalist, dichter en sjriever
- 23 miert - Basil Dearden (60), Èngelsje regisseur en producer
- 23 miert - Simon Vestdijk (72), Nederlandse sjriever
- 6 april - Igor Stravinsky (88), Russische componist
- 7 april - Charles Pahud de Mortanges (74), Nederlandse ruter
- 21 april - François Duvalier (64), biejgenaamp Pappa Doc, arts en president-dictator van Haïti
- 30 april - Albin Stenroos (82), Finse atleet en Olympisch kampioen
- 1 mei - Glenda Farrell (66), Amerikaanse actrice
- 4 mei - Klaas Norel (71), Nederlandse sjriever
- 24 mei - Hendrik Sangster (78), Nederlandse architect
- 28 mei - Jean Vilar (59), Franse acteur en regisseur
- 13 juni - Fré Dommisse (71), Nederlandse sjriefster
- 15 juni - Tonny van Leeuwen (28), Nederlands voetbalkeeper
- 22 juni - Joseph Teixeira de Mattos (78), Nederlandse teikenaer en kunssjilder
- 28 juni - Franz Stangl (63), Oasteriekse aorlogsmisdadiger
- 1 juli - William Lawrence Bragg (81), Britse natuurkundige
- 3 juli - Jim Morrison (27), Amerikaanse zenger, dichter en leedjesjriever
- 6 juli - Louis Armstrong (69), Amerikaanse jazztrompetist en -zenger
- 7 juli - Ub Iwerks (70), Amerikaanse sjtripteikenaer, eësjte teikenaer van Mickey Mouse
- 11 juli - Pedro Rodriguez (31), Mexicaanse autocoureur
- 13 juli - Harry Dénis (74), Nederlandse voetballer
- 19 augustus - Minne Endstra (69), Nederlandse zakeman
- 24 oktober - Jo Siffert (35), Zjwitserse autocoureur
- 25 oktober - Albert van Dalsum (82), Nederlandse acteur, toneëlleijer en kunssjilder
- 29 oktober - Duane Allman (24), Amerikaanse gitarist
- 16 november - Edie Sedgwick (28), Amerikaans fotomodel en actrice
- 2 december - Wim Hesterman (74), Nederlandse bókser
- 12 december - David Sarnoff (80), Amerikaanse radio- en televisiepionier
- 12 december - Frank Wolff (43), Amerikaanse acteur
- 20 december - Roy O. Disney (78), Amerikaanse zakeman
- 22 december - Godfried Bomans (58), Nederlandse sjriever
- 30 december - Jo Cals (57), Nederlandse minister-president
- 30 december - Jan Mul (60), Nederlandse componist
-
Igor Stravinsky, gesjtórve op 6 april 1971.
-
Jim Morrison, gesjtórve op 3 juli 1971.
-
Louis Armstrong, gesjtórve op 6 juli 1971.
-
Godfried Bomans, gsjtórve op 22 december 1971.
-
Jo Cals, gesjtórve op 30 december 1971.
Meziek
bewirk- Top 10 albums
- Bridge over troubled water - Simon and Garfunkel
- Corry & de Rekels 2 - Corry & de Rekels
- Pendulum - Creedence Clearwater Revival
- Grand gala - Nana Mouskouri
- In concert - James Last
- Atom heart mother - Pink Floyd
- Ekseption 3 - Ekseption
- Abraxas - Santana
- In rock - Deep Purple
- Pearl - Janis Joplin
Bron:Popdossier
Films
bewirkLiteratuur
bewirk- 'Pluk van de Petteflet', kènjerbook door Annie M.G. Schmidt en Fiep Westendorp, wovan anno 2007 al meë es ein miljoen exemplare zint verkoch.
- 'Being There', door de Poolse sjriever Jerzy Kosinski.