Evangelie
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Valkebergs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Woord evangelie kump van 't Griekse woord εὐαγγέλιον. Dat beteikent: bliej boodsjap. In 't Nuuj testament weurt mèt evangelie de lièr van Christus aangeduud.
't Evangelie sjteit ouch veur de 4 beuk die gesjreve zin door de evangeliste: Mattheus, Marcus, Lucas en Johannes. De verhaole in dees beuk handele euver 't leve van Christus geïnterpreteerd door de gemeinsjap in de 1e hauf ièw nao ziene doad.
De evangelies van Mattheus, Marcus en Lucas (de Synoptici) geve-n 'n beeld zoawie de beteikenis van Jezus oet mondeling euverlevering ies oetgelag en bewaard. Synoptici ies 'n woord oet 't Grieks en de benaming veur dees evangeliste. Hun drie (ièrsjte) evangelies geve 'n euverziech (synopsis) van 't leve van Christus. De inhoud van dees evangelies lieke qùa inhoud hièl väöl op-ein.
't Evangelie van Johannes en ouch zien breve höbbe ein eige theologie en maken 't beeld van de drie andere aaf.
't Evangelie van Judas ies 'n gnostisch gesjrief. In 2006 versjient 'n Ingelsje vertaling.
'n Evangelie ies ouch 'n lezing oet ein van de 4 beuk, die in de Eucharistieviering of H.Mès in de Katholieke kèrk weurt veurgeleze.
Historici goon d'r allewiel in hun weitesjap vanoet dat eder gesjrif dat origineel tradities van en euver Jezus (b)liek te bevatte én d'r op geriech ies dis door te geve, tot 't literair genre evangelie behuèrt. Bies noe zint 'n 35 evangelies bekènd, woa-ónder die van Maria-Magdalena, Judas, Barnabas.
