MP3
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
MPEG-1 Layer 3 is 'n meneer um geluid te comprimere en is dus een broncoderings-techniek. De väöl gebruukde afkorting is MP3. 't Is 'ne MPEG (Moving Picture Experts Group) standaard oet 1992, woevaan 't implementaties gief sinds 1994.
De oetvinder vaan 't MP3-bestandsformaat is d'n Duitser Karlheinz Brandenburg. Heer voond 't oet op aongeve vaan ziene promotor vaan zien doctoraalthesis.
Compressie
bewirkMèt MP3 is 't meugelek um de hoeveelheid data die nudeg is veur 't opsloon van geluid in 'n computerbestand sterk te vermindere. Dit gebäört door deile vaan 't geluid die de mins toch neet ech kint woerneume weg te laote. Es 'n bepaolde toen beveurbeeld hiel hel is, zal 'n toen die vlak deneve ligk en minder hel is neet huurbaar zien. Dees toen kins te daan dus d'r oet fèltere. Ouch weurt gebruuk gemaak van klassieke compressie, door beveurbeeld informatie die zoewel in 't linker- es in 't rechterkanaal veurkump mer eine kier op te sloon. Dat lèste neump me "joint stereo".
MP3-compressie is lossy, wat wèlt zègke dat gegeves bij de compressie verlore goon. 't Gevolg is dat de oorsproonkeleke vörm vaan 't geluid neet mie kin weure trökgewonne, allein mer benaderd. 't Gevolg daovaan is dat 'n MP3-bestand bij 't aofspeule get kin versjèlle vaan 't orzjineel ('t kin vlakker klinke, of bijgeluide geve), evels is dit in blin luusterteste en bij hoeg bitrates mèt 'ne gooje encoder (zoewie LAME) lestig aon te toene gebleke.
Door de mieste gebrukers weure mp3-bestande mèt 'n bitrate van 192 kbps of hoeger (kilobits per seconde) es hiel good vaan kwaliteit ervare. Bij 'n bitrate van 320 kbps versjèlt de kwaliteit neet huurbaar vaan 'n CD. Väöl vaan de mies gangbare bitrates zien 'n väölvoud vaan 32 of 64 kbps: 128, 160, 192, 256, 320 kbps. 'n MP3-bestand mèt 'n bitrate van 128 kbps is 11 kier zoe klein es 'tzelfde geluidsbestand in WAV-formaat (WAV-formaat is neet gecomprimeerd). Ein minuut geluid neump daan 'n gruutde vaan oongeveer 1 megabyte in. Bij hoegere bitrates neump de bestandsgruutde bij dezelfde sample rate (en 16 bits) evenredeg tow.
Octrooi
bewirkDe compressie- en decompressiealgoritmes van MP3 zien geoctrooieerd door d'n eigeneer, 't Fraunhofer instituut, en dus neet vrij besjikbaar veur commercieel produkte of commercieel gebruuk vaan de technologie. Persoenlijk gebruuk van MP3-software is towgestande. Open source-encoders en -decoders weure gedoog.
'n Octrooivrij alternatief veur MP3 is Ogg Vorbis. Aander alternatieve zien gratis veur neet-commercieel gebruuk, zoewie SHN en FLAC.
Verbeterde versies
bewirkThomson Multimedia en 't Fraunhofer instituut höbbe nao 't groet succes vaan 't MP3-formaat ouch versjèllende verbeterde versies oontwikkeld: mp3PRO en AAC. mp3PRO zow mèt de have bitrate dezelfde kwaliteit beje es MP3.