Toekóms
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De toekóms is d'n tied dae nao 't hujig memènt kump. 't Taengestèldje hievan is 't vergangene, d'n tied dae veur 't huuj koom. 't Sniejpuntj van 't vergangene en d'n toekóms is 't noe. 'n Meugelike diffenisie gegrundj op de twièdje houfwèt van de thermodynamica is: d'n tiedsrichting worin de entropie van e geïsoleerdje macroscopisch systième toenump is de toekóms.
Determinisme
bewirkVölges sómmige opvattinge is de toekóms al veur ós bestump gewaore, zie 't door e hoager waeze of 'n oerkraf, al dan neet vasgelag in de sterre. De gangbaar weitesjappelike meining is aevel det v'r 'ne zekeren invlood kónne oetube op sómmige toekumstige gebeurtenisse. Trótsdet de toekóms nag neet besteit en (in bepaoldje maot) ónzeker is, kónne v'r waal nöttige oetspraok dao-euver doon. De opvatting det de toekóms waas vasgelag waas euveriges ouch in d'n achtièndjen ièw in de netuurweitesjappe aanwaezig en waas bekandj es 't determinisme. Det koom veurt oet de Newtonse mechanica, worin de toekóms gans bestump zów zeen door de beginposities en -snelheje van alle deilkes woroet 't hièlal besteit. Later óntwikkeling, ónger anger in de kwantummechanica, mit naam de ónzekerheidsrelatie van Heisenberg, tuèndjen aan det dees theorie neet hawtbaar waas. Loos daovan kan ouch vanoet de informatica waere aangetuèndj det de stèlling van 't determinisme neet hawtbaar is: veur de toekóms te beraekene mit 'n snelheid die hoager is es de wirkelike evolutie in d'n tied zów 'ne computer nuèdig zeen dae väölómvattendjer is es 't ganse hièlal.