Waer
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
- Veur mieë definities van "waer", zuuch: weer.
't Waer is de gestèldjheid vannen dampkrink op e bepaoldj ougeblik. Dit in taengestèlling toet 't klimaat, det e gemiddeldje is vanne versjillige meteorologische maetingen euver 30 jaor. Aafgezeen van fenomene wie de straolstruim speeltj 't waer zich veurnamelik inne troposfeer aaf. 't Waerbild wuuertj bepaoldj door 't samespeel vanne waersillemente. Dees illemente zeen:
- lóchdrök;
- lóchtemperatuur;
- lóchvochtigheid;
- bedèkkingsgraod;
- saort bewolking;
- naerslaag;
- windj;
- zich;
- biezunjer versjiensele:
Me kan toet op zeker huuegdje 't waer veurspèlle. Dit gebeurtj allewiel aanhandj van modelberaekeningen in groeate computers. De veurspèlling rizzelteertj in 'n waersverwachtig, waergaeven inne waersveuroetzichten of e waerberich. Waer kan echter ouch 'n hobby zeen veur waeramatäörs.
Waersysteme
bewirk't Gehieël van waersillemente kan e systeem toet standj bringe det zich aafhenkelik vanne gruuedje veur einigen tied in standj hèltj. Dees systeme zeen te óngersjeie mit gruuedje en laevesdoer:
| Classificatie van systemen innen dampkrink | |||
|---|---|---|---|
| Horizontaal aafmaeting | Atmosferisch versjiensel | Sjaol | Laevesdoer |
| algemein circulatie lang golve |
macro α | ||
| 5000 km | 10 daag | ||
| kórte golve depressies, hoeagdrökgebiede |
macro β | ||
| 1000 km | 5 daag | ||
| fróntje tropische cyclone |
meso α | ||
| 250 km | 1 daag | ||
| orografische invloje landj- en zieëwindj, buiekómplekse, wolkeclusters |
meso β | ||
| 25 km | 5 oer | ||
| buiecelle cumulonimbus-convectie |
meso γ | ||
| 2,5 km | 1 oer | ||
| inkelveljige convectiecelle tornado's |
micro α | ||
| 250 m | 10 minuut | ||
| thermiek zandjheuskes |
micro β | ||
| 25 m | 1 minuut | ||
| turbulentie | micro γ | ||