tied

Mofers

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

tied m /tí:d/

1. de neet oet te sjeie gank van zake van waat gewaes is, nao waat noe is en nao waat geit kómme

Aafbraeking

• tied

Variaasje

• (aafkorting) t

Aafleijinge

• aafgetiej, bietieds, boetentieds, destieds, eigentieds, gaondertied, gelangentied, getiej, halftieds, ieërtieds, indertied, meistentieds, mittertied, noetiejig, óntiej, oppertied, tegeliekertied, tiedelik, tiedje, tiedloos, tieje, tiejes, tiejig, voltieds
• tiedlank, tiedrouvendj, tiedsbepaoling, tiedsdoer, tiedsdrök, tiedseinheid, tiedspuntj, tiedssjrif, tiedsstök, tiedsstraof, tiedsvak, tiedverdrief
• aankómstied, aetestied, äöpeningstied, appelentied, bedinktied, beleechtingstied, berotied, coronatied, dagestied, deenstied, deiltied, drieslaegerstied, euvertied, gesjefstied, hieëremetied, hoeagtied, hujigen tied, jaortied, kentoeartied, kinjertied, laeftied, laevestied, maoltied, mienelevestertied, noetied, nuujtied, oorlogstied, oustied, raengentied, SNA-tied, snujtied, sókkerkroeatentied, speeltied, toegangstied, tössentied, vergangen tied, vreetied, vriejentied, wintjertied, wirktied, zejtied, zomertied

Verwantje wäörd

• altied, daag, jaor, maondj, menuut, oer, sekond, waek
• tampedoelje, termien

Zagswies

• Alles op zienen tied: bokeskook inne wintjer: Me mót wachte toet de gesjikdjen tied dao is.
• de bèsten/langsten tied gadj höbbe: nammeh kort te laeven höbbe, nammer 'ne korten tied van gebroek in 't veuroetzich höbbe

  Zoea te zeen haet dae kas waal ziene bèsten tied gadj; de deur vèltj bao oet 't gehing.

• bie d'n tied blieve
• 'n Bloom boete d'n tied maak 'n broed of nein e liek: Es 'n bloom boete ziene bluitied bluitj zal e vrouwmis oete buurt trouwe, of anges emes oete buurt sterve.
• emes d'n tied vannen daag zègke: emes de gojendaag (gojemorge, gojemiddig, gojenaovendj, gojenach) zègke (vergeliek: dagestied; Nederlandjs: iemand begroeten)

  Van sjalezie zaet dae mich gèn èns mieë d'n tied vannen daag.

• de gansen tied:
  1. (lètterlik) al d'n tied, d'n hieëlen tied, de vollen tiedsdoer
  2. (euverdrechtelik) kóntinu, stendig
• d'n halven tied: kóntinu, stendig, hieël dök

  Die poete loupe de halven tied get róndj te rennen oppe straot. Kriege die allewiel gein hoeswerk mieë?

• kieke waat d'n tied zaet: kieke wielaat 't is
• laegen tied: tied worin me nieks duit, meh worin me waal zów mótte wirke
• d'n tied laeze: op 'n klok kieke wielaat 't is
• de lèsten tied: vanaaf kort, nag ummer ane gang mit 't beginpuntj in 't recènt vergangene

  De lèsten tied kump d'n dokter nimmieë zoea dök bie die, went 't geit al e stök baeter.

• Miene levester tied! = 'nen oetroop van verwónjering, veural es emes daodoor van slaag is.

  Miene levester tied! Det dae Sjeng zoea vreug is gestórve. Waem haw zich det noe kónne bedinke?

• de nuuedigen tied: bès lang kwa tied, 'ne betrèkkelik langen tied

  Gluif mich meh det ich de nuuedigen tied 'nt verboewe gewaes bön veur dit zoea net aafgewirk te kriege.

• d'n tied nuuedig höbbe (Nederlandjs: tijd nodig hebben)
• d'n tied ómkriege
• Oppe bank vèltj d'n tied neet lank: Wen m'n oppe bank zitj geit d'n tied hieël flot veurbie.
• op oer en tied: op e vas tiedspuntj

  Veer höbben heim ummer op oer en tied gaete.

• taenge daen tied: wen 't zowied is, wen daen tied aangebraoken is
• tied aafhouwe (naodrök op aafhouwe): tied veur eweg te gaon

  Kóm mit, 't is tied aafhouwe!

• tied aetes (naodrök op aetes): tied veur te aete, 't gewuuen tiedsstip veur te aete (Nederlandjs: etenstijd)
• tied waere (veur get/emes): flot of aangaons get mótte doon

  Es se leiblaw wuuers in 't gezich wuuert 't tied veuren dokter.

  't Wuuert tied det v'r ós 'ns biejein rapen en wiejer gaon.

• van tied toet tied: aventoe, döks
• ('ne miens) vannen tied zeen: puntjelik zeen

  Doe bös waal emes vannen tied; de klok haet prónt ach geslagen en doe stóngs ane deur.

• veuren tied van 't jaor: veur waat gewuuen is róndj dezen tied in 't jaor

  't Is werm veuren tied van 't jaor; dao is nieks van te zeen det 't noe wintjer is.

• zich d'n tied pakke: get in alle roew doon, get tegooj wille doon door neet te flot te zeen mit alles

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	tied		tieje	tiejen
	IPA	/tí:d/		/tìje/	/tìjen/
dim.	sjrif	tiedje	tiedjen	tiedjes
	IPA	/tí:ce/	/tí:cen/	/tí:ces/	/tí:cez/
dat.	sjrif	tieje	tiejen	tieje	tiejen
	IPA	/tìje/	/tìjen/	/tìje/	/tìjen/

Raod

Wiejer besteit nag de genitiefvorm tieds.

In anger spraoke

Aadingels: tid(ang:) v Afrikaans: tyd(af:) Albanees: kohë(sq:) v Arabisch: زمن(ar:) m Armeens: ժամանակ(hy:) Baskisch: denbora(eu:) Bölgaars: време(bg:) ó, час(bg:) m Bretóns: amzer(br:) v Daens: tid(da:) g Faeruuers: tíð(fo:) v Fins: aika(fi:) Frans: temps m Fries (Westerlauwers): tiid(fy:) g Grieks (klassiek): ὥρα v Grieks (nuuj): καιρός(el:) m, χρόνος(el:) m, ώρα(el:) v Hindi: वक़्त(hi:) m, समय(hi:) m Ieslandjs: tími(is:) m, tíð(is:) v

Indonesisch: waktu(id:) Ingels: time(en:) Japans: 時間(ja:) Krimtataars: vaqıt(crh:), вакыт(crh:) Macedonisch: време(mk:) ó, час(bg:) m Meleizisch: waktu(ms:) Nahuatl (klassiek): cahuitl(nah:) Nederlandjs: tijd g Noors (Bokmål): tid(no:) g Noors (Nuujnoors): tid(nn:) g Oekraïens: час(uk:) m Oerdoe: وقت(ur:) m Papiomento: tempu(pap:) Perzisch: زمان(fa:), موقع(fa:), وقت(fa:) Pools: czas(pl:) m Pruus: Zeit(de:) v Russisch: час(ru:) m, время(ru:) ó

Servisch: време(sr:) ó, vreme(sr:) ó Siamees: เวลา(th:) Sjekkisch: čas(cs:) m Sjinees: 時間(zh:), 咱(zh:), 時光(zh:) Sloveens: čas(sl:) m Slowaaks: čas(sk:) m Spaans: tiempo(es:) m Tadzjieks: вақт(tg:), замон(tg:) Tagalog: panahon(tl:), oras(tl:) Törks: vakit(tr:), zaman(tr:) Viëtnamees: tháng ngày(vi:), thì giờ(vi:), thời gian(vi:) Volapük: tim(vo:) Welsh (Wales): amser(cy:) m of v Witrussisch: час(be:) m Xhosa: ixesha(xh:) Zweeds: tid(sv:) g