Union List of Artist Names

ZE	Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ

L'Union List of Artist Names (ULAN) o l'é 'na bànca dæti de bàdda in sciâ Ræ, gestîa da-o Getty Research Institute dêuviàndo 'n vocabolâio controlòu che, do 2018, o conprendéiva ciù de 300.000 artìsti pe 720.000 nómmi in tùtto, coscì cómme de âtre informaçioìn in scî mæximi artìsti. I nómmi ULAN pêuan êse di nómmi pròppi, di cognómmi, di nómmi fâsi, de variànte òrtogràfiche, di nómmi in léngoe diferénti e di nómmi che són cangiæ co-o ténpo, prezénpio nómmi da maiézzo. Tra quésti nómmi, de sòlito ghe n'é un ch'o vêgne indicòu cómme o preferîo.

Scibén che l'é raprezentòu cómme 'na lìsta, l'ULAN o gh'à 'na strutûa ch'a s'asoméggia de ciù a quélla de 'n thesaurus, in acòrdio co-i stàndard ISO e NISO pi-â costruçión de ste bànche dæti chi; defæti o contêgne de relaçioìn geràrchiche, d'equivalénsa e asociatîve.

L'òbietîvo de ògni eleménto ULAN o l'é 'n artìsta: inta bànca dæti ògni eleménto artìsta, ciamòu sogètto ascì, o l'é identificòu da 'n ID numérico ùnico. De quésto artìsta l'é indicòu a naçionalitæ, i pòsti e-e dæte de nasción e de mòrte, se conosciûe. A ògni eleménto de artìsta gh'é ligòu i nómmi, i artìsti corelæ, e vivàgne di dæti e de referénse. O perîodo covèrto da l'ULAN o và da l'antighitæ scìnn-a-a giornâ d'ancheu e o sò ànbito giögràfico o l'é o móndo intrêgo.

I artìsti pêuan êse ségge de persónn-e séncie che di grùppi de persónn-e che travàggian insémme, cómme di òrgani socjetâi. I artìsti inte l'ULAN pò-u ciù són i sogètti che pìggian pàrte a l'ideaçión ò a produçión de àrte vixîve e de architetûe, inclûzo i personàggi do spetàcolo ascì, ma de sòlito no gh'é de atoî, balerìn ò âtre figûe do génere. Inte l'ULAN l'é conpréizo i archivìsti e i donatoî ascì.

Stöia

O svilùppo de l'ULAN o l'é comensòu do 1984 da pàrte do J. Paul Getty Trust. O Trust, ch'o gestîva za l'Art and Architecture Thesaurus (AAT), o l'à inandiòu sto progètto chi pe rispónde a-a necescitæ de âtri progètti Getty de vocabolâi controlæ co-i nómmi di artìsti. L'ULAN o crésce e o càngia gràçie a-i contribûti da comunitæ di uténti e a-o travàggio editoriâle do Getty Vocabulary Program.

Scibén che, a l'inprinçìpio, o progètto o l'é nasciûo sôlo pe l'ûzo da pàrte di âtri scîti da ræ Getty, a comunitæ ciù grànde de informaçioìn artìstiche, fêua de sta ræ chi, a l'à manifestòu fîto a necescitæ de dêuviâ l'ULAN pi-â catalogaçión e o recùpero di dæti. O Getty o l'à dónca distriboîo l'ULAN pe 'n ûzo ciù ànpio segóndo i prinçìppi za stabilîi pi-â costruçión e o mantegniménto de l'Art and Architecture Thesaurus: o sò ànbito d'aplicaçión o l'inclùdde i nómmi necesâi pe catalogâ e trovâ de informaçioìn in scê àrte vixîve e l'architetûa; o l'é bazòu in sce 'na terminologîa corénte, garantîa da l'ûzo de vivàgne scrîte de cónto e convalidæ da l'àndio da comunitæ di studiôxi de stöia de l'àrte e de l'architetûa; o l'é conpilòu e modificòu in rispòsta a-e ezigénse da comunitæ di uténti. A l'inprinçìpio constrûto cómme 'na sénplice "union list" in órdine arfabético di nómmi d'artìsti e de biografîe, scrîti in mòddo coerénte a l'AAT e a-o Getty Thesaurus of Geographic Names, a-a fìn di ànni Novànta l'ULAN o l'é stæto adatòu a-i stàndard naçionâli e internaçionâli pi-â costruçión do thesaurus. O sò ànbito o l'é stæto anpliòu pe inclùdde di énti cómme stùddi de architetûa e depòxiti d'àrte, che pêuan êse arangiæ segóndo di livélli geràrchichi.

L'ULAN o l'é stæto inandiòu sott'a-a direçión de l'Eleanor Fink, ch'a l'êa a càppo de quéllo che ciù avànti o l'é stæto ciamòu Vocabulary Coordination Group, pöi vegnûa a diretôa de l'Art History Information Program, rinominòu inti ànni aprêuvo Getty Information Institute. L'ULAN o l'é stæto constrûto co-o pasâ di ànni da numerôxi ménbri da comunitæ di uténti e da 'n grùppo d'editoî dedicæ, sott'a-a supervixón de 'n çèrto nùmero gestoî. L'ULAN o l'é stæto publicòu do 1994 ségge inta fórma de papê (Union List of Artist Names, diretô do progètto: James M. Bower, editô càppo: Murtha Baca, Nêuva York, G.K. Hall, 1994) che de file da lêze a-a màchina. Conscideròu a dimensción de lóngo ciù grànde e a frequénsa de modìfiche e de azónte, do 1997 l'êa vegnûo ciæo chi-â publicaçión de papê a l'êa 'n scistêma che no se ghe poéiva ciù anâ aprêuvo. Defæti, a-a giornâ d'ancheu, l'ULAN o l'é publicòu sôlo inte di formâti outomatizæ, ségge inte 'n'interfàccia in sciâ Ræ dónde se pêuan fâ de riçèrche che inte di file de dæti a dispoxiçión pi-â licénsa. I dæti pe l'ULAN són conpilæ e modificæ co-in scistêma editoriâle creòu apòsta da-o personâ técnico de Getty pe sodisfâ i requixîti ùnichi de conpilaçión de dæti da tànti contribotoî, fuxoìn, mesciaménti e publicaçión inte di formâti diferénti. O contròllo editoriâle finâle de l'ULAN o l'é fæto da-o Getty Vocabulary Program, dêuviàndo de régole editoriâli consòlidæ. I aministratoî prezénti de l'ULAN són a Patricia Harpring, editô manageriâle, e a Murtha Baca, diretôa do Vocabulary Program e do Digital Resource Management.

Caraterìstiche

Scibén chi-â sò strutûa a l'é ciutòsto "ciàtta", l'ULAN o l'é stæto inandiòu cómme 'na bànca dæti geràrchica ch'a se svilùppa a partî da 'na réixe dîta Top of the ULAN hierarchies (Subject_ID: 500000001). A-o moménto a gh'à doî tîpi de eleménti publicæ: Persónn-a e Énte. I eleménti da tipologîa Persónn-a de sòlito no gh'àn de âtre entitæ conésse. E entitæ de tîpo énte pêuan pe cóntra diramâse inte di èrboi de eleménti. Ghe pêuan êse di contèsti ciù ànpi, fæto ch'o rénde a strutûa de l'ULAN de tîpo poligeràrchico. Ciù che-e relaçioìn geràrchiche, l'ULAN o conprénde de relaçioìn de equivalénsa e asociatîve ascì.

Colegaménti estèrni

• (EN) Union List of Artist Names Online, in sce getty.edu. URL consultòu o 15 arvî 2024.
• (EN) Getty Vocabularies, in sce getty.edu. URL consultòu o 15 arvî 2024.