Pruvincia de Bressa

Quel articul chì l'è scrivüü in Lumbard, cun l'urtugrafia insübrica ünificada.

La pruvinzia de Brèssa la sa tröa in de la Lumbardía urientala; la cunfina cunt la Pruvinzia de Sundri a Nord, quela de Bergum a ovest, quii de Trent e Veruna a est, Cremuna e Mantua a süd.
La pruvinzia l'è la püssée granda de la Lumbardìa, e la gh'ha dent tücc i ambient ch'in Lumbardía se poden truà: el lagh (quel de Garda, a est), la pianüra, i Prealp, i Alp, cunt di muntagn ch'è tra i püssee impunent d'Itàlia (l'è assée pensà a l'Adamèl), i runch de la Franzacürta.
El teritòri 'l quata la Val Camònega, la Val Sabia, la Val Trumpia, la còsta est del lagh d'Isee, quèla ovest del Lagh de Garda, la zenta de runch e runchèt murenegh, la volta pianüra.

Pruvincia de Bressa Provinça
Pruvincia de Bressa - Sœmeanza
Dats aministrativ
Stat	Italia
Rejon	Lombardia
Capolœg	Bressa
Nassida	23 ottober 1859
Politega
President	Daniele Molgora
Orgen lejislativ	Consiglio provinciale di Brescia
Territore
Coordinade	45°32′20″N 10°13′10″E
OSM	44882
Superfix	4 784,36 km²
Abitants	1 247 583 ab. (31 dicember 2020)
Densitaa	260.76 ab./km²
Confin	Pruvincia de Sundri, Pruvincia autonuma de Trent, Provincia de Verona, Pruvincia de Mantua, Pruvincia de Cremuna e Provincia de Bergom
Fus orari	UTC+01:00 e UTC+02:00
Varie
Codex ISO 3166	IT-BS
Prefiss	030, 0364, 035 e 0365
Codex postal	25121–25136 e 25010–25089
Sigla autom.	BS
Codex ISTAT	017
Codex catastal
Cl. climatega
Cl. sismega
Localizazion
Pruvincia de Bressa - Localizazion
Sit istituzional

La pruvinzia la gh'ha püssee de un mijun de abitant; i muntagn hin poch pupulaa, anca se i scirö dij valad püssee impurtant hin semper pütost pièn de gent; i zòn bass hin pupulaa propi de bun. Föra de Brèssa, cità grand ghe n'è minga: i paesòt püssee impurtant hin Muntciar, Lümezàn, Urs Növ, Gheet (indua 'l gh'è l'eruport).

Comun

I comun de la Pruvincia de Bressa a hinn Aquafrèda, Àder, Gnùzen, Alfianèl, Anf, Àngol, Artògne, Asà, Bagnöl, Bagulì, Barbarìga, Bàrghe, Basà, Bedesöle, Berlìnc, Bèrs Dém, Bèrs, Bièn, Biù, Bórc San Giàcom, Borsadól, Búren, Butizì, Böegn, Boès, Brandìc, Braù, Bré, Brèsa, Breó, Caì, Calsinàt, Calvagés, Calvizà, Co de Put, À, Cavreà, Cavriöl, Carpenédol, Castegnàt, Castelmèla, Castelcuàt, Castinìdol, Cast, Castrezàt, Casàc San Martì, Sedégol, Salàdega, Hervé, Hét, Séf, Ciàre, Sìgole, Simbèrch, Siidà, Cocài, Cobiàt, Còi, Cològne, Comezà-Sizàc, Consés, Córt Frànca, Córten, Corsà, Darf, Dèl, Dezensà, Édol, Erbösc, Ézen, Fiès, Flér, Gàmbara, Gardù Riviéra, Gardù, Gargnà, Gaàrt, Ghét, Giànech, Otalènc, Gösàch, Ìder, Incüzen, Ìrma, Izé, Izorèla, Lainù, Lén, Limù, Ludrì, Logràt, Lunà, Longhéna, Lùzen, Lóh, Lemezàne, Macló, Magàza, Mairà, Malégn, Malòn, Manèrba, Manèrbe, Marché, Marmintì, Marù, Mazà, Milsà, Munìga del Gàrda, Mòn, Muntìzola, Montezèi, Munticiàr, Muntirù, Müra, Musculìne, Nàe, Gnàrt, Nigolènt, Nigoléra, Ódol, Oflàga, Óme, Dò, Urs Nöf, Urs Vècc, Öspedalèt, Osèm, Padènghe, Padéren, Paìsch Loé, Paitù, Palasöl, Paràdech, Paspàrt, Pasirà, Paù, Pèrtega Àlta, Pèrtega Bàsa, Pezàze, Plà, Piancógn, Pidógne, Polàen, Polpenàse, Pompià, Poncaràl, Pónt Dalègn, Puntìc, Pontòi, Posolènch, Pralbuì, Prezéi, Preàl, Proài, Proài d'Izé, Puegnàch, Quinsà, Remedèl, Rezàt, Rocafrànca, Rodènch, Roncadèle, Roàt, Roè, Rüdià, Sàbio, Sàle, Salò, San Filìs, San Gervàs, San Pàol, San Zé, Sarès, Saviúr, Hèler, Senìga, Sèrle, Sirmiù, Soià, Sónech, Sülsà, Taèrnole, Temù, Tignàl, Tórbole, Toscolà-Madéren, Traaiàt, Tremùzen, Trensà, Treìs, Üràc d'Òi, Vài, Alvistì, Erölanöa, Erölaècia, Istù, Èza, Vìla Carsìna, Vilaciàra, Elanöa, Viù, Vizà, Boàren e Sù.

La lengua

La lengua ufizial l'è l'italian. El lumbard l'è ancamò pütost cunservaa, in de la sua variant uriental. El bressan l'è parlaa in manera pütost umugenia, anca se gh'è una quai diferenza a segunda de la zona. In general, la zona püssee vesina al mudel del caplögh l'è quela de la Bassa, intant che in di vai e in de la Gardesana se tröven di carateristegh püssee uriginai. El dialet de Bagulin l'è cunsideraa püssee cunservativ respet ai olter de la pruvincia. El cunfin in tra bergamasch e bressan (i dü dialet principai del lumbard uriental) l'è minga inscì ciar cume se pudaria cred, e in sustanza 'sti dü parlà furmen un cuntinuv lenguistegh.