Pandemia ya gilípi

Pandemia ya gilípi ezalí gilípi moko e zuwaka bato chaque periode ekangisi ba mbula dzomi na dzomi pe oyo e contaminaka bato noki penza na ba mboka pe ba region mingi ya mokili mobimba. Ba signe to symptom ya pandemia ya gilípi ezalí ka mwa ndenge moko na gilípi ya ordinaire ya mbula na mbula, kasi ba singe ya pandemia eleki makasi.

Ba difference misusu entre pandemia ya gilípi pe gilípi ya mbula na mbula e pesami na lístɛ oyo na ba page elandi.

Pandemia ya gilípi e bandi ndenge nini

Structure of the influenza viron. The hemagglutinin (HA) and neuraminidase (NA) proteins are shown on the surface of the particle. The viral RNAs that make up the genome are shown as red coils inside the particle and bound to Ribonuclear Proteins (RNPs).

Ba virus to microbe ya gilípi e bongwanaka tango nioso, pe e pesaka ba complication ya sika. Pandemie e tindamaka tango virus ya sika e monani pe e bongwani mingi na ba virus ya liboso pe e kangi bato ya lotango moke oyo ba zali na immunité (to protection naturelle) contre yango. Oyo e ko pesa yango nzela e zuwama noki pe mosika, tango n’koto na n’koto ya bato ba zuwi yango. Virus moko ya sika oyo e pesaka pandemie e koki ko botama soki virus oyo e pesaka gilípi na bato e sangani na virus oyo e pesaka gilípi na ba niama, na ndakisa ya virus ya gilípi ya ba ndeke (to avian flu na Kingelezo).

Nini e pesi difference entre Pandemia ya gilípi na gilípi ordinaire ya mbula na mbula?

Gilípi ya mbula na mbula

E zuwamaka mbula na mbula na Hiver.
E zuwamaka na pene na 10 pour cent ya bato.
ezalí malamu te po na bato mingi, kasi e bomaka te.
Bana mike penza, mibange, pe bato oyo ba zali na makono misusu ya chronique bazali na risk penza ya ko zuwa gilípi makasi.
Vaccination e pesami na bato oyo ba zali na risk ya kozuwa bokono makasi.
Antivirus to kisi contre virus e pesami na bato oyo ba zali na risk special.

Pandemia ya gilípi

Na siècle to ba mbula kama oyo e eleki, pandemie e zuwamaki mbala misato.
Ekoki ko zuwama tango ni tango na kati ya mobu.
Ekoki ko zuwa pene na 25 pour cent ya la population.
ezalí bokono makasi to grave po na bato nioso.
Bato ya mbula ni mbula bakoki kozuwa bokono makasi.
Vaccin ya malonga pe makasi ekoki kozuwama te soki tina ya virus wana e yebani naeno te. Po na yango, na mikolo ya liboso ya pandemie, vaccin e ko zuwama te.
Antivirus to kisi contre virus e zala ko bombama na ba stock po e salama na ndenge malonga kolanda ndenge pendemie ya gilípi e zuwami pe e se developé.

Ba chance ya Pandemia ya gilípi e zali boni?

Na siècle to ba mbula kama oyo eleki, pandemie e zuwamaki mbala misato (tálá na pandemia). Ba nganga mayele ba lobi ete pandemie ya sika ezalí na nzela, ekoki koyaka noki, kasi bakoki ko yebisa exactement tango nini te. Ba chance ya Pandemia ya gilípi koyaka na Ingɛlɛ́tɛlɛ ezalí boni?

Organisation Mondiale de la Santé e zali tango nioso kolIngɛlɛ́tɛlɛa po na ba signe ya liboso ya Pandemia ya gilípi po ba zuwa mikano malonga po na ko ralentir to pe ko kangisa yango. Soki Pandemia ya gilípi e bandi na Europa, yango e koki ko koma na Ingɛlɛ́tɛlɛ. Pe e kozuwa ba mposo mike kaka po e zuwama na mboka nioso.

Pandemia ya gilípi e kozala ndenge moko te na gilípi ya ordinaire ya mbula na mbula na ndenge bomi?

ezalí pasi mingi koloba pendemie ya gilípi e kozala makasi boni. E ko dépendre na ndenge virus yango e zuwami pe ndenge e tambolami, groupe to mbula nini ya bato ba zuwi yango koleka, bokasi ya ba symptome na yango, pe lotango boni ya bato bakufi.

Pandemia ya gilípi ekoki ko zuwamela na ba vague mibale, na ba sanza mike kati kati na yango, pe chaque vague e wumeli pene na ba sanza mibale to misato.

Eza possible ete Pandemia ya gilípi e ko zuwama na bato mingi koleka gilípi ya mbula na mbula. Na sIngɛlɛ́tɛlɛa ya pandemie yango, pene ya ndambo mine (to le quart) ya bato bakoki ko zala na bokono yango.

Vaccin ya gilípi ordinaire ya mbula na mbula e kobatela yo contre Pandemia ya gilípi te. Kasi gilípi ya ordinaire ekoki kozala grave, pe esengeli ete bato oyo ba sengeli ko zuwa tonga ya gilípi ordinaire ba zuwa yango. Nioso oyo elobi nini po na Ingɛlɛ́tɛlɛ?

Soki Pandemia ya gilípi ekomi na Ingɛlɛ́tɛlɛ, e ko zuwama na mboka nioso na sima ya ba poso mike kaka pe ekoki ko causé:

gilípi na ba ndelo mingi;
Pression mingi na ba service ya santé;
Bizaleli ya mikolo na mikolo e ko bongwana; pe
Bato mingi ba ko kufa.

Gouvernement ya Ingɛlɛ́tɛlɛ a sali plan e bengami “Influenza Pandemic Contingency Plan” (tálá na site www.dh.gov.Ingɛlɛ́tɛlɛ/pandemicflu). Yango e ndimi ete ba Service ya la Santé e kozala na kati ya demande makasi penza.

Ba risk na ngai ko zuwa Pandemia ya gilípi ezalí boni?

Ba risk na yo eleki ba risk ya gilípi ordinaire po ete pandemie e zuwami noki penza pe lotango ya bato moke kaka ba zali na immunité contre yango. Bato nioso ba zali na risk. Ba groupe misusu ya bato ba zali na ba risk koleka ba groupe misusu, kasi pandemie nioso ezalí different, pe liboso virus e banda ko mwangana, to koki koyeba te groupe nini e kozala affecté koleka.

Na gilípi ya ordinaire, ba groupe oyo bakoki kozuwa bokono ya makasi:

Bana mike penza;
bato koleka mbula 65 years;
bato oyo bazali deja na bokono lokola bokono ya poumon, diabète, cancer, bokono ya rein to bokono ya motema; to pe
bato ya makasi mingi te po na traitement bazali koyamba, to bokono lokola SIDA.

Kasi nioso oyo ekoki ko bongwana na tango ya pandemie.

Vaccin po na ko prevenir Pandemia ya gilípi ekoki ko zuwama te?

Ba vaccin e salamaka kolanda ndenge ya virus oyo e pesi épidemie to pandemie. Po vaccin e salama, esengi ba sanza mingi. Ba nzela e ko landana po na ko sala vaccin oyo ekoki ko batela contre pandemie ya sika na mbango penza, kasi ezalí possible ete na vague ya liboso ya pandemie, vaccin e ko zuwama naeno te.

Kolanda tango oyo vague ya mibale ya pandemie e bandi, ba minganga ba koki ko zuwa deja vaccin po na ko protégé bato. Mbongisami pe recherche ezalí ko salama deja po vaccin e zuwama noki penza.

Ba kisi ya ko traité Pandemia ya gilípi ezalí te?

Ba kisi e bengami antivirus ezalí ka mwa makasi po na ko traité Pandemia ya gilípi. Ba stock na yango ez’o bombana. Yango e ko salelama po na traitement ya bato na ya bokono makasi.

Antivirus

Ba antivirus to kisi contre virus e koki ko zuwama po na Pandemia ya gilípi, kasi ezalí limité:

Po e zala makasi, esengeli e pesama na kati ya ba ngonga 48 ya bobandi ya ba signe.
Kisi ya antivirus e ko traité gilípi po e zala makasi te pe e wumela te, kasi e kopekisa contamination na bato misusu te.
ezalí pasi ko determine groupe nini ya bato e kozuwa bokono ya grave, po ba zuwa kisi liboso.
Bokasi ya ba kisi oyo ekoki ko tálána kaka tango gilípi ekomi ko kabwana.
Na sima ya mwa tango, pandemie e koki ko developé résitance contre antivirus.
Tozali deja ko bomba ba stock ya antivirus awa na Ingɛlɛ́tɛlɛ.
Lotango ya bato to ko traité e ko dépendre na tango pandemie e ko banda pe bonene ya stock na biso.

Soki e komi na Ingɛlɛ́tɛlɛ, na ko protégé ngai moko na libota na ngai ndenge nini?

Wana virus e zali ko kabwana na kati ya mopepe, tango bato bazali ko pema pe ko kosola, o koki ko zuwa ka mwa ba precaution moke po o kitisa contamination. Ko lata mask na dzolo e ko protégé yo mingi te, kasi o koki ko:

finika monoko pe dzolo na yo soki o kosoli, salela mouchoire ya papier tango nioso;
bwaka michoire ya papier na mayele – na kati ya sachet pe na kati poubelle;
sala mibembo te soki ezalí na tina te, pe kende te esika ngulupa mingi ya bato ezalí;
landa hygiène malamu – sokola maboko tango nioso na sabuni pe mayi po o se contaminé te to o contaminé bato misusu;
Pangosa bisika makasi (lokola mesa na cuisine, poignée ya porte) tango nioso, na produit ya netoyage malamu;
Senga bana na yo ba landa mateya oyo pe.

Ndenge nini na ko yebela soki Pandemia ya gilípi ekomi na Ingɛlɛ́tɛlɛ Flu?

Organisation Mondiale de la Santé (OMS to WHO na lingɛlɛ́sa) a za na system po na ko landa ndenge pandemie e zo kabwana. Gouvernement ya Ingɛlɛ́tɛlɛ e za na plan (Influenza Pandemic Contingency Plan) oyo e ko landana. Yango elobi nini e koki kosalama sik’oyo po na ko mi bongisa. Soki ba signe e lakisi ete pandemie ezalí na nzela po na ko koma na Ingɛlɛ́tɛlɛ, gouvernement a ko pesa nzela pe mateya na ndenge bato basengeli ko zalela.

Ba information ya mituya etali Pandemia ya gilípi

Soki virus na yango e yebani te, vaccin na yango e koki ko salama te.
Pandemia ya gilípi e kabwanaka mbango po ete bato ba zali na immunité te.
Pandemia ya gilípi e koki koleka gilípi ya ordinaire na bokasi.
Ba groupe ya risk mingi e koyebana te ti tango bokono yango e bandi ko kabwana – ekoki kozala différent na ba oyo ya gilípi ordinaire.
Ba stock ya antivirus e zali ko bombana kasi e zali limité – bokasi na yango e koyebana kaka tango virus e bandi ko kabwana.