Шкотска
Шкотска (шкотски и англиски: Scotland) или Алба (гелски: Alba) — зависна земја на северозападот на Европа и една од составните земји на Обединетото Кралство. Земјата ја зазема северната третина од островот, и ја дели на југ копнената граница со Англија, а се граничи со Северното Море на исток, Атлантскиот Океан на север и запад и со Северниот Проток и Ирското Море на југозапад.
| Шкотска Scotland
Alba |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
| Гесло: Во мојата одбрана Господ ме одбранува | ||||||
| Кралска химна: „Боже, чувај го Кралот“ | ||||||
 Местоположбата на Шкотска (темнозелена) – на Европскиот континент (зелена и темнозелена и темносива) Местоположбата на Шкотска (темнозелена) – на Европскиот континент (зелена и темнозелена и темносива) |
||||||
| Главен град | Единбург 55°57′N 3°12′W / 55.950° СГШ; 3.200° ЗГД | |||||
| Најголем град | Глазгов | |||||
| Службен јазик | шкотски, англиски | |||||
| Признаени регионални јазици | германски | |||||
| Народности (2001) | 88.09% Шкоти, 7.38% Британци, 2.52% други белци, 2.01% други[1] | |||||
| Демоним | Шкоти | |||||
| Уредување | уставна монархија | |||||
| • | Крал | Чарлс III | ||||
| • | Прв министер | Хамза Јусаф | ||||
| • | Премиер на Обединетото Кралство | Риши Сунак | ||||
| Основана | Точниот датум не е познат, традиционално се верува во 843 год. | |||||
| Површина | ||||||
| • | Вкупна | 78,387 км2 | ||||
| • | Вода (%) | 1.9 | ||||
| Население | ||||||
| • | проценка за средина на 2011 г. | 5,254,800[2] | ||||
| • | Попис 2001 | 5,062,011 | ||||
| • | Густина | 65.9 жит/км2 | ||||
| БДП (номинален) | проценка за 2010 г. | |||||
| • | Вкупно | 139.774 милијарди фунти[3] | ||||
| • | По жител | 26,766 ($43,492 USD) (21-ва) | ||||
| Валута | Британска фунта (GBP) |
|||||
| Часовен појас | GMT (UTC0) | |||||
| • | (ЛСВ) | BST (UTC+1) | ||||
| Датумски формат | дд/мм/гггг | |||||
| Се вози на | лево | |||||
| НДД | .uk | |||||
| Повик. бр. | 44 | |||||
| Светец заштитник | Свети Андреј[4][5] Маргарета Шкотска[6] Свети Колумба[7] |
|||||
| 1. | Цвет на Шкотска, Храбрата Шкотска и Scots Wha Hae се неофицијални химни на Шкотска. | |||||
| 2. | Англискиот е службен јазик на Обединетото Кралство.[8] Шкотскиот германски и шкотскиот јазик се признати како автохтони јазици во државата;[9] | |||||
| 3. | Понекогаш и Шкотланѓани | |||||
Кралството Шкотска е независна држава од 1 мај 1707, кога со указ за обединување, влегло во рамките на Кралството Англија. Со ова е создадено кралството Велика Британија. Шкотска и Обединетото Кралство се договориле во октомври 2012 година да се одржи референдум за независност на Шкотска од Обединетото Кралство во 2014 година.
Историја
уредиРан современ период
уредиДоговор за вечен мир бил потпишан во 1502 од Џејмс IV од Шкотска и Хенри VII од Англија. Џејмс се оженил со ќерката на Хенри, Маргарет Тјудор.[10] Џејмс ја нападнал Англија во поддршка на Франција и е последниот британски монарх кој загинал во битка, кај Флоден во 1513.[11] Во 1560, со Договорот од Единбург бил ставен крај на Англо-Францускиот конфликт и била признаена протестантката Елизабета I за Кралица на Англија.[12]:112 Во Шкотска била прекината папската власт и римокатоличкото учење.[13]:44 Католичката кралица, Мери, била принудена да абдицира во 1567.[14]
Географија и клима
уредиГеографија
уредиШкотска е составена од:
Хербидските Острови се делат на:
Клима
уреди
Шкотска има атлантска клима и силни југозападни ветрови. Тоа е последица од распоредот на планините и Атлантскиот Океан, поради кој зимите во пониските делови се меки, а поладно станува во зима на високите планини и на северните крајбрежја. Средната температура во јануари е помеѓу 3-5 °C, а преку ноќ под нулата. На високите планини снегот се задржува со месеци.
Летата се претежно ладни. Средната температрура во јули изнесува 13-15 °C, но после ручек често таа се зголемува и до 20 °C. Многу ретко е потопло од 24 °C. Дождот повеќе паѓа во западните планински делови каде што југозападните ветрови носат многу влажен воздух од Атлантскиот Океан. Отприлика врне околу 2500 mm годишно. Највлажни месеци се од јули до ноември, а исто и јануари е влажен.
Демографија
уреди| Бр. | Нас. | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Глазгов  Единбург |
1 | Глазгов | 590,507 |  Абердин  Данди | |||||
| 2 | Единбург | 459,366 | |||||||
| 3 | Абердин | 195,021 | |||||||
| 4 | Данди | 147,285 | |||||||
| 5 | Пејсли | 76,834 | |||||||
| 6 | Ист Килбрајд | 74,395 | |||||||
| 7 | Ливингстон | 56,269 | |||||||
| 8 | Хамилтон | 53,188 | |||||||
| 9 | Камбернолд | 52,270 | |||||||
| 10 | Керколди | 49,709 | |||||||
Религија
уредиПовеќето од Шкотланѓаните се протестанти. Презвитеријанскатацрква на Шкотска има околу 600.000 членови или 12% од населението. Отприлика 800.000 луѓе се католици.
Економија
уредиШкотска има западначко отворена економија која е претежно е поврзана со економиите на Западна Европа. Шкотска има претежно извори на нафта во Северното Море, лов на риба и голем број на овци. Други важни гранки се модерната технологија, вискито и туризмот. Повисоките места претежно се помалку населени и има голем број овци. 5% од ГПД-то и 7.5 од вработените во Шкотска - туризмот во Шкотска. Најпосетено одредиште останува езерото Лок Нес во кое наводно се наоѓа митското чудовиште Неси.
Култура
уредиГајдата и килтот се можеби најзначајните знаменитости на Шкотска.
Наводи
уреди- ↑ „Analysis of Ethnicity in the 2001 Census - Summary Report“. The Scottish Government. 2006-04-04. Посетено на 2012-10-11.
- ↑ „Scottish population reaches record high“. BBC. 31 May 2012. Посетено на 31 May 2012.
- ↑ „Scottish National Accounts Project. Gross Domestic Product in Current Prices for Scotland, 2010 Q4“. Edinburgh: Scottish Government. 11 August 2010. Архивирано од изворникот на 2018-12-24. Посетено на 2 July 2011. Наводот journal бара
|journal=(help) - ↑ „St Andrew—Quick Facts“. Scotland.org—The Official Online Gateway. Посетено на 2 December 2007.
- ↑ „St Andrew“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
- ↑ „St Margaret of Scotland“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
„Patron saints“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011. - ↑ „St Columba“. Catholic Online. Посетено на 15 ноември 2011.
- ↑ „Directgov: English language – Government, citizens and rights“. Directgov. Архивирано од изворникот на 2012-10-15. Посетено на 23 August 2011.
- ↑ „European Charter for Regional or Minority Languages“. Scottish Government. Архивирано од изворникот на 2011-06-07. Посетено на 23 October 2011.
- ↑ „James IV, King of Scots 1488–1513“. BBC.
- ↑ „Battle of Flodden, (Sept. 9, 1513)“. Encyclopædia Britannica.
- ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеMason. - ↑ Грешка во наводот: Погрешна ознака
<ref>; нема зададено текст за наводите по имеshort. - ↑ „Religion, Marriage and Power in Scotland, 1503–1603“. The National Archives of the United Kingdom.
- ↑ „2011 Census population data for localities in Scotland“. Scotlandscensus.gov.uk. Архивирано од изворникот на 28 July 2020. Посетено на 10 July 2014.