Bokin' i Rota
Ny Bokin' i Rota dia boky ao amin’ ny Testamenta Taloha, ao amin’ ny Baiboly, sy ao amin’ ny Tanakh, boky masin' ny Jiosy. Mitantara ny fiainan’ ny fianakaviana iray tamin’ ny andron’ ny mpitsara ny boky, ka manasongadina ny fifikiran’ ny vehivavy môabita iray, atao hoe Rota, amin’ ny rafozambaviny na dia teo aza ny fijaliana nahazo azy ireo. Lasa isan’ ireo olona manan-danja indrindra eo amin’ ny tantaran’ ny Israelita i Rota, na dia avy amin’ ny firenena hafa aza, noho ny niterahany ny razamben’ i Davida mpanjaka.
Avondrona ao amin’ ny atao hoe boky ara-tantara ny Bokin’ i Rota ao amin’ ny Baiboly kristiana fa isan’ ireo atao hoe Ketuvim ("soratra") kosa ao amin’ ny boky masina hebreo Tanakh. Atao hoe מגילת רות / Megilath Ruth ("horonam-bokin’ i Rota") io boky io ao amin’ ny Tanakh.
Ny fanoratana ny boky
hanovaNy mpanoratra sy ny fotoana nanoratana ny boky
hanovaTsy mitonona izay nanoratra azy ny boky nefa ny lovantsofina jiosy dia manao azy ho nosoratan’ ny mpaminany sady mpitsara Samoela. Ny ankamaroan’ ny mpikaroka dia mihevitra fa teo anelanelan’ ny taonjato faha-6 sy faha-4, tamin' ny andro nanjakan' ny Persiana, no nanoratana ny Bokin’ i Rota.
Fizaràna ny boky
hanovaBoky kely ny Bokin’ i Rota ka azo zaraina efatra araka ny isan’ ny toko ao aminy:
- Ny tsy fialàn’ i Rota tamin-drafozam-baviny (Rot. 1)
- Ny nifankahitan’ i Rota sy i Bôaza (Rot. 2)
- Ny paika nataon’ i Naômy ho an’ i Rota (Rot. 3)
- Ny fampakaran’ i Bôaza an’ i Rota ho vady (Rot. 4)
Ny tsy fialàn' i Rota tamin-drafozam-baviny
hanovaNifindra monina tany Môaba ny lehilahy israelita iray atao hoe Elimeleka sy i Naômy vadiny mba handositra ny fijaliana tao amin’ ny taniny. Nanambady an’ i Rota ny zanakalahin’ izy ireo. Maty anefa i Elimeleka sy ireo zananilahy izay tsy namela zanaka. Nody tany amin’ ny taniny any Betlehema i Naômy nefa nanaraka azy koa i Rota na dia navelan-drafozany hiverina any amin’ ny ray aman-dereniny aza.
Ny nifankahitan' i Rota sy i Bôaza
hanovaTao Betlehema, nifankahita tamin’ i Bôaza zana-drahalahin’ ny vadin’ i Naômy i Rota raha nitsimpona salohim-bary tao amin’ny sahan’i Bôaza. I Bôaza dia lehilahy nanan-karena na dia mosarena ny tany tamin’izany fotoana izany.
Ny paika nataon' i Naômy ho an' i Rota
hanovaMba hahatonga an’ i Naômy hanana taranaka dia nanao tetika i Naômy ny mba hisian’ ny havam-badiny hanambady an’ i Rota, ka naniraka azy handry an-tsokosoko teo an-tongotr’ i Bôaza mba hahatonga an' ity farany hanampy azy. Ny lehilahy heverina fa tokony hanambady an’ i Rota anefa tsy tapa-kevitra ny hanambady azy.
Ny fampakaran' i Bôaza an' i Rota ho vady
hanovaNahita fitia teo imason’ i Bôaza i Rota ka tanteraka ny fanambadian’ izy roa. Niteraka an’ i Ôbeda rain' i Jese izy ireo, dia ilay razamben’ i Davida mpajaka.
Anaran' ireo olona resahina betsaka sy hevi-dehibe
hanovaAnaran' ireo olona resahina betsaka ao amin' ny boky
hanovaNy anarana hoe Rota dia soratana hoe רות sady tononina hoe Ruth amin’ ny teny hebreo. I Naômy dia soratana hoe נָעֳמִי sy tononina hoe Naˀami na Noˀomi amin’ ny teny hebreo. Ny hoe Bôaza dia soratana hoe בֹּ֫עַז sady tononina hoe Boˀaz amin’ ny teny hebreo, soratana hoe Βοόζ (/boόz/) kosa amin’ ny teny grika. Ny anarana hoe Ôbeda dia soratana hoe עוֹבֵד sady tononina Obêd na Ovêd amin’ ny teny hebreo.
Ny lohahevi-dehiben' ny boky
hanovaAsehon' ny Bokin’ i Rota fa tsy manavakavaka ny Andriamanitr' i Israely fa na olona avy amin’ ny firenena hafa aza dia raisiny ho isan’ ny olony sady mahazo anjara tsara aminy.
Jereo koa
hanova- Boky ara-tantara prôtôkanonika: Bokin' i Jôsoa (na Jôsoe) - Bokin' ny Mpitsara - Bokin' i Rota - Boky voalohan' i Samoela - Boky faharoan' i Samoela - Boky voalohan' ny Mpanjaka - Boky faharoan' ny Mpanjaka - Boky voalohan' ny Tantara - Boky faharoan' ny Tantara - Bokin' i Ezra (na Esdrasa) - Bokin' i Nehemia
- Boky ara-tantara deoterôkanônika: Bokin' i Tôbia - Bokin' i Jodita - Boky voalohan' ny Makabeo - Boky faharoan' ny Makabeo