Философий

Философий — тӱҥ фундаментальне проблеме нерген шанче, проблеме тыгай ыҥ-влак дене кылдалтын: илыш, палымаш, ак, амал, уш-акыл да йылме. Тыгай ыҥым шымлыше вес йӧн деч ойытемалтеш: философий нуным критикле шымла.

Касвел философий

Акрет философий (600 мемнан курым деч ончыч – 500 мемнан курым)

Аристотель

Акрет философий - тиде Грек да Рим туняште философий, 585 ий мемнан курым деч ончыч тӱҥалын да 6 курым марте лийын. Чӱчкыдын кум ужашыш шеледалтеш: Сократ осыгечын, Платон да Аристотель пагыт, да Аристотель деч вара пагыт (Элленистик). Нылымше ужашым южгунам ешарат: Неоплатонысе, да Варасе Акрет жапын Христиан филосов-влак. Эн сулло: Платон да Аристотель.

Акрет философийын тӱҥ йодыш-влак: сандалыкын фундаментальне причиныже; шыжедыме наста нерген йӧдыш-влак, мутлан, чот, тӱҥлык, юмо да моло; сай илыш да могай палымаш да умылымаш кӱлеш тиде сай илышым шукташлан; юстиций нерген умылтарымаш да тудын тӱрлӧ политик радамлык дене кыл.

Тиде жапыште сравоч философий метод шымлалтын: шинчаончалтышыш критикле шот, причин да аргументаций деке ӱжыктымаш.