Ветар

Ветар (ветер) — струењето на воздухот, т.е. ветар (или ветер) се воздушните молекули во движење.

Ветровите често се класифицираат според просторната скала, нивната брзина, видовите сили кои ги предизвикуваат, географските региони во кои тие дуваат и според нивниот ефект. Иако ветрот сам по себе е самостоен временски феномен, може и да се појави и како дел од некоја бура, најзабележително е во циклонот.

Во човечката цивилизација, ветрот ја инспирирал митологијата, го променли текот на историјата, го проширил ланецот на транспорт и овозможил извор на струја за механичката работа, електричната енергија и за рекреација.

Според времетраењето ветровите ги делиме на постојани, периодични и локални.

Постојани ветрови

• Пасатите како постојани ветрови дуваат од 30° СГШ и 30° ЈГШ кон екваторот. Поради Земјината ротација скршнуваат кон запад.
• Антипасатите дуваат од екваторот на височина од 4км на север и југ сè до 30°СГШ и 30°ЈГШ од каде го менуваат правецот од запад кон исток.
• Западните ветрови дуваат на запад од Атлантскиот Океан кон земјите на Западна и Средна Европа на исток.

Периодични ветрови

Овие ветрови дуваат во определени области на Земјата, во определен временски период. Од овие ветрови најважни се монсуните кои дуваат во Индокина, југоисточна Азија и Индија. Тие шест мецеци дуваат од морето кон копното, а шест од копното кон морето.

Локални ветрови

Карактеристични се за определени области на Земјата. Најпознати се: Фен, Југо, Бура, Кошава, Вардарец и др.

Ветрот во митологијата

Ветровите се среќаваат и во митологијата, каде имаат и посебни имиња и одлики. Така, во римската митологија, северниот ветар бил наречен Аквилон или Бореј; јужниот ветар се викал Аустер; Зефир бил западниот ветар, кој бил најблаг од сите ветрови и во пролет носел пријатно и топло време; Јапиг (наречен според Јапигија, т.е. Апулија) бил ветар што дувал од северозапад и бил погоден за оние кои патувала кон Стара Грција; Нот бил јужен ветар кој бил многу опасен, зашто често носел бура и ја попречувал пловидбата; Фавонија била персонификација на западниот ветар кој во Италија дувал во февруари, носејќи ја пролетта; додека Еол бил бог на ветровите, кој ги држел затворени во својата пештера.

Ветрот како тема во уметноста и во популарната култура

Ветрот како мотив во книжевноста

• „Мајката на ветровите“ — естонска народна приказна.
• „Ветерот и кравите“ — кус расказ за деца на ангискиот писател Доналд Басет од 1967 година.
• „Палавостите на пролетниот ветер“ — песна за деца на хрватскиот поет Григор Витез.
• „Гитарата на есенскиот ветер“ — песна за деца на Григор Витез.
• „Попот, Северецот и Југот...“ — расказ за деца на македонскиот писател Киро Донев од 2013 година.
• „Рапсодија во ветровитата ноќ“ (англиски: Rhapsody on a Windy Night) - песна на англискиот поет Т.С. Елиот од 1917 година.
• „Крај мене мина ветрот“ — песна на бугарскиот поет Николај Зидаров.
• „Ветрот во еден град“ (италијански: Veno in una città) - расказ на италијанскиот писател Итало Калвино.
• „Дојрански ветришта“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески од 1984 година.
• „Пламениот ветар“ (хрватски: Plameni vjetar) - песна на хрватскиот писател Мирослав Крлежа.
• „Ветар во ноемвриска ноќ“ (хрватски: Vjetar u novembarskoj noći) - песна на Мирослав Крлежа.
• „Безобразниот ветер“ — краток расказ на македонскиот писател Ѓорѓи Крстевски од 2019 година.
• „Северко“ — песна на македонскиот поет Васил Куноски.
• „Како да го фатам“ — песна на Васил Куноски.
• „Морски развигор“ (француски: Brise marine) - песна на францускиот поет Стефан Маларме.
• „Внатрешната страна на ветрот“ (српски: Унутрашња страна ветра) - роман на српскиот писател Милорад Павиќ од 1991 година.
• „Ноќен ветар“ - песна на рускиот писател Борис Пастернак.
• „Ветрот на далечината“ - расказ на мексиканскиот писател Хосе Емилио Пачеко.
• „Црн ветар“ - песна на македонскиот поет Анте Поповски.
• „Ветрот и детето“ — кус расказ на македонскиот писател Гето Руди од 2017 година.
• „Ветар“ - песна на рускиот поет Владимир Солоухин.
• „Ветар“ — песна на англискиот писател Роберт Луис Стивенсон.
• „Ветер капки шутирал“ — песна на македонскиот поет Стојан Тарапуза.
• „Ветерот еднаш направил грешка“ — песна на Стојан Тарапуза.
• „Алина по којзнае кој пат“ — краток расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2021 година.
• „Понекогаш кога ќе задува јужниот ветар“ - расказ на македонскиот писател Живко Чинго од 1963 година.
• „Ветрот носи убаво време“ - песна на македонскиот поет Ацо Шопов од истоимената збирка од 1957 година.

Ветрот како тема во музиката

• „Ветрот е див“ (англиски: Wild is the wind) - песна на британскиот рок-музичар Дејвид Боуви (David Bowie) од 1976 година.
• „Божествен ветар“ (англиски: Divine Wind) - песна на американската рок-група Blue Oyster Cult од 1980 година.
• „Дувај ветру, дувај“ (англиски: Blow Wind Blow) - песна на американскиот музичар Том Вејтс (Tom Waits) од 1987 година.
• „Лесен ветар“ (англиски: Easy Wind) - песна на американската рок-група Grateful Dead од 1970 година.
• „Наспроти ветрот“ - песна на македонската етно-група Dragan Dautovski Quartet.
• „Ладно ветре на карпите“ (англиски: Cool Breeze On The Rocks) — песна на американската хип-хоп група De La Soul.
• „Идиотски ветар“ (англиски: Idiot Wind) - песна на американскиот рок-музичар Боб Дилан од 1975 година.
• „Со ветрот в лице“ (српски: S vetrom uz lice) — музички албум на српската рок-група ЕКВ (ЕКВ) од 1986 година.
• „Прашина на ветрот“ (англиски: Dust in the wind) — песна на американската група Канзас (Kansas).
• „Леден ветар“ (англиски: Eisiger Wind) — песна на швајцарската панк-рок група Клинекс/ЛиЛиПУТ (Kleenex/LiLiPUT).
• „Ветрот и дождот“ (англиски јазик: The Wind And The Rain) — песна на американската рок-група Мит папетс (Meat Puppets) од 1987 година.
• „Секој начин на којшто дува ветрот“ (англиски: Any Way The Wind Blows) — песна на американската рок-група The Mothers Of Invention од 1966 година.
• „Со лицето спроти ветрот“ (англиски јазик: Facing The Wind) — песна на германската музичарка Нико (Nico) од 1968 година.
• „Ветрот завива“ (англиски: Howlin Wind) — песна од истоимениот албум на британскиот рок-музичар Греам Паркер (Graham Parker) од 1976 година.
• „Ветровито“ (англиски: Windy) — песна на британската рок-група Прем (Pram) од 1995 година.
• „Прашина на ветрот“ (англиски: Dust in the wind) — песна на американскиот рок-музичар Тод Рундгрен (Todd Rundgren)“ од 1972 година.
• „Виор“ (англиски: Whirlwind) — песна на британската рок-група Рокси Мјузик од 1975 година.
• „Бакнежи на ветрот“ (англиски: Kisses on the Wind) — песна на американската пејачка Нене Чери од 1989 година.

Ветрот како тема во филмот

• „Ветар во кутиче кибрит“ - македонски телевизиски филм од 1970 година.