Литванија

Литванска Република
Литванска Република; Lietuvos Respublika
Знаме	Грб
	Гесло: Tautos jėga vienybėje; „Силата на нацијата лежи во единството“
	Химна: Tautiška giesmė; „Национална песна“;
	Местоположбата на Литванија (темно зелена) – на Европскиот континент (зелена и светло сива); – во Европската Унија (зелена) — [Легенда] Местоположбата на Литванија (темно зелена) – на Европскиот континент (зелена и светло сива); – во Европската Унија (зелена) — [Легенда]
Главен град; (и најголем)	Вилнус; 54°41′N 25°19′E / 54.683° СГШ; 25.317° ИГД
Службен јазик	Литвански
Народности (2011)	84.1% Литванци; 6.6% Полјаци; 5.8% Руси; 1.2% Белоруси; 0.5% Украинци; 0.1% Евреи; 0.1% Татари; 0.1% Германци; 0.1% Роми; 0.1% Латвијци; 1.3% други / неопределени;
Демоним	Литванци (Литванец/Литванка)
Уредување	полупретседателска република
Независност	од Руската Империја (1918)
пристапила во ЕУ	1 мај 2004
Површина
Население
БДП (ПКМ)	проценка за 2008 ММФ октомври г.
БДП (номинален)	проценка за 2008 ММФ октомври г.
Џиниев коеф. (2003)	36; среден
ИЧР (2014)	▬ 0.834; многу висок · 35та
Валута	евро (€) (EUR)
Часовен појас	EET (UTC+2)
Се вози на	десно
НДД	.lt1
Повик. бр.	370
1.	Доменот .eu се користи исто така, бидејќи е заеднички за сите земји-членки на Европската Унија.

Литванија (литвански: Lietuva), официјално Република Литванија (Lietuvos Respublika), а многу ретко Литва^[4] — земја во Североисточна Европа и е сместена меѓу Русија и Балтичкото Море на запад, Полска на југ, Белорусија на исток, Латвија на север. Државата е стара преку 1.000 години.^[5]

Потекло на поимот

Историја

Во XVI век, Литванија е една од најбогатите и најмоќните земји во Европа. На 3 мај 1791, Полско-литванската Државна Заедница го ратифицирала првиот устав во Европа. Набргу потоа, Литванија престанува да постои 123 години, поради тоа што е разделена меѓу нејзините соседи Русија, Австрија и Прусија.

Литванија повторно се изборува за независност во 1918 година. Во 1988, на првите делумно слободни избори во Литванија по Втората светска војна, победува Движењето за Саjyдиc (Sąjūdis), а поразени се литовските комунистички владетели.

Во 2003 година бил потпишан договор за присоединување на Литванија кон ЕУ. Така од 1 мај 2004 година, Литванија станала членка на ЕУ и НАТО.

Географија и клима

Литванија граничи со Русија и Балтичкото Море на запад, Република Полска на југ, Белорусија на исток, Летонија на север. Најголемата река во државата е Неман. Неговиот воден тек не поминува надморска висина повеќе од 250 метри. Најголемиот врв е висок 294 метри. Во Литванија има околу 3000 езера. Климата е континентална и морска.

Политички систем

Административна поделба

Литванија е поделена на 10 окрузи (apskritys) кои ги носат имињата на нивните административни центри. Окрузите се поделени на вкупно 60 општини (savivaldybės): 9 градски, 43 реонски и 8 обични. Секоја општина потоа се дели на старешинства (seniūnijos). Во 2010 г., на окрузите им е одземена управата и оттогаш тие претставуваат само територијални и статистички единици.^[6]

Окрузи

Општини

Градови

Население, јазик и религија

По површина зафаќа 65.301 км², а брои население од 3.349.900 жители, од кои 84% се Литванци, потоа има 6,1% Полјаци, 4,9% Руси и 1,1% Белоруси.

Религија

Христијанство

Верници во Литванија

Католици			79 %
Православни			4,5 %
Други Христијани			1,75 %
Муслимани			0,08 %
Евреи			0,04 %
Други			1,5 %
Нергиозни			9,5 %

79% од Литванците припаѓаат на Римокатоличката црква.^[7] Некои католички свештеници пружиле отпор на комунистичкиот режим кој продолжил да постои по независноста. Во близина на Шиулај се наоѓа Ридот на Крстовите, нарекуван и храм на антикомунистичкиот отпор. Латинските крстови биле забраниети од страна на Руската Православна кон крајот на XIX век. Советските власти продолжиле со забраната.

Вкупниот број на православни верници во земјата е околу 4.5%, претежно Руси.^[7] Вкупниот број на протестанти е 0,8% од вкупниот број на население, претежно на Евангелската Лутеранска црква на Литванија ^[7].

Ислам

Во Литванија, исламот има долга историја за разлика од многу други северните европски земји. Во времето на Големото Кнежевство Литванија и Полско-литванската Државна Заедница на јужните делови од земјата се населиле кримските Татари ^[8] Денеска овие Татари се нарекуваат Литвански татари.

Други религии

Според пописот од 2001 година, вкупниот број на евреи бил 1.272.^[9]

Култура

Наводи

↑ „Population at the beginning of the year by ethnicity“. DB1.stat.gov.lt. Statistics Lithuania. Архивирано од изворникот на 2016-01-01. Посетено на 2 јули 2012.
↑ „Извештај за избрани земји и субјекти“.
↑ „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.
↑ Правопис на македонскиот јазик, стр. 162, Просветно Дело, Скопје, 2007
↑ Mindaugas, 1236
↑ „Dėl apskričių viršininkų administracijų likvidavimo“. Парламент на Република Литванија. Посетено на 21 август 2011.
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 (литвански) „Romos katalikų daugiausia“ (PDF). Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2002-11-07. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-02-25. Посетено на 2009-10-23.
↑ Islamic peoples of the Soviet Union, by Shirin Akiner, pg. 85
↑ (литвански) „Gyventojai pagal tautybę ir tikybą“. Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. Архивирано од изворникот на 2013-05-28. Посетено на 2021-08-13.

Надворешни врски

[2] Архивирано на 1 септември 2005 г.

[stat-ethn-1] „Population at the beginning of the year by ethnicity“. DB1.stat.gov.lt. Statistics Lithuania. Архивирано од изворникот на 2016-01-01. Посетено на 2 јули 2012.

[autogenerated1-2] „Извештај за избрани земји и субјекти“.

[HDI-3] „2014 Human Development Report Summary“ (PDF). United Nations Development Programme. 2014. стр. 21–25. Посетено на 27 јули 2014.

[4] Правопис на македонскиот јазик, стр. 162, Просветно Дело, Скопје, 2007

[5] Mindaugas, 1236

[6] „Dėl apskričių viršininkų administracijų likvidavimo“. Парламент на Република Литванија. Посетено на 21 август 2011.

[stat-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 (литвански) „Romos katalikų daugiausia“ (PDF). Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. 2002-11-07. Архивирано од изворникот (PDF) на 2012-02-25. Посетено на 2009-10-23.

[8] Islamic peoples of the Soviet Union, by Shirin Akiner, pg. 85

[9] (литвански) „Gyventojai pagal tautybę ir tikybą“. Department of Statistics to the Government of the Republic of Lithuania. Архивирано од изворникот на 2013-05-28. Посетено на 2021-08-13.

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]