Круша
Круша (науч. Pyrus) — средноевропско овошје, кое најмногу се одгледува во Европа, Северна Америка и Азија. Најпознати производители на круши се Италија, САД и Кина.
| Круша | |
|---|---|
| |
| Обична круша | |
| |
| Pear fruit cross section | |
| Научна класификација [ у ] | |
| Царство: | Растенија |
| клад: | Скриеносеменици |
| клад: | Евдикоти |
| клад: | Розиди |
| Ред: | Розовидни |
| Семејство: | Рози |
| Потсемејство: | Сливи |
| Племе: | Јаболкови |
| Род: | Круша L. |
| Видови | |
|
околу 30 | |
| Хранлива вредност на 100 г | |
|---|---|
| Енергија | 239 kJ (57 kcal) |
15,23 g | |
| Шеќери | 9,75 g |
| Влакна | 3,1 g |
0.14 g | |
0,36 g | |
| Витамини | |
| Тиамин (Б1) | (1 %) 0,012 мг |
| Рибофлавин (Б2) | (2 %) 0,026 мг |
| Ниацин (Б3) | (1 %) 0,161 мг |
| Пантот. кис. (Б5) | (1 %) 0,049 мг |
| Витамин Б6 | (2 %) 0,029 мг |
| Фолна кис. (Б9) | (2 %) 7 μг |
| Холин | (1 %) 5,1 мг |
| Витамин Ц | (5 %) 4,3 мг |
| Витамин Е | (1 %) 0,12 мг |
| Витамин К | (4 %) 4,4 мг |
| Минерали | |
| Калциум | (1 %) 9 мг |
| Железо | (1 %) 0,18 мг |
| Магнезиум | (2 %) 7 мг |
| Манган | (2 %) 0,048 мг |
| Фосфор | (2 %) 12 мг |
| Калиум | (2 %) 116 мг |
| Натриум | (0 %) 1 мг |
| Цинк | (1 %) 0,1 мг |
| Други состојки | |
| Вода | 84 g |
| |
| Постотоците се приближно пресметани според препораките за возрасни лица во САД. Извор: База за хранливост — USDA | |
Веројатно најстарото сè уште родно дрво на круша во Македонија е од сортата „боздонка“ и се наоѓа во Ресен, во дворот на една семејна куќа во близина на Сарајот. Се претпоставува дека дрвото било засадено во времето на Нијази-бег пред околу 150 години. Крушата е висока над 10 метри и таа е една од ретките круши во Ресен што не ја уништила болеста ервенија.[1]
Крушата како лек
уредиНајновото научно истражување покажало дека крушите не само што го намалуваат нивото на холестерол во крвта, ја олеснуваат констипацијата (запек) и имаат противвоспалително дејство, туку помагаат и во лекувањето на мамурлакот.
Така, пиењето сок од круша пред консумирањето алкохол би можело драстично да го намали ризикот од мамурлак и да го намали нивото на алкохол во крвта. Најдобрата превенција би била 200 мл сок од корејска круша, но и консумирањето на самото овошје е доволно за позитивно дејство. Од друга страна, консумирање на сокот откако веќе сте консумирале алкохол, нема никакво дејство[2].
Крушата е едно од најздравите видови овошје кое може да се јаде свежо, а со него може да се прават и салати и свежи сокови кои изобилуваат со здравје. Крушата има витамин Ц, има фруктоза и гликоза, како и пектин кој служи за добра функција на дебелото црево.
Крушата е извор за енергија, штити од настинки и грипови, го нормализира притисокот и помага да се намали ризикот од појава на рак[3].
Галерија
уреди-
Круши на гранка -
Крушово дрво во Тиквешијата -
Гранка од Европска круша со плодови -
Круши во село Раштак -
Овоштарник со крушови дрвја во Сирково -
Овоштарник со крушови дрвја во Сирково -
Овоштарник со крушови дрвја во Сирково
Сорти на круши
уреди-
Круши од видот Воденка или Сумлија -
Круши од видот Зимница или Митровка -
Круши од видот Летна кајкушка -
Круши од видот Зимска кајкушка или Бадникарка -
Круши од видот Петровка или Европско авче -
Круши од видот Цариградско авче -
Круши од видот Караманка
Производство
уреди| Земја | Производство милиони тони | |||
|---|---|---|---|---|
 НР Кина |
||||
 Аргентина |
||||
 САД |
||||
 Италија |
||||
 Турција |
||||
Крушата како тема во уметноста
уреди- „Круша“ — песна на македонскиот поет Блаже Конески од 1979 година.[5]
- „Круша дивјачка“ — поетизирана проза на Блаже Конески од 1961 година.[6]
- „Шатовската круша“ — расказ на македонскиот писател Глигор Поповски.[7]
- „Круша“ — расказ на македонскиот писател Бошко Смаќоски.[8]
- „Негации Круша“ — расказ на македонската писателка Оливера Ќорвезироска од 2010 година.[9]
Наводи
уреди- ↑ „Постара е од Нијази-бег и 150 години раѓа плодови“, Дневник, година XVIII, број 5596, понеделник, 20 октомври 2014, стр. 27.
- ↑ „Круша – сега и научно докажан лек за мамурлак - vesti.mk“. vesti.mk (англиски). Посетено на 2017-09-16.[мртва врска]
- ↑ „Крушата како лек – Нема да верувате за што сè помага оваа овошка – Gotvi.mk“. gotvi.mk (англиски). Посетено на 2017-09-16.
- ↑ „Production of pears, 2014, Crops/Regions/World Regions/Production Quantity by pick lists“. UN Food & Agriculture Organization, Statistics Division. 2017. Архивирано од изворникот на 2016-11-22. Посетено на 23 June 2017.
- ↑ Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 69.
- ↑ Блаже Конески, Збор и опит 1. Скопје: Арс Ламина - публикации, Арс Либрис, 2021, стр. 166.
- ↑ Глигор Поповски, Маслинови гранчиња. Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 60-64.
- ↑ Бошко Смаќоски, Модричка тетратка. Просветно дело, Редакција „Детска радост“, Скопје, 2004, стр. 32-34.
- ↑ Оливера Ќорвезироска, Две перници. Скопје: Три, 2010, стр. 119-122.