Млечни заби
Млечни заби — првиот апарат за џвакање кај човекот кои се појавуваат во првите месеци од животот. Нивната замена со трајни заби започнува околу шестата година од животот.[1]
| Млечни заби | |
|---|---|
 Снимка на детска вилица со млечни заби | |
| Податоци | |
| Назнаки | |
| Латински | dentes decidui |
| TA | A05.1.03.076 |
| FMA | FMA:75151 |
Никнување и растење на млечните заби
уреди
Човекот во текот на својот живот има две забала: млечно и стално забало. Млечното забало има вкупно 20 заби - 10 на горната и 10 на долната вилица. Во секоја половина, два секачи, еден песјак, два катници во вилицата. Тие се разликуваат едни од други (млечни од стални) по обликот, бојата, цврстината и времето на никнување. Млечните заби кај децата почнуваат да никнуваат околу шестиот месец од животот. Никнувањето може да биде порано, што се смета за предвремено, а може да биде и задоцнето. Прво никнуваат долните заби, потоа горните заби во опишаниот интервал, а овие интервали се како што следува:
- I - 6-8 месеци од животот, со крајот на растот на коренот околу 1,5 година
- II - 8-10 месеци од животот, со крајот на растот на коренот околу 1,5-2 години
- III — 16-20 месеци живот, со крај на растот на коренот околу 3 години и уште некој месец
- IV - 12-16 месеци од животот, со крај на растот на коренот околу 2,5 години
- V - 20-30 месеци од животот, со крајот на растот на коренот за околу 3 години.
Нагласувањето на завршувањето на растот на коренот е важно бидејќи забите, и млечните и трајните, имаат тенденција да се нишаат додека не заврши нивниот раст на коренот. Оваа појава на нишање може на неупатените да им остави лажен впечаток дека забот е за вадење.
Нега и здравје на млечните заби
уредиПод корените на млечните заби се наоѓаат зачетоци на трајните заби кои го чекаат своето време кога со ресорпција на корените на млечните заби ќе доведат до вистинско физиолошко нишање и истиснување на млечните заби, така што на тие места ќе никнат одредени трајни заби. Сепак, мора да се внимава на здравјето на млечните заби во однос на кариес, кој ако неблаговремено се поправи како и со несоодветна исхрана може да ја зголеми можноста за инфекции кои се шират кон врвовите на корените на забите и ја загрозуваат круната на трајните заби на неколку начини.
Прераното вадење на млечните заби може да влијае на неправилниот распоред на никнување на трајните заби и да бара носење на ортодонтски апарати.[2]
- Пополнување на фисури
Пополнувањето на фисурите (бројни вдлабнатини и жлебови, гризните површини на страничните заби, како млечните, така и трајните) може да биде значајна превентивна мерка, која спречува предвремено губење на забите и треба да биде составен дел од одржувањето на хигиената и здравјето на млечните заби. Она што е важно за оваа процедура е тоа што е целосно безбедна и безболна и не бара никакво дупење на забите или примање анестезија, а целата процедура трае околу 10 минути.[3] [4]
Голем број родители ширум светот се на мислење дека млечните заби се заменуваат физиолошки и дека не треба да се поправаат, а камоли да се преземаат превентивни мерки за нив. Имајќи го предвид ваквиот став на родителите, пополнувањето на фисурите како современа превентивна мерка, во пракса поретко се применува отколку што е потребно и неопходно.
Истовремено, треба да се знае дека пополнувањето на фисурите може да се врши и на млечните и на трајните заби и дека се препорачува методот да се примени на млечните заби, што е можно порано. На овој начин млечните заби се заштитуваат подолг период, бидејќи на пр. млечните петки се заменуваат со трајни дури кога детето има 11-12 години.
Пополнување на фисурите како дел од грижата за млечните заби се препорачува во следниве случаи:
- Кај деца со медицински, физички или интелектуални попречености, пополнувањето треба да се изврши во сите жлебови и фисури на млечните и трајните заби, особено кога општата здравствена состојба на детето може да биде загрозена од лошото орално здравје.
- Кај здрави деца, потребно е пополнување на жлебови и фисури на првите трајни катници, без разлика на ризикот од кариес, а жлебовите и фисурите на други трајни заби може да се пополнуваат во зависност од ризикот од кариес на дадениот заб.
- Пополнувањето најдобро се нанесува веднаш по целосно никнување на забот, а ризичните места треба да се пополнуваат без оглед на возраста на пациентот.[5]
Смена на млечните заби
уреди
Млечните заби се заменуваат со трајни заби по следниот редослед:
- млечните единици се заменуваат со трајни во периодот помеѓу 7 и 8 години (6 и 7 години)
- млечните двојки се заменуваат со трајни во периодот помеѓу 8 и 9 години (7 и 8 години)
- млечните тројки се заменуваат со трајни во периодот помеѓу 11 и 12 години (9 и 10 години)
- млечните четворки и петки (катници) се заменуваат помеѓу 10 и 12 години со трајни катници.
Шестката, седумката и осумката се појавуваат за прв пат во продолжение на оваа забна низа (т.н. алвеоларен гребен ), без претходници во млечното забало.[2]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ Smit, Antoni (1973). Ljudsko telo. Novi Sad: Matica srpska. стр. 423–426.
- ↑ 2,0 2,1 Dragan Beloica igrupa autora. Preventivna idečija stomatologija. Beograd: 2003 god.
- ↑ Harris NO, Garcia-Godoy F. Primary preventive dentistry. 6th edition. Pearson Prentice Hall 2004.
- ↑ Heller KE, Reed SG, Bruner FW, Eklund AS, Burt BA. Longitudinal evaluation of sealing molars with and without incipient dental caries in a public health program. J Public Health Dent 1995; 55:148-153
- ↑ Grupa autora, Protokol za zalivanje fisura, Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu, Beograd, 2009
Надворешни врски
уреди
Млечни заби на Ризницата ?
 | Ве молиме, обратете внимание на важното предупредување во врска со темите поврзани од областа на медицината (здравјето). |