Мотовун
Мотовун (хрватски изговор: [mɔtɔ̌ʋuːn], италијански: Montona или Montona d'Istria) ― името на селото и општината во средишна Истра, Хрватска. Во античко време, и Келтите и Илирите ги граделе своите тврдини на местото на денешен Мотовун. Името на селото е исто така од келтско потекло, добиено од „Монтона“, што значи „град во ридовите“. Паренѕана, железничка пруга со тесен колосек што водела од Трст до Пореч помеѓу 1902 и 1935 година, поминувала под градот.
| Мотовун Montona | |
|---|---|
| Село и општина | |
| Општина Мотовун Općina Motovun – Comune di Montona[1] | |
 Мотовун, во средината на Истра | |
 Местоположба на Мотовун во Истра | |
| Држава |  Хрватска |
| Жупанија | Истарска жупанија |
| Општина | Мотовун |
| Површина[2] | |
| • Село и општина | 32.7 км2 |
| • Градска | 13.7 км2 |
| Надм. вис. | 277 м |
| Население (2021)[3] | |
| • Село и општина | 912 |
| • Густина | 2,8/км2 |
| • Градскo | 397 |
| • Градска | 2,9/км2 |
| Час. појас | СЕВ (UTC+1) |
| • Лето (ЛСВ) | СЕЛВ (UTC+2) |
| Поштенски број | 52424 |
| Повик. бр. | 052 |
| Мреж. место | motovun.hr |
Опис
уреди
Мотовун е средновековен град кој израснал на местото на античкиот град наречен Кастелиери. Се наоѓа на рид 270 м надморска височина со куќи расфрлани низ целиот рид. На внатрешните ѕидови има неколку грбови на различни владејачки мотовунски семејства и две надгробни споменици на римски жители (датираат од 1 век).
Во 10 и 11 век, Мотовун му припаѓал на поречкиот епископ. Од 1278 година бил преземен од Венеција и опкружен со цврсти ѕидови кои и денес се недопрени, а се користени како патека со уникатен поглед кон четирите агли на Истра. Трите делови на градот се поврзани со систем на внатрешни и надворешни утврдувања со кули и градски порти кои содржат елементи од романескниот, готски и ренесансниот стил, изградени помеѓу 14 и 17 век. Тоа е вообичаен пример на венецијанската колонијална архитектура.[4]
Парохиска црква „Св. Стефан“ („Св. Стјепан“)
уреди
Доцната ренесансна црква „Св. Стефан“ била изградена на почетокот на 17 век од скици кои веројатно ги дизајнирал познатиот ренесансен архитект Андреја Паладио (1508–1580). Црквата содржи неколку уметнички дела: мермерните статуи на Свети Стефан и Свети Лаврентиј од Франческо Бонацо и сликата на Тајната вечера над олтарот од 17 век од непознат венецијански уметник. Цистерните за вода на плоштадот пред црквата датираат од 14 и 15 век.
Мотовунска шума
уредиРеката Мирна (наречена и Квието) тече под ридот, а од другата страна на реката е познатата Мотовунска шума, на површина од околу 10 км квадратни во долината на реката Мирна, од кои 280 хектари се посебно заштитени. Оваа област целосно се разликува не само од блиските шуми, туку и од оние на целиот околен карстен регион поради дивиот свет, влажната почва и ценетите црно-бели тартуфи (Tuber magnatum), кои успешно растат таму. Бидејќи оваа габа расте под земја, таа се собира со помош на посебно обучени кучиња.[4]
Најчестото дрво во шумата е англискиот или кафеав даб (Quercus robur). За да бидат зачувани природните услови за развој на Мотовунската шума, заштитеното подрачје повремено е поплавувано, иако реката Мирна е контролирана и целата нејзина долина е заштитена од поплави.[4]
На падините на ридот се одгледува грозје за познатите истарски вина: виното Теран и Малвазија.
Легендата за Вели Јоже
уредиМотовун меѓу денешното население на Истра е познат како градот на Вели Јоже, добриот нежен џин, напишан од националистот Владимир Назор, еден од најважните хрватски писатели на 20 век. Приказната била заснована на месни народни приказни како одговор на националните борби на Хрватите за еднаквост со политички доминантната етничка германска и италијанска заедница (1900–1914).[5] Приказната денес е позната низ Хрватска, додека ликот на Вели Јоже е сосема правилно поврзан со градот.[4]
Местото денес
уреди
Од 1999 година, Мотовун е домаќин на меѓународниот Мотовунскиот филмски фестивал за независни и авангардни филмови од САД и Европа.
Најголемиот тековен месен проблем е битката помеѓу странските развивачи, кои предложиле два терени за голф со 18 дупки и одморалиште со 500+ кревети во долината под градот, проширувајќи го постојниот терен со 9 дупки и некои од месната заедница, кои се против предлозите поради приговорите против шпекулациите за недвижности околу проектот, отфрлањето на 123 градилишта за вили во заштитеното природно опкружување и загриженоста за можна штета на нивните тартуфи што растат од другата страна на реката. Заедницата е поделена по ова прашање, бидејќи многумина го поздравуваат развојот како помош во текот на целата година за работните места и локалните туристички приходи. Сега е завршена студија за влијанието врз животната средина.
Планот на Мотовун бил прикажан на задната страна на хрватската банкнота од 10 куни, издадена во 1993, 1995, 2001 и 2004 година.[6]
Демографија
уредиСпоред пописот од 2021 година, населението на Општина Мотовун броело 912 жители, со 397 кои живеат во селото Мотовун.[7]
Населението на самото село било 531, со вкупно 983 жители во општината во 2001 година; 192 од жителите зборуваат италијански како мајчин јазик.
Значајни жители
уреди- Мотовун било родното место на тркачкиот возач Марио Андрети и неговиот брат близнак Алдо во 1940 година. Браќата се тркале со рачно изработени дрвени автомобили низ стрмните улици. По Втората светска војна, Истра станала дел од Хрватска, суверена конститутивна единица на Југославија. Неговото семејство, како и многу други етнички Италијанци, се преселило. Тие живееле во камп во близина на Лука од 1948 до 1955 година. Семејството Андрети се преселило во Назарет, Пенсилванија, САД.
- Мотовун исто така било родното место во 1495 година на истакнатиот ренесансен италијански музички печатач Андреа Антико, познат како пронаоѓач на првите подвижни дрвени видови за печатење музички партитури. Почнал да објавува во Рим во 1510 година и откако добил патент од папата Лав X објавил полифонична музика и музика за оргули.[4]
Поврзано
уредиНаводи
уреди- ↑ The Statute of Motovun – Montona
- ↑ Register of spatial units of the State Geodetic Administration of the Republic of Croatia. Википодатоци Q119585703
- ↑ Предлошка:Croatian Census 2021
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Naklada Naprijed, The Croatian Adriatic Tourist Guide, pgs.
- ↑ hr:Veli Jože
- ↑ Croatian National Bank.
- ↑ Предлошка:Croatian Census 2021