Википедија

Омепразол

Омепразол, кој се продава под брендовите Prilosec и Losec, е лек кој се користи во третманот на гастроезофагеална рефлуксна болест (ГЕРБ), пептичен чир и Золингер-Елисон синдром.[2] Исто така се користи за спречување на крварење во горниот дел на гастроинтестиналниот тракт кај луѓе кои се изложени на висок ризик.[2] Омепразол е инхибитор на протонска пумпа (PPI) и неговата ефикасност е слична на другите PPI.[7] Може да се зема преку уста или со инјектирање во вена.[2][8] Достапен е и како комбиниран лек омепразол/натриум бикарбонат под бредот Зегерид [9][10] и Конвомеп.[11]

Систематско (IUPAC)
5-Methoxy-2-[(4-methoxy-3,5-dimethylpyridin-2-yl)methanesulfinyl]-1H-benzimidazole
Клинички податоци
Заштитени имињаLosec, Prilosec, others[2][3]
MedlinePlusa693050
Licence dataUS Daily Med:врска
Бременосна
категорија
Начин на издавање
Начин на
примена		Орална администрација, Интравенозно
Фармакокинетички податоци
Биорасположливост35–76%[4][5]
Врзување за белковините95%
МетаболизамЦрн дроб (CYP2C19, CYP3A4)
Полувреме на елиминација1–1.2 hours
Назнака
CAS-број73590-58-6 Ок
ATC кодA02BC01
IUPHAR/BPS4279
DrugBankDB00338 Ок
ChemSpider4433 Ок
UNIIKG60484QX9 Ок
KEGGD00455 Ок
ChEBICHEBI:7772 Ок
ChEMBLCHEMBL1503 Ок
PDB ligand ID1C6 (PDBe, RCSB PDB)
Хемиски податоци
ФормулаC17H19N3O3S
Моларна маса345,42 g·mol−1
Физички податоци
Густина1.4±0.1[6] g/cm3
Точка на топење156 °C (313 °F)
  (провери)

Вообичаени несакани ефекти вклучуваат гадење, повраќање, главоболки, абдоминална болка и зголемени цревни гасови .[2] Сериозните несакани ефекти може да вклучуваат зголемен ризик од пневмонија, зголемен ризик од фрактури на коските и потенцијал за маскирање на рак на желудникот .[2] Не е јасно дали е безбеден за употреба во бременост.[2] Делува преку блокирање на ослободувањето на стомачната киселина.[2]

Омепразолот бил патентиран во 1978 година, а одобрен за медицинска употреба во 1988 година [12][13] Се наоѓа на списокот на есенцијални лекови на Светската здравствена организација.[14] Достапен е како генерички лек.[2] Во 2020 година, тој станува осмиот најчесто препишан лек во САД, со повеќе од 56 милиони рецепти.[15][16]

Медицинска употреба

уреди

Омепразол може да се користи во третманот на гастроезофагеална рефлуксна болест (ГЕРБ), пептични улкуси, ерозивен езофагитис, Золингер-Елисон синдром и еозинофилен езофагитис .[2][17]

Несакани ефекти

уреди

Несаканите ефекти кои се јавуваат кај најмалку 1% од луѓето вклучуваат:[18] 

  • Централен нервен систем: главоболка (7%), вртоглавица (2%)
  • Респираторни: инфекција на горниот респираторен тракт (2%), кашлица (1%)
  • Гастроинтестинални: абдоминална болка (5%), дијареа (4%), гадење (4%), повраќање (3%), надуеност (3%), регургитација на киселина (2%), запек (2%)
  • Невромускулни и скелетни: болки во грбот (1%), слабост (1%)
  • Дерматолошки: осип (2%)

Други грижи поврзани со негативните ефекти се:

Изразена е загриженост во врска со витамин Б 12 [22] и малапсорпција на железо,[23] но ефектите се сметаат за незначителни, особено кога се обезбедува дополнителна терапија.[24]

Од нивното воведување, инхибиторите на протонската пумпа (PPIs, особено омепразол) исто така се поврзани со неколку случаи на акутен интерстицијален нефритис,[25] воспаление на бубрезите кое често се јавува како несакана реакција на лекот.

Долготрајна употреба

уреди

Долготрајната употреба на PPI е силно поврзана со развојот на бенигни полипи од фундусните жлезди (што се разликува од полипозата на фундусните жлезди ); овие полипи не предизвикуваат рак и се решаваат кога PPIs се прекинати. Не се гледа поврзаност помеѓу употребата на PPI и ракот, но употребата на PPI може да прикрие рак на желудник или други сериозни гастрични проблеми и лекарите треба да бидат свесни за овој ефект.[26]

Постои можна поврзаност помеѓу долготрајната употреба и деменција што бара понатамошно истражување за да се потврди.[27]

Бременост и доење

уреди

Безбедноста на употребата на омепразол не е утврдена кај бремени жени или доилки.[28] Епидемиолошките податоци не покажуваат зголемен ризик од големи вродени дефекти по употреба на омепразол од страна на мајката за време на бременоста .[29]

Ниту една клиничка студија не ги проценувала потенцијалните последици од употребата на омепразол при доењето. Сепак, фармакокинетиката на молекулата на омепразол силно укажува на безбедноста на употребата на омепразол за време на доењето:

  • Омепразол има висока стапка на врзување со плазмените белковини (95%),[30] што укажува дека мала количина на лекот се пренесува во млечниот канал за време на формирањето на мајчиното млеко.
  • Омепразолот треба да се администрира во формулација обложена со ентерично потекло поради неговата брза деградација во киселите услови на желудникот. Ова сугерира дека повеќето од слободните молекули внесени од доенчето најверојатно се деградирани пред да се апсорбираат.[се бара извор]

Омепразол во нормални дози е веројатно безбеден за време на доењето.[31]

Фармакокинетика

уреди

Апсорпцијата на омепразол се одвива во тенкото црево и обично се завршува во рок од 3 до 6 часа. Системската биорасположивост на омепразол по повторени дози е околу 60%.[32] Омепразол има волумен на дистрибуција од 0,4 L/kg. Има високо врзување за плазмение белковини од 95%.[33]

Хемија

уреди

Омепразол содржи трикоординиран сулфонил сулфур во пирамидална структура и затоа може да постои како ( S )- или ( R ) -енантиомери. Омепразолот претставува рацемат, односно еднаква мешавина од двете. Во кисели услови на каналите на париеталните клетки, двата енантиомери се претвораат во ахирални производи (конфигурации на сулфена киселина и сулфенамиди ) кои реагираат со цистеинска група во H <sup id="mwAU0">+</sup> /K <sup id="mwAU4">+</sup> ATP-аза, а со тоа ја инхибираат способноста на париеталните клетки да произведуваат гастричен киселина .[се бара извор]

 

AstraZeneca, исто така го развива езомепразол (Nexium) кој е еутомер, чисто ( S )-енантиомер, наместо рацемат како омепразол. 

Омепразол подлежи на хирално поместување in vivo кое го конвертира неактивен ( R )-енантиомер во активен ( S )-енантиомер, удвојувајќи ја концентрацијата на активната форма.[34] Ова хирално поместување се постигнува со изозимот CYP2C19 на цитохром P450, кој не се наоѓа подеднакво кај сите човечки популации. Неколку фармакогеномски студии сугерираат дека третманот со PPI треба да се приспособи според статусот на метаболизмот на CYP2C19.[35]

Мерење во телесните течности

уреди

Омепразолот може да се квантифицира во плазмата или серумот за да се следи терапијата или да се потврди дијагнозата на труење кај хоспитализирани пациенти. Концентрациите на омепразол во плазмата обично се во опсег од 0,2-1,2 mg/L кај лица кои го примаат лекот терапевтски преку орален пат и 1–6 mg/L кај луѓе со акутно предозирање. Достапни се енантиомерни хроматографски методи за да се разликува езомепразол од расемичен омепразол.[36]

Историја

уреди

Омепразол за прв пат бил направен во 1979 година од шведскиот AB Hässle, дел од Astra AB. Тоа бил првиот од инхибиторите на протонската пумпа (PPI).[37][38] Astra AB, сега AstraZeneca, го лансирала како лек за чир под името Losec во Шведска. За прв пат бил продаден во САД во 1989 година под брендот Losec. Во 1990 година, на барање на Управата за храна и лекови на САД, името на брендот Losec било променето во Prilosec за да се избегне забуна со диуретикот Lasix (фуросемид).[39] Новото име довело до конфузија помеѓу омепразол (Прилосек) и флуоксетин (Прозак), антидепресив .[39]

Кога американскиот патент на Prilosec истекол во април 2001 година, AstraZeneca го воведува езомепразол (Nexium) како патентиран лек за замена.[40] Многу компании понатаму воведуваат генерички верзии бидејќи патентите на AstraZeneca истечени низ целиот свет, кои се достапни под многу имиња на брендови.

Општество и култура

уреди

Имиња на брендови

уреди

Бренд-имиња на Омепразол се Losec, Prilosec, Zegerid, Miracid и Omez.[2][3]

Наводи

уреди
  1. ↑ „Omeprazole Use During Pregnancy“. Drugs.com. 11 April 2019. Архивирано од изворникот 15 February 2020. Посетено на 15 February 2020.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 „Omeprazole“. The American Society of Health-System Pharmacists. Архивирано од изворникот на 19 February 2011. Посетено на 21 October 2018.
  3. ↑ 3,0 3,1 „Omeprazole international“. Drugs.com. 3 February 2020. Архивирано од изворникот на 28 February 2020. Посетено на 27 February 2020.
  4. ↑ „Prilosec- omeprazole magnesium capsule, delayed release Prilosec- omeprazole magnesium granule, delayed release“. DailyMed. 22 December 2016. Архивирано од изворникот 27 December 2019. Посетено на 15 February 2020.
  5. ↑ Vaz-da-Silva M, Loureiro AI, Nunes T, Maia J, Tavares S, Falcão A, и др. (2005). „Bioavailability and bioequivalence of two enteric-coated formulations of omeprazole in fasting and fed conditions“. Clinical Drug Investigation. 25 (6): 391–399. doi:10.2165/00044011-200525060-00004. PMID 17532679. S2CID 22082780. Архивирано од изворникот 13 March 2013. Посетено на 21 October 2018.
  6. ↑ „Omeprazole MSDS“. Архивирано од изворникот 19 April 2017. Посетено на 21 October 2018.
  7. ↑ „[99] Comparative effectiveness of proton pump inhibitors | Therapeutics Initiative“. 28 June 2016. Архивирано од изворникот на 30 October 2020. Посетено на 14 July 2016.
  8. ↑ „Omeprazole 40 mg Powder for Solution for Infusion“. EMC. 10 February 2016. Архивирано од изворникот на 7 April 2016. Посетено на 21 October 2018.
  9. ↑ „Zegerid- omeprazole and sodium bicarbonate powder, for suspension Zegerid- omeprazole and sodium bicarbonate capsule“. DailyMed. 4 March 2022. Посетено на 16 December 2022.
  10. ↑ „Zegerid OTC- omeprazole and sodium bicarbonate capsule, gelatin coated“. DailyMed. 5 December 2022. Посетено на 16 December 2022.
  11. ↑ „Konvomep- omeprazole and sodium bicarbonate kit“. DailyMed. 30 August 2022. Посетено на 21 January 2023.
  12. ↑ „Drug Approval Package: Prilosec (Omeprazole) NDA# 019-810s38s50s5“. U.S. Food and Drug Administration (FDA). 30 March 2001. Архивирано од изворникот на 1 April 2021. Посетено на 5 October 2022.
  13. ↑ Fischer J, Ganellin CR (2006). Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. стр. 445. ISBN 9783527607495. Архивирано од изворникот на 3 August 2020. Посетено на 29 June 2020.
  14. ↑ World Health Organization (2019). World Health Organization model list of essential medicines: 21st list 2019. Geneva: World Health Organization. hdl:10665/325771. WHO/MVP/EMP/IAU/2019.06. License: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.
  15. ↑ „The Top 300 of 2020“. ClinCalc. Посетено на 7 October 2022.
  16. ↑ „Omeprazole - Drug Usage Statistics, ClinCalc DrugStats Database“. ClinCalc. Посетено на 7 October 2022.
  17. ↑ „Proton pump inhibitors for eosinophilic oesophagitis“. Current Opinion in Gastroenterology. 29 (4): 416–420. July 2013. doi:10.1097/MOG.0b013e32835fb50e. PMC 4118554. PMID 23449027.
  18. ↑ „Omeprazole. An updated review of its pharmacology and therapeutic use in acid-related disorders“. Drugs. 42 (1): 138–170. July 1991. doi:10.2165/00003495-199142010-00008. PMID 1718683.
  19. ↑ „Long-term proton pump inhibitor therapy and risk of hip fracture“. JAMA. 296 (24): 2947–2953. December 2006. doi:10.1001/jama.296.24.2947. PMID 17190895.
  20. ↑ „Proton pump inhibitors and risk of fractures: a meta-analysis of 11 international studies“. The American Journal of Medicine. 124 (6): 519–526. June 2011. doi:10.1016/j.amjmed.2011.01.007. PMC 3101476. PMID 21605729.
  21. ↑ „Systematic review: hypomagnesaemia induced by proton pump inhibition“. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 36 (5): 405–413. September 2012. doi:10.1111/j.1365-2036.2012.05201.x. PMID 22762246.
  22. ↑ „Potential gastrointestinal effects of long-term acid suppression with proton pump inhibitors“. Alimentary Pharmacology & Therapeutics. 15 (7): 1085–1086. July 2001. doi:10.1046/j.1365-2036.2001.0994a.x. PMID 11421886.
  23. ↑ „Association between proton pump inhibitor use and anemia: a retrospective cohort study“. Digestive Diseases and Sciences. 56 (8): 2349–2353. August 2011. doi:10.1007/s10620-011-1589-y. PMID 21318590.
  24. ↑ „Effect of proton pump inhibitors on vitamins and iron“. The American Journal of Gastroenterology. 104 (Suppl 2): S5–S9. March 2009. doi:10.1038/ajg.2009.45. PMID 19262546.
  25. ↑ „Proton pump inhibitor-induced acute interstitial nephritis“. British Journal of Clinical Pharmacology. 64 (6): 819–823. December 2007. doi:10.1111/j.1365-2125.2007.02927.x. PMC 2198775. PMID 17635502.
  26. ↑ „Proton pump inhibitor therapy and potential long-term harm“. Current Opinion in Endocrinology, Diabetes, and Obesity. 21 (1): 3–8. February 2014. doi:10.1097/med.0000000000000031. PMID 24310148.
  27. ↑ „Proton pump inhibitors: Risks of long-term use“. Journal of Gastroenterology and Hepatology. 32 (7): 1295–1302. July 2017. doi:10.1111/jgh.13737. PMID 28092694.
  28. ↑ Vallerand AH, Sanoski CA, Deglin JH (2015). Davis's Drug Guide for Nurses (14. изд.). F.A. Davis Company. стр. 924–925. ISBN 978-0-8036-4085-6. OCLC 881473728.Vallerand AH, Sanoski CA, Deglin JH (2015). Davis's Drug Guide for Nurses (14th ed.). F.A. Davis Company. pp. 924–925. ISBN 978-0-8036-4085-6. OCLC 881473728.
  29. ↑ „Use of proton-pump inhibitors in early pregnancy and the risk of birth defects“. The New England Journal of Medicine. 363 (22): 2114–2123. November 2010. doi:10.1056/NEJMoa1002689. PMID 21105793.
  30. ↑ „Omeprazole drug summary“. PDR.net. Архивирано од изворникот на 3 March 2014. Посетено на 21 October 2018.
  31. ↑ „LACTMED: OMEPRAZOLE“. 10 March 2015. Архивирано од изворникот на 8 September 2017. Посетено на 21 October 2018.
  32. ↑ „Omeprazole: pharmacokinetics and metabolism in man“. Scandinavian Journal of Gastroenterology. Supplement. 166 (sup166): 33–40. 1 January 1989. doi:10.3109/00365528909091241. PMID 2690330.
  33. ↑ „Omeprazole. A preliminary review of its pharmacodynamic and pharmacokinetic properties, and therapeutic potential in peptic ulcer disease and Zollinger-Ellison syndrome“. Drugs. 32 (1): 15–47. July 1986. doi:10.2165/00003495-198632010-00002. PMID 3527658.
  34. ↑ „Nexium Prescribing Information“ (PDF). AstraZeneca Pharmaceuticals. Архивирано од изворникот (PDF) на 8 October 2009.
  35. ↑ „Influence of CYP2C19 pharmacogenetic polymorphism on proton pump inhibitor-based therapies“. Drug Metabolism and Pharmacokinetics. 20 (3): 153–167. June 2005. doi:10.2133/dmpk.20.153. PMID 15988117.
  36. ↑ Baselt RC, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 1146–7. ISBN 978-0-9626523-7-0.
  37. ↑ „Trends in Drug Patenting - Case Studies: THE CASES: 5. OMEPRAZOLE“. apps.who.int. Архивирано од изворникот на 2 October 2010. Посетено на 22 August 2019.
  38. ↑ „Substituted benzimidazoles inhibit gastric acid secretion by blocking (H+ + K+)ATPase“. Nature. 290 (5802): 159–161. March 1981. Bibcode:1981Natur.290..159F. doi:10.1038/290159a0. PMID 6259537.
  39. ↑ 39,0 39,1 „Making it easier to read prescriptions“. FDA Consumer. 29 (6): 25–27. July–August 1995. PMID 10143448. Архивирано од изворникот на 15 March 2012. Посетено на 26 January 2011.
  40. ↑ „Prilosec's Maker Switches Users To Nexium, Thwarting Generics“. The Wall Street Journal. 6 June 2002. Архивирано од изворникот на 6 August 2017.
Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Омепразол&oldid=5226728“
  NODES
admin 1
Association 1
INTERN 2
USERS 1