Пентаграм

Пентаграм — симбол што претставува петокрака ѕвезда, нацртана со пет прави линии. Името произлегува од грчкиот збор πεντάγραμμον (пентаграмон), суштествен облик на πεντάγραμμος (пентаграмос), што приближно значи „петлиниски“ или „пет линии“.

Пентаграм

Рана историја

Постои спор во историската наука кога за прв пат бил употребен симболот на пентаграмот. Датирањето на симболот варира меѓу 8200 години и 4000 години п.с. Како татковина на пентаграмот се споменуваат Сумер и Вавилон. Како астрономска шема на движењето на планетата Венера, пентаграмот се појавува првично 4000 г. пр.н.е. во Месопотамија. Исто така пентаграмот е египетски и сумерски знак за ѕвезда. Во египетските гробници небото се обележувало со пентаграм.

Астрономија

Набљудуваната траекторија на Венера (Земјата е во центарот)

Набљудуваното движење на Венера, како што древните Сумери, а подоцна Грците и Маите утврдиле, покажува доста строга 8-годишна цикличност. Ако на пример, во почетокот на пролетта Венера се набљудува идеално како Обденица, тоа се случува повторно на осмата година, а во меѓувреме Обденица се набљудува добро уште четири пати, но во други сезони. Тие нејзини појави, одбележувани на небесниот круг, отстапуваат за околу 215 градуси и последователно нивно нанесување на една кружница создава пентаграм (0, 215, 70, 285, 145, 360 — со приближни бројки).

Питагорејци

Пентаграмот бил користен како симбол од Питагорејците. За нив особено значајна е појавата во него на златната пропорција или „златната средина“. Евклид подоцна го објаснува преку задачата за „делење на отсечка во конечни и средни односи“ во Книгата 6 на „Начела“ (в. пасус „геометрија“). Во текот на ренесансата тие интереси повторно оживуваат и наоѓаат различни примени.

Европски окултизам

Всушност во однос на интерпретацијата на пентаграмот, Герман Вирт дава доста интересна теорија, обраќајќи внимание на тоа, дека во германскиот јазик пентаграмот се нарекува вештерска шепа или „Drudеnfuss“. Вирт тврди, дека „Drudе“, т.е. вештица, всушност произлегува од зборот „Thrud“. Според истиот Герман Вирт, пентаграмот е сакрален календарски симбол, што го обележува зимскиот сонцестој, Нова година и јули.

Овој симбол го користеле многу окултни училишта со цел да ги покорат демоните. Пентаграмот е симбол на петте големи начела: љубов, мудрост, вистина, правда и добродетелство. Ова се петте квалитети што човек треба да ги развие во себе за да станат совршени. Демонските сили пулсираат во пентаграмот, порано или подоцна ќе ја спроведат ѓаволската замисла — преку силите на Пентаграмот да го пронајдат патот до Втората смрт.

Пентаграмот претставува пет големи и рационални струи во живата природа - струи на енергија и светлина, кои Индусите ги нарекуваат „прана“ или „струи на животот“. Овие се пет големи центри во кои се одвиваат рационални процеси. Тие комбинираат пет позитивни и пет негативни сили. Вознесените или позитивните сили се наоѓаат на темињата на пентаграмот, свртени нагоре, а опаѓачките или негативните сили се наоѓаат во внатрешниот пентагон, свртени наопаку.

Религиозен симболизам

Првично, пентаграмот го симболизирал женскиот принцип. Но, со текот на времето, тоа веројатно се променило. Овој симбол бил вклучен како дел од кампањата на Ватикан за уништување на паганските религии и христијанизација. Црквата се борела против паганството, прогласувајќи ги нивните богови и божици, како и нивните свети симболи, за Зло. Во оваа битка, тризабецот на Посејдон станува вила на ѓаволот, зашилената капа на мудрецот станува волшебничка и вештерска, а пентаграмот е знак на ѓаволот.

Христијанство

Пентаграмот, според еден починат западен автор, е симбол присутен во христијанството. Го има во архитектурата на некои западни цркви и манастири. Во православното учење со странски практики, поврзани со обожување на небесните тела, пентаграмот не се користи како симбол за Венера. Во некои православни толкувања, тој се потпира како Христос и четворицата евангелисти — Матеј, Марко, Лука и Јован. Релативно ретко се користи во украсувањето на храмовите.

Сатанизам

Стравувањата дека енергијата на пентаграмот може да се користи и за црна магија постоеле уште пред илјадници години. Паничен страв, на пример, ја зафатил црквата кога се појавиле првите верници на „ѓаволскиот култ“ и заплашувале дека со вртење на овој магичен симбол наопаку, може да се ослободат темни ѓаволски сили.

Свртен надолу, пентаграмот станува глава на јарец и, според сатанистите, е симбол на ѓаволот, иако тоа всушност значи дух скриен во материјата. Обратниот пентаграм, според Елифас Леви, се смета за зло. Тој тврди дека превртениот пентаграм симболизира јарец, а исправените лакови се неговите рогови.

Вештерство

Според античкото вештерство, пентаграмот служи за снабдување со енергија. Ако пентаграмот е во круг (кругот служи за ограничување на територијата) енергијата ќе се концентрира само во кругот и во центарот на пентаграмот. Така, вештерката ќе ја има потребната сила (енергија) за да ги постигне своите лукави цели. Пентаграмот, пред сè во секое верување, служи за снабдување со енергија, бидејќи е поврзан со стотици верувања и луѓе кои биле целосно поврзани со него. На овој начин, пентаграмот станал нивен симбол, симбол на енергијата оставена по нивната смрт.

Сите цртежи можат да бидат извори на енергија ако се симболи на луѓе кои биле поврзани со даден цртеж за време на нивниот живот.

Значи, генерално, пентаграмот е само цртеж и не воспева необјасниви сили и богови.

Политички симболизам

Многу знамиња и грбови вклучуваат исполнета петкрака ѕвезда, но пентаграмот е релативно редок, кај некои грбови и само на знамињата на Етиопија и Мароко :

• 
  Знамето на Етиопија
• 
  Знамето на Мароко

Геометрија

Златен пресек

Пентаграм во кој се обоени делови од четирите должини што се сечат на рабовите.

Златниот пресек, φ = (1 + √5) / 2 ≈ 1,618 игра важна улога во правилните петаголници и пентаграми. Секој пресек на два раба ги дели рабовите во златен пресек: односот на должината на работ до должината на подолгиот дел на работ е еднаков на φ, како и односот на подолгиот дел на пократкиот дел. Покрај тоа, односот на должината на пократкиот дел на работ до должината на сегментот ограничен со двата пресечни раба (страната на внатрешниот петаголник) е исто така еднаков на φ. Со други зборови, користејќи го кодирањето во боја на илустрацијата десно, односот се применува:

црвено/зелено = зелено/сино = сино/виолетово = φ

Поврзано

• Хексаграм

Надворешни врски

• „Pentagram“ од Ерик В. Вајсштајн — MathWorld (англиски)

• The Pythagorean Pentacle from the Biblioteca Arcana.