Йыл

Йыл (алык марла: Юл, рушла: Волга, эрзӓлӓ: Рав, суасламарла: Атал, тадарла: Идел) — Европын сек кужы йогыжы (ӓнгӹржӹ). Кужыцшы 3 685 (3530) уштыш. Йыл тӹнгӓлтӹшӹжӹм Валдай кӱкшикӓштӹ Тверь областьышты нӓлеш дӓ Кострома, Ярославль, Иваново, Угарман областьвлӓ вашт йоген, Мары Элышкы пыра, тӹшец пакыла Суасламары дон Татари Республикывлӓ, Ульяновск, Самара, Саратов, Волгоград, Астрахань областьвлӓ вашт Каспи тангыжыш йоген лӓктеш. Йыл изиш Калмыки Республикымат йоген эртӓ.

Йыл Шурдӹнг доны. Мӹндӹрнӹ, шалахайышты Шур, вургымлашты Йыл

Илья Репин. Йыл вӹлнӹш бурлаквлӓ. 1873

Йылын йоген лӓкмӹжӹ лишнӹ

Йылын когорак укш-йогывлӓжӹ: Керженец, Ока, Шур, Вӹтлӓ, Кого Какшан, Вичӹ (Кама).

Кырык Сирӹштӹ Йылышкы техень ӓнгӹрвлӓ йоген пырат: Ар-Пӹнгель (Ӓвӓсир лишнӹ, Угарман областьын Мельопка сола вашт йога), Кого Пӹнгель, Кого Йынгы, Кого Шӹндӹр, Кожла Сирӹштӹ: Кого Ӹрдӹ, Парат, вес вӓре Республикыштына: Кого Какшан, Ушут, Элнет.

Йыл сирӹштӹ техень кырык дӓ кожла мары солавлӓ киӓлтӓт: Ямангаш, Сумка, Кого Сола, Мумариха, Йӱрнӹ, Пӹсӹрмӓн, Йылйӓл, эче махань солавлӓ?

Йыл вӹлнӹ техень халавлӓ вӓрлӓнӓт: Тверь, Кострома, Ярославль, Кинешма, Городец, Балахна, Угарман, Кстово, Лысково, Цикмӓ, Шывашар, Провой (Звенигово), Юлсер-Ола (Волжск), Азан, Ульяновск, Сызрань, Тольятти, Самара, Саратов,Балаково, Камышин, Волгоград, Астрахань.

1980-шӹ ин Шывашар ГЭС-ӹм колтымы велдӹк Кырык дӓ Кожла сирӹштӹ техень солавлӓ ямыныт: Шурышты Краселицӹ, Тополя ваштареш ылшы шӹргӹ пӹчкедӹшӹвлӓн солавлӓ (кӱ нӹнӹн лӹмвлӓштӹм пӓлӓ, пуры лидӓ, сирӓлтӹдӓ), Коротняк, Тумерлӓ (пристин дон когосола (поселок), Изи Шӹндӹр, (махань вес солавлӓ?)