Kata nama

Kata nama ialah perkataan yang boleh menjadi unsur inti bagi binaan frasa nama. Selalunya perkataan demikian menamakan orang, haiwan, tempat, benda, atau konsep.^[1] Ia terbahagi kepada beberapa subgolongan berdasarkan ciri-ciri semantik perkataannya iaitu seperti kata nama khas, kata nama am, dan kata ganti nama. Sebagai contoh, berikut ialah beberapa binaan frasa nama yang menunjukkan kedudukan kata nama sebagai inti frasa nama dan perkataan-perkataan lain yang hadir sebelum dan selepasnya. Contohnya:

Frasa nama
Unsur sebelum	Kata nama	Unsur selepas
sebuah semua tiap-tiap empat orang	dewan bas pendapat pelajar	persidangan pelancongan bernas sekolah menengah

Penggolongan kata nama

Penggolongan kata nama adalah berdasarkan ciri-ciri makna (atau semantik).

Kata nama khas

Kata nama khas ialah kata nama yang secara khususnya digunakan untuk menyebut nama orang, haiwan, benda, institusi, undang-undang, bangsa, bahasa, pangkat, dan seumpamanya. Biasanya, dalam tulisan, huruf pertama kata nama khas ditulis dengan huruf besar. Kata nama khas boleh dibahagikan kepada subgolongan

Hidup > Manusia / Bukan manusia
Tak hidup

Rajah kata nama khas.

Perkataan Nama Khas digunakan bagi menyebut sesuatu yang tertentu, khusus atau khas. Contoh perkataan ditunjukkan seperti di bawah:

Kata nama khas hidup manusia	Kata nama khas hidup bukan manusia	Kata nama khas tak hidup
Aminah Puan Marita Tan Tengku Abdullah Prof. Fatimah Senator Wong Ah Meng Doktor Muthusamy	Jibrail Tumpuk Sang Kancil Hevea brasiliensis (pokok getah)	Melayu Proton Waja Thailand Piala Thomas Istana Budaya Tan Sri

Kata nama am

Kata nama am ialah perkataan yang merujuk benda, perkara atau konsep umum^[2] seperti dalam contoh di bawah:

Gambar rajah kata nama am.

benda: sekolah, kereta, cakerawala

perkara: roh, udara, iklim

konsep: kesejahteraan, perpisahan, keindahan

Kata nama am boleh dibahagikan kepada dua iaitu konkrit dan abstrak. Kata nama am konkrit ialah nama sesuatu yang dapat dipegang, dirasa atau dilihat. Kata nama am abstrak pula ialah nama sesuatu yang hanya dibayangkan atau dikhayalkan. Kedua-dua kelas kata ini boleh terdiri daripada kata dasar dan kata terbitan.

Contoh: buai -> buaian

Seterusnya kata nama am boleh dibahagikan kepada jenis-jenis yang lebih kecil berdasarkan ciri makna perkataannya, seperti berikut:

Kata nama am hidup manusia: petani, ayah, ibu, sasterawan, pelukis, jurujual
Kata nama am hidup bukan manusia: ayam, pokok, harimau, malaikat, ikan, bidadari
Kata nama am tak hidup institusi: sekolah, persatuan, perpustakaan, hospital, pejabat pos, stesen bas
Kata nama am tak hidup bukan institusi konkrit: rumah, lautan, langit, cakerawala, kereta, pekan
Kata nama am tak hidup bukan institusi abstrak berbilang: senyuman, bayangan, pendapat, cadangan
Kata nama am tak hidup bukan institusi abstrak tak berbilang: iklim, keindahan, ajaran, hasrat

Kata nama am mestilah menggunakan huruf kecil melainkan pada awal ayat.

Kata ganti nama

Kata ganti nama ialah perkataan yang menjadi pengganti kata nama khas dan kata nama am. Golongan kata ganti nama dapat dipecahkan kepada beberapa subgolongan seperti:

1. Kata ganti nama tunjuk

Dalam bahasa Melayu, terdapat hanya dua kata ganti nama tunjuk, iaitu: itu, ini

2. Kata ganti nama diri

Kata ganti nama diri terbahagi kepada dua, iaitu:

kata ganti nama diri tanya, yang terdiri daripada tiga: apa, siapa, mana
kata ganti nama diri orang, terdiri daripada tiga jenis: pertama, kedua, dan ketiga

Kata ganti nama digunakan untuk mewakili diri seseorang atau sebagai penunjuk. Kata ganti nama penunjuk terbahagi kepada dua iaitu penunjuk bersifat menerangkan (contohnya ini, itu), dan penunjuk bersifat pertanyaan (contohnya siapa, apa, mana).

Pembentukan kata nama

Dalam bahasa Melayu terdapat empat bentuk kata nama, iaitu:

kata nama tunggal
kata nama terbitan
kata nama majmuk
kata nama ganda

contoh:

kata nama tunggal	kata nama terbitan	kata nama majmuk	kata nama ganda
ikan roh bapa tempayan belantara poskod	pendaki pekedai kekasih juruterbang pinggiran penantian pekarangan kedudukan telapak seruling	balai raya Datuk Bendahara deria rasa anak emas susu pekat manis Timbalan Naib Canselor medan sinaran buku lima	meja-meja kawasan-kawasan tadika-tadika lelangit sesumbu jejantas sayur-mayur biji-bijian kementerian-kementerian lauk-pauk suku-sakat

Aspek pengimbuhan kata nama

Dalam bahasa Melayu proses pengimbuhan digunakan dengan amat kerap untuk membentuk perkataan.

Imbuhan kata nama

awalan kata nama	akhiran kata nama	apitan kata nama	sisipan kata nama
penN-, pe-, peR-, ke-, juru	hanya satu akhiran kata nama, iaitu -an	penN-...-an, pe-...-an, peR-...-an, ke-...-an	-el-, -er-, -em-

Sisipan kata nama tidak produktif lagi dalam bahasa Melayu dan perkataan-perkataan yang mengandungi sisipan dianggap sudah membeku.

Lihat juga

Rujukan

^ Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Haji Musa, dan Abdul Hamid Mahmood. 2008. Tatabahasa Dewan ed. Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.
^ Nik Safiah Karim dan Norliza Jamaluddin. 2002. Bahasa Melayu STPM (Kertas 1 & 2). Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

[1] Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Haji Musa, dan Abdul Hamid Mahmood. 2008. Tatabahasa Dewan ed. Ketiga. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

[2] Nik Safiah Karim dan Norliza Jamaluddin. 2002. Bahasa Melayu STPM (Kertas 1 & 2). Shah Alam: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.

[1]

[2]