Asid periodik

Asid periodik, atau asid iodik(VII) ialah sejenis oksoasid iodin dengan formula kimia HIO₄ atau H₅IO₆.

Asid ortoperiodik

Nama
Nama lain Asid paraperiodik
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	10450-60-9 N
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif
ChEBI	CHEBI:29149 Y
ChEMBL	ChEMBL1161637 Y
ChemSpider	58684 Y
ECHA InfoCard	100.030.839
PubChem CID	65185
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID10883144
InChI InChI=1S/HIO4/c2-1(3,4)5/h(H,2,3,4,5) Y Key: KHIWWQKSHDUIBK-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/HIO4/c2-1(3,4)5/h(H,2,3,4,5) Key: KHIWWQKSHDUIBK-UHFFFAOYAH
SMILES OI(O)(O)(O)(O)=O
Sifat
Formula kimia	H5IO6
Jisim molar	227.941 g/mol
Rupa bentuk	Kristal tidak berwarna
Takat lebur	122 °C (252 °F; 395 K)
Bahaya
Pengelasan EU	{{{value}}}
Frasa R	Templat:R23 Templat:R24 Templat:R25 Templat:R34 Templat:R41
NFPA 704 (berlian api)	0 3 0 OX
Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Y pengesahan (apa yang perlu: Y/N?)
Rujukan kotak info

Asid metaperiodik

Nama
Nama lain Asid periodik
Pengecam
No. Pendaftaran CAS	13444-71-8 N
Imej model 3D Jmol	Imej berinteraktif
ChEBI	CHEBI:29149 Y
ChEMBL	ChEMBL1161637 Y
ChemSpider	58684 Y
ECHA InfoCard	100.030.839
PubChem CID	65185
CompTox Dashboard (EPA)	DTXSID10883144
InChI InChI=1S/HIO4/c2-1(3,4)5/h(H,2,3,4,5) Y Key: KHIWWQKSHDUIBK-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/HIO4/c2-1(3,4)5/h(H,2,3,4,5) Key: KHIWWQKSHDUIBK-UHFFFAOYAH
SMILES OI(=O)(=O)=O
Sifat
Formula kimia	HIO4
Jisim molar	190.91 g/mol
Rupa bentuk	Kristal tidak berwarna
Takat lebur	122 °C (252 °F; 395 K)
Bahaya
Pengelasan EU	{{{value}}}
Frasa R	Templat:R23 Templat:R24 Templat:R25 Templat:R34 Templat:R41
NFPA 704 (berlian api)	0 3 0 OX
Kecuali jika dinyatakan sebaliknya, data diberikan untuk bahan-bahan dalam keadaan piawainya (pada 25 °C [77 °F], 100 kPa).
Y pengesahan (apa yang perlu: Y/N?)
Rujukan kotak info

Dalam larutan akua cair, asid periodik wujud dalam bentuk ion hidronium (H₃O⁺) dan ion metaperiodat (IO⁻
₄) secara berasingan. Apabila dipekatkan, asid ortoperiodik dibentuk. Ia berpisah kepada ion hidronium dan ion ortoperiodat (IO⁵⁻
₆). Pada praktiknya, ion metaperiodat dan ion ortoperiodat ini wujud bersama-sama dalam keseimbangan kimia yang bergantung pada pH:

IO⁻
₄ + 6 H₂O IO⁵⁻
₆ + 4 H₃O⁺

Asid ortoperiodik boleh diperolehi dalam bentuk pepejal kristal yang boleh dinyahhidratkan kepada asid metaperiodik, HIO₄. Pemanasan selanjutnya memberikan diiodin pentoksida (I₂O₅) dan oksigen dan bukannya anhidrida yang diramalkan, diiodin heptoksida. Anhidrida ini tidak wujud secara semula jadi tetapi boleh dihasilkan secara sintetik.

Oleh kerana terdapat dua jenis asid periodik, dua jenis garam periodat yang berbeza boleh dihasilkan. Contohnya, natrium metaperiodat, NaIO₄, boleh disintesis daripada HIO₄, manakala natrium ortoperiodat, Na₅IO₆ boleh disintesis daripada H₅IO₆. Sebatian metaperiodat mempunyai keterlarutan dan ciri-ciri kimia yang serupa dengan perklorat (serupa tetapi dengan saiz ion lebih besar) tetapi sebatian-sebatian ini kurang mengoksida berbanding perklorat.

Asid periodik digunakan dalam kimia organik untuk analisa struktur. Asid periodik akan membelah diol-diol visinal kepada dua pecahan aldehid atau keton. Ini boleh digunakan dalam menentukan struktur karbohidrat. Ia juga boleh digunakan dalam sintesis organik sebagai agen pengoksida dengan kuasa sederhana.