Wikipedija

Kuala Lumpur

il-belt kapitali tal-Malażja

Kuala Lumpur, [a] uffiċjalment it- Territorju Federali ta' Kuala Lumpur, [b] u b'mod kolokwali msejjaħ KL, hija l- belt kapitali u territorju federali tal -Malasja . Hija l-akbar belt fil-pajjiż, li tkopri erja ta ' 243 square kilometres (94 sq mi) b'popolazzjoni taċ-ċensiment ta' 2,075,600. [1] Greater Kuala Lumpur, magħrufa wkoll bħala l- Wied ta 'Klang, hija agglomerazzjoni urbana ta' 8.8 miljun ruħ mill-2024. Huwa fost ir-reġjuni metropolitani li qed jikbru malajr fix-Xlokk tal-Asja, kemm fil-popolazzjoni kif ukoll fl-iżvilupp ekonomiku.

Kuala Lumpur
Mudell:Dati pajjiż Malasja
Amministrazzjoni
Stat sovranMalasja
Kap tal-Gvern Kamarulzaman Mat Salleh (en) Translate
Kodiċi postali 50000–59999
Ġeografija
Koordinati 3°08′52″N 101°41′43″E / 3.1478°N 101.6953°E / 3.1478; 101.6953Koordinati: 3°08′52″N 101°41′43″E / 3.1478°N 101.6953°E / 3.1478; 101.6953
Kuala Lumpur is located in Malaysia
Kuala Lumpur
Kuala Lumpur
Kuala Lumpur (Malaysia)
Superfiċjenti 243.65 kilometru kwadru
Għoli 66 mu 50 m
Fruntieri ma' Selangor (en) Translate
Demografija
Popolazzjoni 1,982,100 abitanti (2020)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni 1857
Kodiċi tat-telefon 03
Żona tal-Ħin UTC+8
bliet ġemellati Mashhad (en) Translate, Karachi, Isfahan, Pyongyang, Ankara, Shiraz, Londra, Dubaj, New Delhi, Delhi, Ġakarta, Casablanca, Malaccau Chennai
dbkl.gov.my

Il-belt isservi bħala ċ-ċentru kulturali, finanzjarju, turistiku, politiku u ekonomiku tal-Malasja. Hija wkoll id-dar tal-Parlament bikamerali tal-Malasja (li jikkonsisti mid- Dewan Rakyat u d- Dewan Negara ) u l- Istana Negara, ir-residenza uffiċjali tal- Yang di-Pertuan Agong (monarka tal-Malasja). Kuala Lumpur ġiet żviluppata għall-ewwel darba madwar l-1857 bħala belt li taqdi l- minjieri tal-landa tar-reġjun, u figuri importanti bħal Yap Ah Loy u Frank Swettenham kienu strumentali fl-iżvilupp bikri tal-belt matul l-aħħar tas-seklu 19. Hija serviet bħala l-kapitali ta ' Selangor mill-1880 sal-1978. Kuala Lumpur kienet il-kapitali fundatriċi tal- Federazzjoni tal-Malasja u s-suċċessur tagħha, il-Malasja. Il-belt baqgħet is-sede tal-fergħat eżekuttivi u ġudizzjarji tal- gvern federali tal-Malasja sakemm dawn ġew rilokati f'Putrajaya kmieni fl-1999. [2] Madankollu, xi sezzjonijiet tal-korpi politiċi għadhom f'Kuala Lumpur. Il-belt hija waħda mit-tliet Territorji Federali tal-Malasja, enclaved fl-istat ta' Selangor, fuq il-kosta ċentrali tal-punent tal -Malasja Peninsulari . [3]

Mis-snin 90, il-belt lagħbet ospitanti għal bosta avvenimenti sportivi, politiċi u kulturali internazzjonali, inklużi l- Logħob tal-Commonwealth tal-1998, il -Logħob tax-Xlokk tal-Asja tal-2001, il-Logħob tal-Asja tax-Xlokk tal-2017, il-Formula Wieħed, il-Moto GP u l-Kampjonati Dinjija taż-Żgħażagħ tal-FIFA . Kuala Lumpur għaddiet minn żvilupp mgħaġġel f’dawn l-aħħar deċennji u hija d-dar tal -ogħla bini tewmin fid-dinja, it- Torrijiet Petronas li minn dakinhar saru simbolu emblematiku tal-iżvilupp tal-Malasja. Kuala Lumpur hija konnessa tajjeb ma ' reġjuni metropolitani urbani ġirien bħal Petaling Jaya permezz tas - Sistema ta ' Transitu Integrata ta ' Klang Valley li qed tespandi malajr . Ir-residenti tal-belt jistgħu wkoll jivvjaġġaw lejn partijiet oħra tal- Malasja Peninsulari kif ukoll lejn l-Ajruport Internazzjonali ta 'Kuala Lumpur (KLIA) permezz tal-ferrovija permezz ta' KL Sentral .

Kuala Lumpur ġiet ikklassifikata bħala s-6 belt l-aktar miżjura fid-dinja fuq l-Indiċi tal-Bliet tad-Destinazzjoni Mastercard fl-2019. [4] Il-belt fiha tlieta mill-akbar għaxar ċentri tax-xiri fid-dinja. [5] Kuala Lumpur tikklassifika fis-70 post fid-dinja u t-tieni fix-Xlokk tal-Asja wara Singapor għall- Global Liveability Ranking tal -Economist Intelligence Unit [6] u d-disa’ f’ASPAC u t-tieni fix-Xlokk tal- [7] wara Singapor għal Leading Technology Innovation Hub 2021 ta’ KPMG . [8] Kuala Lumpur ingħatat l-isem ta’ Kapitali Dinji tal-Ktieb 2020 mill- UNESCO . [9] [10] Fl-2024, Kuala Lumpur ġiet ikklassifikata fit-tieni post għall-aqwa belt eċċellenti fix-Xlokk tal-Asja, wara Singapor, u fil-135 post fid-dinja mill-Indiċi tal-Ibliet Globali tal- Oxford Economic Papers .

Etimoloġija

immodifika

Kuala Lumpur tfisser "konfluwenza tajn" bil-Malaj; Kuala huwa l-punt fejn żewġ xmajjar jingħaqdu jew estwarju, u lumpur tfisser "tajn". Suġġeriment wieħed huwa li kien imsemmi wara Sungai Lumpur ("xmara tajn"); fl-1820s post jismu Sungei Lumpoor kien qal li kien l-aktar qagħda importanti li tipproduċi l-landa fix-Xmara Klang. Madankollu din id-derivazzjoni ma tagħtix kunsiderazzjoni għal dan: Kuala Lumpur tinsab fil-konfluwenza tax-Xmara Gombak u x-Xmara Klang, u għalhekk għandha tissemma Kuala Gombak, peress li l-kuala hija tipikament imsemmija għax-xmara li tgħaqqad ma 'xmara akbar jew mal-baħar. Xi wħud argumentaw li Sungai Lumpur fil-fatt estiż 'l isfel sal-konfluwenza u għalhekk il-punt fejn ingħaqad max-Xmara Klang ikun Kuala Lumpur, għalkemm dan is-Sungai Lumpur jingħad li huwa xmara oħra li tgħaqqad max-Xmara Klang 1.5 kilometri (1 mil) 'il fuq minn xmara. il-konfluwenza ta' Gombak, jew forsi tinsab fit-tramuntana taż-żona tal-Għerien Batu[11].

Ġie propost ukoll li Kuala Lumpur kienet oriġinarjament imsemmija Pengkalan Lumpur ("post ta 'żbark tajn") bl-istess mod li Klang darba kien jissejjaħ Pengkalan Batu ("post ta' nżul tal-ġebel"), iżda sar korrotta f'Kuala Lumpur. Teorija oħra tgħid li fil-bidu kienet kelma Cantonese lam-pa, li tfisser ‘ġungla mgħarrqa’ jew ‘ġungla mħassra’. M'hemm l-ebda evidenza kontemporanja soda għal dawn is-suġġerimenti għajr l-aneddoti. L-isem jista 'jkun ukoll forma korrotta ta' isem minsi qabel.

Storja

immodifika

Snin bikrin

Kuala Lumpur hija meqjusa minn xi wħud li twaqqfet mill-Kap Malajan ta’ Klang, Raja Abdullah, li bagħat minaturi Ċiniżi fir-reġjun biex jiftħu minjieri tal-landa fl-1857, għalkemm mhux ċar min kienu l-ewwel settlers peress li x’aktarx kien hemm insedjamenti fil- Il-konfluwenza tax-xmara Gombak-Klang qabel dik fl-1820s. Minaturi Ċiniżi kienu magħrufa li kienu involuti fit-tħaffir tal-landa fix-Xmara Selangor fl-1840 madwar 16-il kilometru (10 mil) fit-tramuntana tal-lum Kuala Lumpur, u Mandailing Sumatrans immexxi minn Raja Asal u Sutan Puasa kienu wkoll involuti fil-minjieri u l-kummerċ tal-landa. fir-reġjun ta’ Ulu Klang qabel l-1860, u Sumatrans seta’ stabbilixxa ruħu fil-parti ta’ fuq tax-Xmara Klang fl-ewwel kwart ta’ is-seklu 19, jew possibilment qabel. Kuala Lumpur oriġinarjament kienet raħal żgħir ta 'ftit djar u ħwienet biss fil-konfluwenza ta' Sungai Gombak u Sungai Klang (Xmara Klang). Kuala Lumpur saret stabbilita bħala belt c. 1857, meta Raja Abdullah bin Raja Jaafar, megħjun minn ħuh Raja Juma'at ta 'Lukut, ġabar fondi minn negozjanti Ċiniżi Malaccan biex jimpjegaw minjieri Ċiniżi minn Lukut biex jiftħu minjieri tal-landa ġodda hemmhekk. Il-minaturi niżlu f'Kuala Lumpur u komplew bil-mixi lejn Ampang, fejn fetħu l-ewwel minjiera. Kuala Lumpur kienet l-aktar punt 'il bogħod mix-Xmara Klang li għalih setgħu jinġiebu provvisti b'mod konvenjenti bid-dgħajsa, u għalhekk saret punt ta' ġbir u tixrid li jservi l-minjieri tal-landa[12][13][14].

 
Kapitan Yap Ah Loy, it-tielet Kapitan Ċiniż ta’ Kuala Lumpur


Minkejja ammont kbir taʼ mwiet mill-kundizzjonijiet tal-malarja tal-ġungla, il-minjieri ta 'Ampang irnexxielhom, u esportaw l-ewwel landa fl-1859. F'dak iż-żmien, Sutan Puasa kien diġà qed jinnegozja qrib Ampang. Żewġ kummerċjanti minn Lukut, Hiu Siew u Yap Ah Sze, waslu Kuala Lumpur u waqqfu ħwienet biex ibigħu provvisti lill-minaturi bi skambju għal landa. Il-belt, imħeġġa mit-tħaffir tal-landa, bdiet tiżviluppa madwar il-Pjazza tas-Suq il-Qadim (Medan Pasar), b’toroq irradjaw lejn Ampang kif ukoll lejn Pudu u Batu (id-destinazzjonijiet saru l-ismijiet ta’ dawn it-toroq: Triq Ampang, Triq Pudu, u Batu Road), fejn il-minaturi kienu wkoll bdew jistabbilixxu ruħhom, u Petaling u Damansara. Il-minaturi ffurmaw gruppi u l-gruppi ta 'spiss iġġieldu f'dan il-perjodu, partikolarment fazzjonijiet ta' Kuala Lumpur u Kanching, prinċipalment fuq il-kontroll tal-aqwa minjieri tal-landa. Il-mexxejja tal-komunità Ċiniża ngħataw it-titlu ta 'Kapitan Cina (kap Ċiniż) mill-kap Malajan, u Hiu Siew, il-kummerċjant Ċiniż bikri, sar l-ewwel Kapitan ta' Kuala Lumpur. It-tielet Kapitan Ċiniż ta’ Kuala Lumpur, Yap Ah Loy, inħatar fl-1868.

Ċifri Malajani importanti tal-bidu ta 'Kuala Lumpur kienu jinkludu wkoll lil Haji Mohamed Tahir, li sar id-Dato Dagang ("kap tan-negozjanti"). Il-Minangkabaus ta 'Sumatra sar grupp importanti ieħor li nnegozja u stabbilixxa pjantaġġuni tat-tabakk fiż-żona. Minangkabaus notevoli kien jinkludi lill-kap tagħhom, Dato' Sati, Utsman Abdullah, u Haji Mohamed Taib, li kien involut fl-iżvilupp bikri ta' Kampung Baru. Il-Minangkabaus kienu wkoll figuri soċjo-reliġjużi sinifikanti, pereżempju Utsman bin Abdullah kien l-ewwel kadi ta 'Kuala Lumpur, kif ukoll Muhammad Nur bin Ismail[15].

Bidu ta 'Kuala Lumpur moderna

Il-bidu ta' Kuala Lumpur kienet belt żgħira li sofriet minn ħafna problemi soċjali u politiċi – il-bini kien magħmul mill-injam u 'atap' (pam fronda tal-palm). Il-bini kien suxxettibbli li jieħu n-nar, u minħabba nuqqas ta’ sanità xierqa l-belt kienet mimlija mard. Sofra wkoll minn theddida kostanti ta’ għargħar minħabba l-post fejn tinsab. Il-belt saret involuta fil-Gwerra Ċivili ta 'Selangor parzjalment fuq il-kontroll tad-dħul mill-minjieri tal-landa. Yap Ah Loy alleat ruħu ma 'Tengku Kudin u s-soċjetà sigrieta Hai San, huma ġġieldu kontra soċjetà sigrieta rivali, Ghee Hin, li alleati ruħhom ma' Raja Mahdi. Raja Asal u Sutan Puasa qalbu naħat għal Raja Mahdi, u Kuala Lumpur inqabdet fl-1872 u nħarqet sal-art[16]. Yap ħarab lejn Klang fejn għaqqad forza oħra tal-ġlied u reġa' ħataf Kuala Lumpur f'Marzu 1873, u għeleb lill-forzi ta' Raja Mahdi bl-għajnuna ta' ġellieda minn Pahang. Il-gwerra u ostakli oħra, bħat-tnaqqis fil-prezzijiet tal-landa, wasslu għal waqgħa. Tifqigħa kbira tal-kolera wasslet biex ħafna jaħarbu[17]. Il-waqgħa damet sa l-aħħar tal-1879, meta l-prezzijiet li qed jogħlew għall-landa ppermettew lill-belt tirkupra. Fl-aħħar tal-1881, il-belt kienet mgħarrqa ħafna, wara nar li kien qered il-belt kollha f'Jannar. Bil-belt inbniet mill-ġdid għal ftit drabi u wara li rnexxiet, dan kien dovut fil-biċċa l-kbira lil Yap Ah Loy. Yap, flimkien ma’ Frank Swettenham li nħatar ir-Residenti fl-1882, kienu l-aktar żewġ figuri importanti tal-bidu ta’ Kuala Lumpur b’Swettenham akkreditat bit-tkabbir u l-iżvilupp rapidu tiegħu u t-trasformazzjoni tiegħu f’ċentru urban ewlieni[18][19].

 
L-Uffiċċji tal-Gvern tal-Istati Federati Malajani (Issa l-Bini Sultan Abdul Samad) li qed jiffaċċjaw il-Padang, c. 1900


Iċ-Ċiniżi bikrija u l-Malays stabbilixxew tul ix-xatt tal-lvant tax-Xmara Klang. Iċ-Ċiniżi ssetiljaw prinċipalment madwar iċ-ċentru kummerċjali ta 'Pjazza tas-Suq. Il-Malażi, u aktar tard Chettiars u Musulmani Indjani, kienu joqogħdu fiż-żona ta’ Java Street, issa Jalan Tun Perak. Fl-1880, l-amministrazzjoni kolonjali ċċaqlaq il-kapital tal-istat ta 'Selangor minn Klang għal Kuala Lumpur aktar strateġikament vantaġġuż, u r-Residenti Brittaniku William Bloomfield Douglas iddeċieda li jillokalizza l-bini tal-gvern u l-kwartieri tal-għajxien fil-punent tax-xmara. Uffiċċji tal-gvern u kwartieri ġenerali ġodda tal-pulizija nbnew fuq Bukit Aman, u l-Padang inizjalment inħolqot għat-taħriġ tal-pulizija. Il-Padang, issa magħruf bħala Merdeka Square, aktar tard kien se jsir iċ-ċentru tal-uffiċċji amministrattivi Brittaniċi meta l-uffiċċji tal-gvern kolonjali marru fil-Bini Sultan Abdul Samad fl-1897[20].

Frank Swettenham, malli sar ir-Resident Ingliż, beda jtejjeb il-belt billi jnaddaf it-toroq. Huwa stipula wkoll fl-1884 li l-bini għandu jinbena bil-briks u l-madum biex ikun inqas fjammabbli, u li l-belt terġa’ tinbena b’toroq usa’ biex jitnaqqas ir-riskju tan-nar. Kapitan Yap Ah Loy xtara biċċa proprjetà immobbli mifruxa biex twaqqaf fabbrika tal-briks għall-bini mill-ġdid ta 'Kuala Lumpur, il-Brickfields eponymous. Bini atap imwaqqa’ ġie sostitwit b’bini tal-briks u tal-madum, u ħafna mill-bini tal-briks il-ġdid kellhom “modi ta’ ħames piedi” u xogħol ta’ mastrudaxxa Ċiniż. Dan irriżulta f'arkitettura eclettika distinta tad-dar tal-ħanut tipika għal dan ir-reġjun. Kapitan Yap Ah Loy espanda l-aċċess fit-toroq, u għaqqad il-minjieri tal-landa mal-belt mar-rotot arterjali ewlenin tat-Triq Ampang preżenti, Triq Pudu u Triq Petaling. Bħala Kapitan Ċiniż, huwa kellu poteri wiesgħa fuq l-istess livell mal-mexxejja tal-komunità Malaja. Ġew implimentati riformi tal-liġi u ġew introdotti miżuri legali ġodda fl-assemblea. Yap ippresediet ukoll qorti għal talbiet żgħar. B’korp tal-pulizija ta’ sitta, huwa seta’ jħares l-istat tad-dritt, billi jibni ħabs li jista’ jakkomoda sittin priġunier kull darba. Yap Ah Loy bena wkoll l-ewwel skola ta’ Kuala Lumpur u mitħna ewlenija tat-tapjoka fi Triq Petaling, li fiha s-Sultan Abdul Samad ta’ Selangor kellu interess[21].

 
Il-kostruzzjoni tal-ferrovija xprunat it-tkabbir tal-belt. L-ewwel kwartieri ġenerali tal-Ferroviji tal-Istati Federati tal-Malay (issa l-Mużew Nazzjonali tat-Tessuti) ħdejn l-F.M.S. Uffiċċji tal-Gvern fil-bogħod, c. 1910.


Linja tal-ferrovija bejn Kuala Lumpur u Klang, mibdija minn Swettenham u tlestiet fl-1886, żiedet l-aċċess u rriżultat fi tkabbir mgħaġġel. Il-popolazzjoni kibret minn 4,500 fl-1884 għal 20,000 fl-1890. Hekk kif l-iżvilupp intensifikat fl-1880s, poġġiet pressjoni fuq is-sanità, ir-rimi tal-iskart u miżuri oħra tas-saħħa. Bord Sanitarju maħluq fl-14 ta’ Mejju 1890 kien responsabbli għas-sanità, il-manutenzjoni tat-toroq, id-dwal tat-toroq, u funzjonijiet oħra. Dan eventwalment isir il-Kunsill Muniċipali ta' Kuala Lumpur fl-1948. Fl-1896, Kuala Lumpur intgħażlet bħala l-kapitali tal-Istati Federati Malajani li għadhom kif ġew iffurmati[22].

Seklu 20-preżent

Kuala Lumpur kibret konsiderevolment fis-seklu 20. Kien 0.65 km2 (0.25 sq mi) fl-1895, iżda ġie estiż biex jinkludi 20 km2 (7.7 sq mi) fl-1903, u għal 52 km2 (20 sq mi) sal-1924. Saż-żmien li saret muniċipalità fl-1948 kellha estiża għal 93 km2 (36 sq mi), u mbagħad għal 243 km2 (94 sq mi) fl-1974 bħala Territorju Federali[23].

Qabel l-1974, Kuala Lumpur kien ukoll l-isem ta 'wieħed mis-seba' distretti ta 'Selangor (sitta qabel l-1960). Id-distrett ta 'Kuala Lumpur jinkludi seba' mukims - Sungai Buloh, Batu, Petaling, Ampang, Ulu Klang, Kuala Lumpur u Setapak.

 
Truppi Ġappuniżi javvanzaw fuq High Street (issa Jalan Tun H S Lee) f'Kuala Lumpur f'Diċembru 1941 matul it-Tieni Gwerra Dinjija.


L-iżvilupp ta 'industrija tal-gomma f'Selangor alimentata mid-domanda għal tajers tal-karozzi fil-bidu tas-seklu 20 wassal għal boom, u l-popolazzjoni ta' Kuala Lumpur żdiedet minn 30,000 fl-1900 għal 80,000 fl-1920. L-attivitajiet kummerċjali ta 'Kuala Lumpur kienu tmexxew fil-biċċa l-kbira minn negozjanti Ċiniżi bħal Loke Yew, li dak iż-żmien kien l-aktar Ċiniż sinjur u influwenti f'Kuala Lumpur. It-tkabbir tal-industrija tal-gomma wassal għal influss ta 'kapital barrani u qsari, b'kumpaniji u industriji ġodda li qed jiġu stabbiliti f'Kuala Lumpur, u kumpaniji oħra li qabel kienu bbażati x'imkien ieħor ukoll sabu preżenza hawn[24].

 
Mappa ta’ Kuala Lumpur fl-1951


Matul it-Tieni Gwerra Dinjija, Kuala Lumpur inqabdet mill-Armata Imperjali Ġappuniża fil-11 ta’ Jannar 1942. Minkejja li ftit sofriet ħsarat matul il-battalja, l-okkupazzjoni tal-belt fi żmien il-gwerra rriżultat f’telf sinifikanti ta’ ħajjiet; mill-inqas 5,000 Ċiniż inqatlu f’Kuala Lumpur fi ftit ġimgħat biss ta’ okkupazzjoni mill-forzi Ġappuniżi, u eluf ta’ Indjani ntbagħtu bħala xogħol sfurzat biex jaħdmu fuq il-Ferroviji ta’ Burma fejn mietu ħafna. Huma okkupaw il-belt sal-15 ta’ Awwissu 1945, meta l-kmandant in kap tas-Seba’ Armata taż-Żona Ġappuniża f’Singapor u l-Malażja, Seishirō Itagaki, ċeda lill-amministrazzjoni Ingliża wara l-bumbardamenti atomiċi ta’ Hiroshima u Nagasaki. Kuala Lumpur kibret matul il-gwerra, u kompliet wara l-gwerra matul l-Emerġenza Malajana (1948–1960), li matulha l-Malaja kienet imħassba b'ribelljoni komunista u ġew stabbiliti Villages Ġodda fil-periferija tal-belt[25].

L-ewwel elezzjoni muniċipali f'Kuala Lumpur saret fis-16 ta' Frar 1952. Alleanza ad hoc bejn l-UMNO Malajan u l-kandidati Ċiniżi tal-partit MCA rebħu maġġoranza tas-siġġijiet, u dan wassal għall-formazzjoni tal-Partit tal-Alleanza (aktar tard il-Barisan Nasional) . Fil-31 ta' Awwissu 1957, il-Federazzjoni tal-Malasja kisbet l-indipendenza tagħha mill-ħakma Brittanika. Il-bandiera Ingliża tbaxxiet u l-bandiera Malajana ttellgħet għall-ewwel darba fil-Padang f’nofsillejl tat-30 ta’ Awwissu 1957, u filgħodu tal-31 ta’ Awwissu, saret iċ-ċerimonja għad-Dikjarazzjoni tal-Indipendenza fil-Merdeka Stadium mill-ewwel Prim Ministru. tal-Malasja, Tunku Abdul Rahman. Kuala Lumpur baqgħet il-kapitali wara l-formazzjoni tal-Malażja fis-16 ta’ Settembru 1963. Il-Kmamar tal-Parlament Malasjani tlestew fit-tarf tal-Ġonna tal-Lag fl-1963. Il-popolazzjoni ta’ Kuala Lumpur kibret b’mod konsiderevoli mill-1960 sal-2018, u rdoppja fid-daqs kull 13-il sena[26].

Belt, Territorju Federali, Greater Kuala Lumpur

Kuala Lumpur kisbet l-istatus ta 'belt fl-1 ta' Frar 1972, u saret l-ewwel soluzzjoni fil-Malasja li ngħatat l-istatus wara l-indipendenza. Aktar tard, fl-1 ta’ Frar 1974, Kuala Lumpur saret territorju federali. It-territorju ta 'Kuala Lumpur kiber għal 96 mil kwadru billi assorbi ż-żoni tal-madwar[27].

Kuala Lumpur ġiet ċeduta minn Selangor biex tkun ikkontrollata direttament mill-gvern ċentrali, u waqfet milli tkun il-kapital ta 'Selangor fl-1978 wara li l-belt ta' Shah Alam ġiet iddikjarata l-kapitali l-ġdida tal-istat. Fl-14 ta’ Mejju 1990, Kuala Lumpur iċċelebrat iċ-ċentinarju tal-kunsill lokali. Ġew introdotti l-bandiera u l-innu ta' Kuala Lumpur fit-territorju federali l-ġdid. Putrajaya ġie ddikjarat Territorju Federali fl-1 ta' Frar 2001, kif ukoll is-sede tal-gvern federali. Il-funzjonijiet amministrattivi u ġudizzjarji tal-gvern ġew trasferiti minn Kuala Lumpur għal Putrajaya. Kuala Lumpur madankollu xorta żammet il-funzjoni leġiżlattiva tagħha u baqgħet id-dar ta' Yang di-Pertuan Agong (Re Kostituzzjonali)[28][29][30].

 
Iċ-Ċentru tal-Belt ta 'Kuala Lumpur (KLCC) fl-2019

Mis-snin disgħin 'il quddiem, żviluppi urbani kbar fil-Wied ta' Klang estendew iż-żona metropolitana ta 'Kuala Lumpur. Din iż-żona, magħrufa bħala Greater Kuala Lumpur, testendi mit-Territorju Federali ta’ Kuala Lumpur lejn il-punent sa Port Klang, lejn il-lvant sat-tarf tal-Muntanji Titiwangsa kif ukoll lejn it-tramuntana u n-nofsinhar. Iż-żona tkopri bliet u bliet oħra separati amministrattivament bħal Klang, Shah Alam, Putrajaya u oħrajn, u hija moqdija mis-Sistema Integrata ta’ Transitu ta’ Klang Valley. Proġetti notevoli li saru fi ħdan Kuala Lumpur stess inkludew l-iżvilupp ta’ Ċentru tal-Belt ġdid ta’ Kuala Lumpur madwar Jalan Ampang u t-Torrijiet Petronas, li darba kienu l-ogħla bini tad-dinja. It-Torrijiet Petronas minn dakinhar ġew sostitwiti bħala l-ogħla bini f'Kuala Lumpur minn The Exchange 106 u Merdeka 118, li hija t-tieni l-ogħla bini fid-dinja wara l-Burj Khalifa f'Dubaj.

Ġeografija

immodifika

Il-ġeografija ta 'Kuala Lumpur hija kkaratterizzata mill-Wied enormi ta' Klang, imdawwar bil-Muntanji Titiwangsa fil-lvant, diversi firxiet minuri fit-tramuntana u fin-nofsinhar, u l-Istrett ta 'Malacca fil-punent. Kuala Lumpur huwa terminu Malajan li jittraduċi għal "konfluwenza tajn" u jinsab fil-konfluwenza tax-xmajjar Klang u Gombak li jduru fix-Xmara Selangor.

Jinsabu fiċ-ċentru tal-istat ta 'Selangor, Kuala Lumpur kien territorju tal-Gvern tal-Istat ta' Selangor. Fl-1974, Kuala Lumpur inqasmet minn Selangor biex tifforma l-ewwel Territorju Federali rregolat direttament mill-gvern federali Malasjan. Il-post tiegħu fl-iktar stat żviluppat fuq il-kosta tal-punent tal-Malażja peninsulari, li għandha medda usa 'ta' art ċatta mill-kosta tal-lvant, għenitha tiżviluppa aktar malajr minn bliet oħra fil-Malasja. Il-muniċipalità tkopri erja ta '243 km2 (94 sq mi), b'elevazzjoni medja ta' 81.95 m (268 pied 10 pulzieri) l-ogħla punt huwa Bukit Nanas f'94 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar[31].

Klima

immodifika

Protetta mill-Medda Titiwangsa fil-lvant u l-Gżira Sumatra tal-Indoneżja fil-punent, Kuala Lumpur hija protetta minn irjieħ qawwija u għandha klima ta’ foresta tropikali tropikali (klassifikazzjoni tal-klima Köppen Af), sħuna, umda u xemxija, b’xita abbundanti, speċjalment fil-grigal. staġun tal-monsoon minn Ottubru sa Marzu. It-temperaturi għandhom tendenza li jibqgħu kostanti. Il-massimi jduru bejn 32 u 35 °C (90 u 95 °F) u xi drabi jaqbżu 38 °C (100.4 °F), filwaqt li l-minimi jduru bejn 23.4 u 24.6 °C (74.1 u 76.3 °F) u qatt ma niżlu taħt 17.8 ° C (64.0 °F). Kuala Lumpur tipikament tirċievi mill-inqas 2,600 mm (100 pulzieri) ta 'xita kull sena; Ġunju sa Awissu huma relattivament niexfa, iżda anke f'dak iż-żmien ix-xita tipikament taqbeż il-131 millimetru (5.2 pulzieri) fix-xahar. Kuala Lumpur hija suxxettibbli ħafna għal maltempati qawwija bir-ragħad u sajjetti. Il-Wied ta’ Klang, inkluż Kuala Lumpur, huwa wieħed mill-postijiet fejn il-maltempati bir-ragħad jiġu osservati l-aktar ta’ spiss fid-Dinja[32].

L-għargħar huma frekwenti f'Kuala Lumpur wara xita qawwija, speċjalment fiċ-ċentru tal-belt, minħabba li l-istruttura tat-tisqija għadha lura mal-iżvilupp intens fil-belt. Id-duħħan min-nirien fil-foresti f'Sumatra u Kalimantan fil-viċin kultant jitfa 'ċpar fuq ir-reġjun, u huwa sors ewlieni ta' tniġġis, flimkien ma 'ħruq fil-miftuħ, emissjonijiet ta' vetturi bil-mutur, u kostruzzjoni[33].

Gvern

immodifika
 
Sala tal-Belt ta' Kuala Lumpur


Kuala Lumpur kienet amministrata minn korporazzjoni unika msejħa l-Kummissarju Kapitali Federali mill-1 ta 'April, 1961, sakemm ingħatat status ta' belt fl-1972, u wara s-setgħa eżekuttiva ġiet trasferita lill-Mulej Sindku (Datuk Bandar). Minn dakinhar inħatru 14-il sindku. Is-sindku attwali huwa Kamarulzaman Mat Salleh, li ilu fil-kariga mis-17 ta’ April 2023.

Referenzi

immodifika
  1. ^ Mudell:IPAc-en Mudell:Respell, Mudell:IPAc-en Mudell:Respell, zsm
  2. ^ Mudell:Langx
  1. ^ "Federal Territory of Kuala Lumpur". Department of Statistics, Malaysia. Arkivjat mill-orġinal fl-20 June 2024.
  2. ^ "Putrajaya – Administrative Capital of Malaysia". Government of Malaysia. Arkivjat minn l-oriġinal fl-21 October 2007. Miġbur 11 December 2007.
  3. ^ Gwillim Law (30 June 2015). "Malaysia States". Statoids. Arkivjat mill-orġinal fl-1 January 2019. Miġbur 11 December 2007.
  4. ^ "Mastercard Destination Cities Index 2019" (PDF). MasterCard. 4 September 2019. Arkivjat (PDF) mill-orġinal fl-6 September 2019. Miġbur 19 June 2020.
  5. ^ Violet Kim (19 February 2014). "12 best shopping cities in the world". CNN Travel. Arkivjat mill-orġinal fl-12 August 2017. Miġbur 13 August 2017.
  6. ^ "KL is second most liveable city in Southeast Asia". The Sun. 17 August 2017. Arkivjat mill-orġinal fl-27 August 2017. Miġbur 27 August 2017.
  7. ^ "KPMG Leading Technology Innovation Hub 2021". KPMG. 17 July 2021. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-21 July 2021. Miġbur 10 August 2021.
  8. ^ "KPMG Leading Technology Innovation Hub 2021". KPMG. 17 July 2021. Arkivjat minn l-oriġinal (PDF) fl-21 July 2021. Miġbur 10 August 2021.
  9. ^ "Kuala Lumpur named World Book Capital 2020". UNESCO. 30 September 2018. Arkivjat mill-orġinal fl-19 September 2018. Miġbur 30 September 2018.
  10. ^ "Unesco names Kuala Lumpur World Book Capital". The Straits Times. 30 September 2018. Arkivjat mill-orġinal fl-30 September 2018. Miġbur 30 September 2018.
  11. ^ Richmond, Simon (2007). Malaysia, Singapore & Brunei (bl-Ingliż). Lonely Planet. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  12. ^ Ooi, Keat Gin (2004-10-13). Southeast Asia: A Historical Encyclopedia from Angkor Wat to East Timor [3 Volumes] (bl-Ingliż). Bloomsbury Academic. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  13. ^ "Kuala Lumpur History | All Malaysia". web.archive.org. 2009-10-18. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2009-10-18. Miġbur 2024-12-18.
  14. ^ Fatt, Lam Seng (2011-03-15). Insider's Kuala Lumpur (3rd Edn): Is No Ordinary Travel Guide. Open Your Eyes to the Soul of the City (Not Just the Twin Towers...) (bl-Ingliż). Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  15. ^ ROSLI, yip yoke teng
    Photos MUHAMAD SHAHRIL (2014-06-13). "Life is colourful on infamous road". The Star (bl-Ingliż). Miġbur 2024-12-18.
  16. ^ Baker, Jim (2008-07-15). Crossroads (2nd Edn): A Popular History of Malaysia and Singapore (bl-Ingliż). Marshall Cavendish International Asia Pte Ltd. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  17. ^ (PDF) https://web.archive.org/web/20150528182107/http://myrepositori.pnm.gov.my/bitstream/123456789/2265/1/JB1865_MBRA.pdf. Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-05-28. Miġbur 2024-12-18. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  18. ^ "Old-World Charm | Virtual Malaysia Magazine". web.archive.org. 2008-01-01. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-01-01. Miġbur 2024-12-18. no-break space character f'|titlu= f'pożizzjoni 16 (għajnuna)
  19. ^ "Sejarah Malaysia". web.archive.org. 2002-09-02. Arkivjat mill-oriġinal fl-2002-09-02. Miġbur 2024-12-18.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  20. ^ "Yap Ah Loy's Administration". yapahloy.tripod.com. Miġbur 2024-12-18.
  21. ^ Lam, Seng Fatt (2000). Insider's Kuala Lumpur (bl-Ingliż). Times Books International. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  22. ^ Reassessment of Urban Planning and Development Regulations in Asian Cities (bl-Ingliż). UN-HABITAT. 1999. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  23. ^ Jean-Marc, Merklin. "w.ethnia.org". w.ethnia.org. Miġbur 2024-12-18.
  24. ^ "Kuala Lumpur | Malaysia, History, Map, Population, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bl-Ingliż). 2024-12-15. Miġbur 2024-12-18.
  25. ^ "The post–1950 emergence of Kuala Lumpur as a great Southeast Asian city - Articles | Economic History Malaysia". www.ehm.my. Miġbur 2024-12-18.
  26. ^ "New book on 1969 race riots in Malaysia may be banned, officials warn - International Herald Tribune". web.archive.org. 2007-10-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-10-11. Miġbur 2024-12-18.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  27. ^ "Tourism Malaysia : Destinations : State : Kuala Lumpur : History & Economy". web.archive.org. 2008-01-02. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-01-02. Miġbur 2024-12-18.
  28. ^ "World's second-tallest skyscraper Merdeka 118 tops out in Malaysia". Dezeen (bl-Ingliż). 2021-12-13. Miġbur 2024-12-18.
  29. ^ Bunnell, Tim (2004-07-31). Malaysia, Modernity and the Multimedia Super Corridor: A Critical Geography of Intelligent Landscapes (bl-Ingliż). Routledge. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  30. ^ Loo, Yat Ming (2016-04-08). Architecture and Urban Form in Kuala Lumpur: Race and Chinese Spaces in a Postcolonial City (bl-Ingliż). Routledge. Parametru mhux magħruf |iktar= injorat (għajnuna)
  31. ^ "remembrance100.co.uk". remembrance100.co.uk (bl-Ingliż). 2021-06-26. Miġbur 2024-12-18.
  32. ^ "Weather in KL - We!Come KL". archive.ph. 2013-02-09. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-02-09. Miġbur 2024-12-18.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  33. ^ [https://web.archive.org/web/20131127083231/http://www.pogodaiklimat.ru/climate2/48647.htm "������ � ������ - ������ �����-�������"]. web.archive.org. 2018-03-23. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-11-27. Miġbur 2024-12-18. replacement character f'|titlu= f'pożizzjoni 1 (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuala_Lumpur&oldid=319032"
  NODES
admin 2
innovation 3
INTERN 6
Note 2