Guatemala
Guatemala, vuluut de Republyk Guatemala, is en land in Middenamerika. Der woanet ungeväär 17,6 miljoon lüde. Up et noorden en westen is Guatemala nåbers med Meksiko, up et noordousten med Belise, up et ousten med Honduras un up et süüdousten med El Salvador. Et ligt up et süden noch an den Stillen Oceaan un up et noordousten an den Gulv van Honduras. De höyvdstad Guatemala Stad is ouk medeyne de grötste stad.
| República de Guatemala | ||
 |
 | |
 Kaarte van Guatemala
| ||
| Informasie | ||
| Sproaken | Spaansk (officiääl) | |
| Heufdstad | Guatemala Stad | |
| Regeringsvörm | Republik | |
| Geleuf | 88% Kristendom
11% Ateisme 1% anders | |
| Laand en inwonners | ||
| Oppervlakte - Water |
108.889 km² 0,4% | |
| Inwonners - Dichtheid |
17.980.803 (2023) 129 inw./km² | |
| Koordinaten | 14° 38′ N, 90° 30′ W
| |
| Oaverig | ||
| Volksleed | Himno Nacional de Guatemala | |
| Munteenheid | Quetzal (GTQ)
| |
| Tiedzone | UTC−6 (CST) | |
| Web | Kode | Tel. | ..gt | GT | +502 | |
Wat nu Guatemala is, was vroger en middenpunt van de Maja's, dee as sik oaver heyl Middenamerika verspreided hadden. In de 16. eywe wör et meyste der van innöämen döär Spanje un deyl emaked van et underköäningskap Ny Spanje. In 1821 küm Guatemala weader up eygene beyne to stån. Van 1823 töt 1841 höyrden et by de Federale Middenamerikaanske Republik by an. De tweyde hälvde van de 19. eywe was Guatemala politik an et köykelen un der warren heyl wat upstanden. Vanaf de 20. eywe kreagen der meyrere diktators et der vöär et seggen med stüt van de Vereynigde Ståten. In 1944 wör den skrikbewindsman Jorge Ubico ewipped by nen prodemokratisken ståtsgreyp. Dat untkeatenden nen teen jår durenden upstand, wåruut de leiders uutendelik verbetteringen invoorden vöär de ekonomy un et volk. In 1954 was der weader nen ståtsgreyp med hülpe van de Vereynigde Ståten, wårnå nen nyen diktator et vöär et seggen kreag. Tüsken 1960 un 1996 was der nen bloderigen börgeroorlog tüsken linkse upstandelingen un de regeyring dee hülpe van de VS kreagen. Underdeyl der van was nen volkermoard up de maja's, döär et guatemalteekske leager. De Vereynigde Natys bedüngen en vreydesakkoord, wårnå der meyrere demokratiske verkesingen volgden un de ekonomy wat anpakkeden.
Guatemala hef nen grouten rykdom an biologisk vöärname un unike leavgebeden, un der woanet nen heylen koppel inheymske soorten. See draeget by an Middenamerika's ståtus as houg-biodiverse steade. Et land kan heyl wat uutvoren an goderen, mär toch müttet ungeväär en verendeyl van de 4,6 miljoon inwoaners mär afwachten of se genog to eaten hebbet. Andere problemen sint årmode, kriminaliteit, ümköyperye, drugssmokkel un unröste.
Naamherkumst
bewarkDe name "Guatemala" kümt van et woord uut et nahuatl Cuauhtēmallān, "steade van vöäle böyme".