Kommunisme
t Kommunisme is nen samenleawingsvörm woerin at staanden en klassen nit bestoat of der achterhen edoan wordt, en oarmood in de haande eheulden wordt, en t politieke gedachengood en sosjale beweagingen wordt of estemd op t anjagen en behoolden van zonne samenleawing. Kommunisme is bedacht duur Karl Marx. Hee meanden det t kommunisme n lesten stap noar de beste samenleawing is, den't bereikt wörd duur ne opstaand van t gewone volk, en den't allene meugelik is noadet ne sosjalistiese fase de produktieve krachten ontwikkelt, wat oeteaindelik töt n oawervlood van goderen en diensten lid.
"Puur kommunisme", zo as Marx det bedoolden, heuld in ne klassenloze, stoatenloze en oonderdrukkingsvrieje samenleawing, woerin't demokraties wörd bepoald wat der emaakt mut worden en wat vuur besloetvörming evolget mut worden. Hierduur hef ieder lid van de samenleawing deel in de politieke en ekonomiese besloetvörming. Rechtevoort wörd kommunisme aait in verbaand ebracht met Bolsjewisme of Marxime-Leninisme en de besloetsvörme van de verskeaidene kommunistiese laanden woerin't de regearing baas was oawer alle produksiemeugelikheden en centraal esteurde ekonomieën. Kommunistiese oawerhearsingsvörme, dee't allemoal evörmd zeent noar leninisties model, warren meesttieds autoritear, oonderdrukkend en manipulerend, en probeerden vuurnamelik öare egene macht te behoolden.
As politiek ideaal wörd kommunisme vake zeen as nen tak van t sosjalisme; ne grote groep ekonomiese en politieke ideeën dee't egroondt zeent op verskeaidene politieke en gelearde beweagings dee't voortkomt oet t woark van filosofen van de Industriële en Fraanske revolusie. Kommunisme wil ne meugelikheaid beden um de problemen van ne Kapitalistiese samenleawing en marktekonomie te vuurkommen en de gevolgen van nasjonalisme.
Marx meant det de ennigste wieze um disse problemen op te lössen is det t woarkvolk (t proletariaat), dee't feaitelik zorget det t good geet met met de samenleawing en det de regearende klasse (bourgeoisie) n riek leawen hef oawer de ruggen van t woarkvolk, t regearende volk vervangt as regearing, en zo ne vrieje samenleawing maakt, zoonder klassen of rassiale verskillen. De meeste vörme van Kommunisme zeent egroondt op t gedachengood van Marx (zo as bv. t Leninisme, t Maoïsme en t Luxemburgisme), mear der bestoat ook vörme van Kommunisme dee't nit op t gedachtengood van Marx egroondt zeent, zo as t Kristelike kommunisme en t Anarchistiese kommunisme.
Marx hef nooit beskrewen wodöanig at kommunisme as ekonomiese driefkracht zol woarken, mer t wörd edacht det ne kommunistiese ekonomie zol betekenen det alle produksiemiddelen oonder algemeen behear zollen vallen, wat dus t idee van individueel bezit van kapitaal oontkracht.
Kommunistiese Laanden
bewark
Vrogere kommunistiese laanden
bewark- Sovjet-Unie
- DDR
- Albanië
- Roemenië
- Polen
- Tsjechoslowakije
- Hongarije
- Joegoslavië
- Bulgarije
- Zuid-Jemen
- Mongolië
- Kambodja (duur Vietnam as rood-fassisties ezeen)
- Angola
- Ghana
- Ethiopië
- Guinee
- Tanzania
- Somalië (was offisjeel nen sosjalistiesen stoat, mear feaitelik har de regearing niks te vertellen)
- Afghanistan (kommunisties ericht)
- Tuva
|
Commons: Kommunisme - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |