t Westfrais is de toal van de Westfraise bevôlken in Westfraislaand. t Is n soort tuzzentoal van t Frais en t Hollaands. t Westfrais mout nait verwaard worden mit de etnologische vertoalde woord veur de Fraise toal annex t Westerlaauwers Frais, West Frais (zai ook doar veur aandere begrippen soamensteld oet de woorden 'west' en 'Frais').

De lokoatsie van t Westfraise toalgebied in de Frieslanen

Deur t ontstoan van de Zuderzee en de loatere viskerij en haandel tuzzen de hoavens van de Zuderzee is t Westfrais in toalgebroek onder invloud wèst van de Leegsaksische zuderzeedialekten, môr ook deur de staarke baand mit t gewest Hollaand, en ook wel Zeelaand is t ook onder invloud west van dizze dialekten. t Westfrais wordt vandoag de dag zain as n dialekt van t Nederlaands.

Woorden

Frais	Toal / swoar dialekt	Staark dialekt	Licht dialekt	Grunnegs
ien	ien	ien	ien/één	ain
twa	twei	twei	twee	twij
trije	trìe	drie	drie	drij
wat	wes	wat	wat	wat
lyts	lutke/lutje	lutje/kloin	kloin/klein	lutke/lutje
glydsbaan	glisbaan	glisbaan/glaibaan	glaibaan/glijbaan	glidskeboan
oars	aârs	aârs	anders	aans
sjen litte	zien leite	zien leite	zien laten	zain lôten
fierder	vedder	vedder	vedder	wieder
nee	nei	nei	nei/nee	nee
nei	nei	nei	naar	noar
net	neit	nie/niet	niet	nait
skip	skip	skip/skap	skap	schop
blyn	blaind	blind	blind	blaind
búk	bûk	bûk/buk	buik	lief
thús	thús	thuis	thuis	thoes
blom	blom	bloem	bloem	blom/bloum
swipe	zwuup	zwuup/zweep	zweep	swip

Schrieveraai

Ien Westfraise toal verschient t kertoalblad Skroivendevort, oetgeven deur stichten Creatief Westfries. Ok bin d'r vier Wesrfraise schrieversgroepen: Hoogkarspel, Hoogwold, Langediek en Veenhoezen.

Je gane in buiten
met de hond an de loin.
Je banjere zô saampies.
Wat is dat toch foin.

Deur blare zô prachtig
op 't groene tepoit.
Dat komt deur de herrest,
die heb ze deer loid.

't Zontje dat tovert
'n sprookie, zô jent.
Dat maakt alle kleure
zô sterk en petént.

Oet t gedicht 'Hondeweer' deur Joke Sijs oet Hoogwold, in Skroivendevort, 33 jg., nr. 3, des. 2021

=

Streektaolen in Nederlaand en Vlaanderen

Nedersaksies en Friso-Saksies		Achterhooks · Draents · Gelders-Oaveriessels · Grönnigs · Sallaands · Stellingwarfs · Tweants · Tweants-Groafschops · Urkers · Veluws · Skokkers^†
Westlaauwers Frais		Hindeloopers · Kleifries · Noordhoeks · Oosterskellings · Schiermonnikoogs · Westerskellings · Wooldfries · Zuudwesthoeks
Nederfrankies en Friso-Frankies		Amelaands · Bildts · Braobaants · Hollaands (Utrechts-Alblasserweerds · Zuud-Hollaands) · Kleverlaands · Limbörgs · Oost-Vlaams · Stadsfries · Westfrais · West-Vlaams · Zais · Zuud-Gelders