Gambia (Land)

Gambia (Utsprake: [ˈgambi̯a]; engl.: The Gambia [ðə ˈgæmbɪə]) is en Staat in Westafrika. Dat liggt an de beiden Övers vun den Gambia-Stroom. Rings um dat Land umto liggt de Staat Senegal, bloß nich bi de Münnen vun den Gambia-Stroom in den Atlantik. Mit bi 11.000 km² is dat Land half so groot, as dat düütsche Bundsland Hessen. Dor is dat dat lüttjeste Land up den Kontinent mit, wat nich up Eilannen liggen deit. Gambia hett um un bi 1,5 Mio. Inwahners (Stand: 2008)


(Flagg)	(Wapen)

Wahlspröök: „Progress, Peace, Prosperity“
(eng., „Vörankamen, Freden, Wollstand“)

Natschonalhymne: For The Gambia Our Homeland

Hööftstadt

Banjul
13° 27′ N, 16° 35′ W

Gröttste Stadt Banjul

Amtsspraak

Engelsche Spraak

Regeren
Präsident Präsidialrepubliek
Präsident Adama Barrow

Sülvstännigkeit

18. Februar 1965 vun Grootbritannien

Grött
• Allens
• Water (%) 11.295 km²
11,5 %

Inwahnertall
• 2008 afschätzt
• Inwahnerdicht 1.546.400 (schätzt März 2008)
137/km²

Geldsoort Dalasi (GMD)

BBP

653 Mio. US$ (167.) $ (2007)

411 US$ (162.) $ je Kopp

Tietzoon UTC (UTC)

Internet-TLD

.gm

ISO 3166 GM

Vörwahl +220

De Naam Gambia

De Naam vun den Gambia-Stroom kümmt vun dat portugees'sche Woort câmbio vun her. Dat heet so veel, as „Tuusch“, „Wessel“ oder ok „Hannel“. Wat de Portugesen düssen Naam nu bruukt hefft, vunwegen dat se dor den inheemschen Naam vun den Stroom mit översett' hefft, oder wat se em bruukt hefft, vunwegen dat se dor just de Gegend mit benömmt hefft, wo se mit de Inheemschen Hannel dreven hefft, dat is hüdigendags nich mehr rut to finnen.

Geographie

Laag

Gambia liggt an de Westküst vun Afrika. De Grenz na Senegal hen is alltohopen 740 km lang. Dat Land liggt vun de Münnen af an 480 km rop, 10 - 50 km breet, an beide Sieten vun den Gambia-Stroom. Dat Land is just so groot, as de britschen Kanonen scheten konnen, de up Schepe up den Gambia-Stroom unnerwegens weern. De Küst is um un bi 80 km lang. Bi 1.300 km² vun Gambia besteiht ut Water. Dat sünd 11,5%. Dat meiste dorvun is de Gambia-Stroom mit siene Nevenströme.

Städer

Vunwegen dat de Hööftstadt Banjul up en Insel liggen deit, kann se nich mehr grötter weern. Vundeswegen is Serekunda in de Kombo-St. Mary Area mit Afstand de gröttste Stadt. Mit 368.110 Inwahners is se ok dat Zentrum vun Gambia, wat Weertschop un Kultur angeiht.

Inwahners

Volksgruppen

Andeel	Volksgrupp
39,5 %	Mandinka
18,8 %	Fulbe
14,6 %	Wolof
10,6 %	Diola
8,9 %	Serahuli
2,8 %	Serer
1,8 %	Aku
0,8 %	Manjago
0,7 %	Bambara
1,5 %	Annere Volksgruppen
De Daten sünd ut dat Johr 1993

Spraken

Amtsprake is Engelsch. Veel Gambiers snackt verschedene Spraken. Man tomeist finnt sik een, de Engelsch kann, ok up dat platte Land. In dat lüttje Gambia weert mehr as 20 Spraken snackt^[1], man sunnerlich weert 9 Spraken bruukt. Dormank is dat Mandinka ut de Grupp vun de Mande-Spraken an’n meisten begäng. Dat gifft bi 454.000 Lüde, de dat snacken doot.^[2] An de Küst um Banjul rüm un in de Kombo-St. Mary Area warrt besunners Wolof snackt. Düsse Sprake kümmt sunnerlich in Senegal vör un warrt in Gambia vun um un bi 165.000 Lüde snackt. Wolof is ok en Sprake för Hannel un Geschäften. Dat Fulfulde (oder „Fulani“) warrt snackt vun um un bi 263.000 Lüde. De Araabsche Sprake is ene ole Schriftsprake in Gambia. Al vun dat 10. Johrhunnert af an sünd Kooplüde un Hannelslüde ut Noordafrika na de Hüser vun de Herrschers in Westafrika kamen.^[3] As de Inwahners den Islam annahmen hefft, is de Araabsche Sprake noch wieter utbreedt wurrn. Hüdiigendags warrt se ankeken as Sprake vun Bildung un Religion. Vunwegen dat Senegal nich wiet weg is, könnt veel Gambiers ok Franzöösch.

Religion

Moschee bi Banjul

Moschee in Gambia

Gambia siene Inwahners höört to 90 % to den Islam to. 9 % hoolt sik an en christliche Karken un bi 1% hangt an den olen heidnischen Gloven.

All Religionen verdreegt sik in Gambia in Roh un Freden. Dat hannelt sik woll um en weltlichen Staat, man de Respekt för allens, wat goot is an Religion un Traditschoon, schall dor föddert weern. Dorum gifft dat ok de Freeheit, dat jedereen siene Religion utöven draff. All offiziellen Veranstaltungen in Gambia weert mit Gebeden vun en christlichen Preester un en islaamschen Imam anfungen.

De Staat höört woll to de islaamschen Länner, man he will na vörn kieken un nich torüch. He is nich gegen den Westen un ok nich gegen de Frömmen. De Gloven warkt nich sunnerlich dull up de Politik in un de Schari'a, wat dat islaamsche Recht is, warrt man selten bruukt.

Belegen

↑ Fischer Weltalmanach 2000, Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag, 1999, ISBN 3-596-72000-1
↑ Ethnologue report for Gambia www.ethnologie.com
↑ Hupe: Gambia, Jahn: Gambia

Länner in Afrika

Afhängige Rebeden: Kanarische Inseln | Mayotte | Réunion | St. Helena, Ascension un Tristan da Cunha | Westsahara

Commonwealth of Nations

[1] Fischer Weltalmanach 2000, Frankfurt am Main: Fischer-Taschenbuch-Verlag, 1999, ISBN 3-596-72000-1

[2] Ethnologue report for Gambia www.ethnologie.com

[3] Hupe: Gambia, Jahn: Gambia

[1]

[2]

[3]