Banjo (Instrument)

Dat Banjo is en Musikinstrument, dat to de Klass vun de Togginstrument rekent warrt. As Resonenzkörper deent en Fell, dat över en runnen Rahmen spannt is, un mit Help vun Spannschruven spannt warrn kann. Dat Banjo hett en langen Hals mit Bünnen un veer bit sös Sneren. In sien fröhe Form harr dat Instrument aver noch keen Bünnen.

4-snerig Banjo

Utklamüstert weer dat Banjo vun westafrikaansche Slaven, de in de Ne’e Welt bröcht weern. Se hebbt dormols smalle Speetluden ut Holt vun’n Tyyp Ngoni mitbröcht. Dat an’n ehsten verwandte afrikaansche Musikinstrument is de runne Kalebassen-Speetluut Akonting. Vun’t Banjo weer to’n eersten mol in’t Johr 1678 bericht.

Formen

Veersnerig Banjo

Dat Banjo mit veer Sneren warrt vör allen in de Jazzmusik bruukt. Hier warrt ünnerscheedt in dat Plektrum-Banjo, dat 22 Bünnen hett un in c-g-h-d' stimmt is, un dat Tenor-Banjo, dat 17 oder 19 Bünnen hett un in c-g-d'-a' stimmt is.

Sünners in Irland warrt dat Tenor-Banjo mit G-d-a-e' stimmt. Wiel dat Tenor-Banjo in’n Jazz as Rhythmusinstrument insett warrt, op dat Akkorden slahn warrt, warrt dat in Irland vör allen as Melodieinstrument bruukt. Stimmt is se as en Vigelien, man en Oktave deeper. De Stimmung liggt dormit en Quart deeper as in’n Jazz, so dat starkere Sneren optogen warrt, vunwegen dat dünnere Sneren en „mulmigen“ Klang tügen doot.

Fiefsnerig Banjo

Bluegrass-Banjo mit fief Sneren

Bi dat fiefsnerige Banjo geiht de böverste Sneer (Chanterelle) nich över de vulle Läng vun’n Hals, man löpt bi’t föffte Bund op en Stimmwarvel. Disse Sneer höört sik höger an as all annern Sneren vun’t Instrument (jüst so as bi en Ukulele). För’t Stimmen vun fiefsnerige Banjos sünd g-D-G-c-d (modal) un g-C-G-c-d (Double C) begäng. In’t Bluegrass warrt tomeist de apene Stimmung g-D-G-H-d verwennt.

In de Hillbilly- un Minstrel-Musik (Old-Time) warrt dat fiefsnerige Banjo faken in’n Clawhammer-Stil speelt. Dorbi warrt de Sneren nich mit Fingerpicks speelt, man veel mehr in en Bewegung daalwärts mit den Dumen un den Nagel vun’n Wies- oder Middelfinger anslahn.

In de Bluegrass-Musik warrt dat fiefsnerige Banjo vör allen in’n so nöömten Scruggs-Stil speelt. Scruggs speelt Arpeggios, bi de de Noten betont warrt, de för de Meloldie wichtig sünd. Dorbi warrt de Sneren mit Duum, Wies- un Middelfinger toggt. Fingerpicks warrt insett, üm luder to spelen.

Bluegrass-Banjos hebbt op de Siet, de na den Muskanten wiest, en hölten Resonater. De Resonater reflekteert den Klang gegen de Tohörers, tüügt en grötere Luut un tosätzlich ok Bövertöön. Üm dat Spektrum vun de Bövertöön intoschränken un en kloreren Klang to kriegen, warrt in’n Bluegrass-Stil tyypscherwies de lütte Finger alleen oder mit den Ringfinger blangen de Brüch op dat Fell drückt. Annere Theorien seggt, dat dör disse Positschoon vun de beiden Fingers de Koordinatschoon vun de Togghand verbetert warrt. Old-Time-Banjos sünd gegen den Speler hen apen un höört sik dorüm meist en beten dumper oder nich so schrill an.

Wieterentwickeln

De fiefsnerige Oorform vun’t Banjo is veelfack ännert un modeifizeert worrn, as to’n Bispeel dat Tenor- un Plektrum-Banjo, dat Gitarren-Banjo oder dat Mandolinen-Banjo. Bi’t moderne Banjo besteiht dat Fell ok nich mehr ut Ledder, man ut Kunststoff, de gegenöver de Luftfuchtigkeit un Temperaturwessels bestänniger is. De Stimmwarvels, de bi de fröhen Banjos eenfacke Holtdüvels weern, sünd vundaag tomeist Metallwarvels mit Planetendrift, mitünner ok mit Snickendrift.

En bedüdene Wieterentwickeln wseer de Toonring. Dat is en sloten Ring, de ut Metall gaten woorn is (faken warrt vun Klockenbronze snackt) un ünner’t Fell sitt. De Toonring hett grote Inwirken op dat Utbilln vun’n Klang.

Blangen de klass’schen Banjos mit veer oder fief Sneren, gifft dat noch annere Formen, bi de de Klangkörper ut Fell/Kunststoff is, man de Hals vun annere Instrumenten utlehnt sünd, as de Gitarren-, Mandolinen- oder Ukuleleln-Banjos. Cello- un Bassbanjos hebbt dorgegen en verlängerte Mensur un en grötteren Dörmeter vun’n Rahmen.

Bekannte Banjo-Spelers

Utwahl vun Banjos

Veersnerig Banjo

Bekannte irische Banjospelers sünd Bob Schmidt (Flogging Molly), Barney McKenna (The Dubliners) oder Gerry O’Connor.

Fiefsnerig Banjo

Üm 1945 rüm hebbt Don Reno un Earl Scruggs unafhangig vunenanner de Rull vun’t fiefsnerige Banjo revolutschoneert. Anstött dör Snuffy Jenkins hebbt se dat utklamüstert, wat later BNluegrass-Banjo nöömt worrn is.

Richard Thompson un Bill Keith hebbt dissen Stil wieter utboet. Se wullen „Fiddle Tunes“ as in’t Original weddergeven.

Internatschonal bekannte Banjo-Spelers weern oder sünd Derroll Adams, Earl Scruggs, Pete Seeger, de ok en Lehrbook över’t Banjo-Speel schreven hett, un Béla Fleck, de dat stilistische Spektrum vun’t Banjo düchtig utwiet hett. Annere bekannte Banjospelers sünd Bill Keith, Alison Brown un Tim Allan. Ok de US-amerikaansche Schauspeler Steve Martin gellt as go’en Banjospeler. Wieter ok Les Claypool (Primus), Peter Tork (The Monkees) un Rod Davis (The Quarrymen).

In’n düütschsprakigen Ruum hett Rüdiger Helbig to de Popularität vun’t Banjo bidragen. Ok he hett en Lehrbook schreven.

Kiek ok

• Banjo (Sambia)

Weblenken

Banjo. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• banjoist.de – Websteed mit Allgemeen- un Spezialweten
• www.wissenschaft.de: Warum sich mit einem Banjo so viele verschiedene Klangfarben erzeugen lassen
• chordlist.brian-amberg.de: Akkordlist för Tenor-Banjo, Plectrum-Banjo, 5-snerig-Banjo