Bob Dylan

Bob Dylan [[ˈdɪlən]] (* 24. Mai 1941 as Robert Allen Zimmerman in Duluth, Minnesota) is en US-amerikaansch Musiker un Lyriker. He gellt as en vun de inflootrieksten Musiker vun dat 20. Johrhunnert. „Für seine poetischen Neuschöpfungen in der großen amerikanischen Songtradition“ wurr hüm 2016 de Nobelpries för Literatur tospraaken.

Bob Dylan up dat Azkena Rock Festival, 26. Juni 2010

Dylan, luut Eegenbeschrieven en song and dance man, is Singer un speelt Gitarr, Mundharmonika, Örgel as ok Klavier. Nahdem he sien eersten Erfolge as Folkmusiker reckt harr, hett he sück Midden vun de 1960er Johren de Rockmusik towendt, sück aber ok mit anner Musiktraditschonen as Country, Blues, Gospel un dat Great American Songbook befaat. Dylan sien Texte in' Verbund mit de musikalisch Dorbeeden un Upführenspraxis teeken sück dör völschichtig Ebenen ut, in de high culture un popular culture upnannerdrapen. In sien Werk inweevt sünd Referenzen up talllos Gestalten vun de amerikaansch un europääsch Musik- und Literaturgeschichte, dorünner etwa Hank Williams, James Joyce, Woody Guthrie, Ovid, Merle Haggard, William Shakespeare, Jerry Lee Lewis, Arthur Rimbaud, John Lennon, Homer, Billy Joe Shaver, Petrarca oder Frank Sinatra. Sowohl dat in de Kombinatschoon vun völfältig Traditschonsliens düchtig eegenständige, utfinnensriek Wark vun Dylan as ok de radselbehaftet Persönlichkeit vun den Singer-Songwriter hemm to en in hör Gesamtheit meest nich mehr to översehn kulturellen un geisteswetenschaplichen Rezeptschoon führt.

Leven

Kindheit un Jöögd

Öllernhuus vun Robert Zimmerman

Bob Dylan wurr as eerst Kind vun Abraham „Abe“ Zimmerman (1911–1968) un de sien Fru Beatrice „Beatty“ Stone (1915–2000) in de Industrie- un Habenstadt Duluth in' Mittleren Westen vun de USA boren. Sien Öllern weern Nahfohren vun düütsch un ukraiinsch-jöödsch Immigranten, de 1905 ut Odessa in de Vereenigten Staaten översiedelt weern. In' Februar 1946 wurr sien jüngerer Bröer David Benjamin boren. To de sülvig Tiet wurr sien Vader an Poliomyelitis krank un verlor sien Stellung as leden Angestellter bi de Standard Oil Company. Um de drohen Verarmung to entgahn, sünd de Zimmermans to Bob sien Grootöllern nah Hibbing, Minnesota trucken, wo Vader Abe Partner vun sien beid Bröers wurr, de as sülvständig Elektriker arbeiten deen.

Dylan hett in sein Jöögd de Musik vun Hank Williams, Little Richard, Chuck Berry un Buddy Holly höört „Ich wollte immer schon Gitarrist und Sänger sein. Seit ich zehn, elf oder zwölf war, war dies das einzige, was mich interessierte … Henrietta war die erste Rock-’n’-Roll-Platte, die ich hörte.“ He weer ok all frö an Literatur interesseert. So hett he sück ünner annern för Böker vun John Steinbeck begeistert. Vun sien Öllern wurr sien musikalisches Talent fördert. Ünner de Anleiden vun en Cousin hett he tonächst Klaveer spelen lehrt, bevör he to de akustisch un later to de elektrisch Gitarr wesseln dee. In disse Tiet speel he faken Blues-Standards nah, de he in't Radio höörn dee. Besünners beindruckt weer he vun de eerst Stücken vun Elvis Presley, he broch sück de sien Version vun Blue Moon of Kentucky up de Gitarr bi. Dit Stück speel he noch bit 1999 up sien Konzerten.

In de High School is he up Glieksgesinnte drapen, de sien Musiksmack deelen deen, un he wurr bald Liddmaat vun de A-cappella-Grupp The Jokers, de vörweegend up Festen uptreeden dee. Ut hör gungen later The Golden Chords hervör, deren Speelplan ut Coverversionen vun Little-Richard-Stücken bestunn. Mit disse Band hett he an en Talentwettbewarf in Duluth deelnommen un weer nich tofräe, as de eerste Pries an en Grupp vun Pantomimen gung.

To disse Tiet is he noch ünner de Naam „Bobby Zimmerman“ uptreeden. Wiel hüm Musik un Upträen immer wichtiger wurrn, hett he sück dorto entslooten, sien Familiennaam dör en Künstlernaam to ersetten. Sien Wahl full up „Dylan“, en Entscheeden, to de he sück in de Loop vun sien Loopbahn ünnerscheedlich ütert hett. So will he sück nah de Figur vun den Matt Dillon ut de dormals populären Feernsehreeg Rauchende Colts nömmt hemm, aber um sück vun de aftogrenzen, harr he den Naam mit ännert Schrievwies övernommen. En bekanntere un ehrder wohrschienliche Mögelkeit is, dat sück de Naam an den Dichter Dylan Thomas anlehnt, den he bewunnern dee un vun de he ok eenig Böker harr. He hett aber ok all seggt, dat hüm de Naam eenfack so infallen weer.

In' Harvst 1959 hett Dylan nah eegen Angaven de „Wildnis“ verlaaten un schreev sück för en Kunststudiengang mit Hööftfack Musik an de University of Minnesota in St. Paul in. Dor hett he woll kien Kurse besöcht, keem aber mit de Folkmusik vun Pete Seeger, The Kingston Trio un Woody Guthrie in Kuntakt. Besünners Guthrie sien Technik, en Folkstandard mit eegen Texten un verännert Phraseeren to modifizeeren, hett Dylan faszineert. Later hett he disse Technik sülvst bruukt. Seeger weer en Ikone vun de Linken un musikalisch Vörbild för hüm.

Enn' Dezember 1960 hett Dyland sien Öllern besöcht un de mitdeelt, dat he en Loopbahn as Musiker maken wull. De weern tonächst doröver bannig düll, wiel sien Vader hün eegentlich in sien Geschäft upnehmen wull. Se hemm Dylan sluutend een Johr lang Tiet geven, in de he maken kunn, wat he wull. Würr he aber kien Spood hemm, muss he weer torüch an de Universität un „wat Richtiges“ lehrn.

Bob Dylan as Folksinger

Över Ümweeg keem Dylan in' Januar 1961 in den New Yorker Stadtdeel Greenwich Village, de sück to en Anlooppunkt för Künstler entwickelt harr. Leeg Mieten hemm in de 1940er Johren för en Toloop vun Musikern führt, to de in de 1950er Johren de Beatniks keemen. Letztere wurrn tonehmend politisch in hör Warken un hemm för en steten Tostroom vun Besökern un all Bundsstaaten sörgt. Hör Upträen in de so nömmt Coffeehouses weern so goot besöcht, dat de Börgerstiege rund um den zentraal liggen Washington Square Park an de Weekenenn' överfüllt werrn un für den Verkehr sparrt wurrn mussen. Anfang vun de 1960er Johren wurr de Beatnik-Bewegen dör de Folk-Musik ergänzt, un Musiker as Fred Neil, Phil Ochs un Tom Paxton harrn ehr eersten Upträe in' Village. De Gitarrist un Sänger Dave Van Ronk un de Singersche Odetta Holmes hemm grooten Wirkung up Dylan utöövt, de blots över dat Tohöörn völ Stilrichtungen upsuugen kunn.

Dylan hett dor ok sien eerst groot Leev kennen lehrt, Suze Rotolo, de hüm nich blots künstlerisch inspireeren dee, sonnern ok sien sellschoppskritischen Blick scharper maklen dee. Se hett hüm mit de Böker vun de franzöösch Symbolisten Arthur Rimbaud, Paul Verlaine un Charles Baudelaire bekannt maakt. De wesselvull Betrecken hett hüm to de so nömmt Love/Hate-Songs wie Don’t Think Twice, It’s All Right, Boots of Spanish Leather un Ballad in Plain D anreegt, mit de he de dormals begäng Form vun den romantisch verklärten Lovesong um en bittere Variante wieder maken dee.

He hett ok sien Idol Woody Guthrie in't Krankenhuus besöcht. De befunn sück all in dat Endstadium vun de nicht heelbar Huntington-Krankheit un weer an't Bett fesselt. Snacken weer bannig mühselig ween, so hett Dylan hüm stattdessen Guthrie-Songs vörspeelt. Sien Bewunnern för hüm un sien Indrücke vun disse Besöök hett he later in Song To Woody verarbeit, een vun sien eersten Eegenkompositschonen.

Sien eersten professionellen Upträe harr Dylan an' 11. April 1961 im Gerde’s Folk City in dat Vörprogramm vun John Lee Hooker. Nahdem he spoodriek in lütt Clubs uptreeden weer, hett he eerst Schallplattenupnahmen as Mundharmonikaspieler up en Album vun Harry Belafonte maakt. An' 29. September keem in de New York Times en düchtig wohlwullen Artikel över hüm. De legendäre Impresario John Hammond wurr up hüm upmarksom un nehm hüm an' 25. Oktober 1961 för dat Major-Label Columbia ünner Verdrag. Nah de Konditschonen vun den Verdrag, de tonächst up fiev Johr ansett weer, stunn hüm en lütten Vörschuss un blots fiev Perzent vun de Innahmen ut den Plattenverkööp to. Dat hett hüm nich stört, he weer blied, överhoopt en Plattenvertrag kreegen to hemm. Suze Rotolo, de groot Leev un Früendin in disse Johren, wunn in de Tiet vun de eersten Erfolge en kritischeren Blick up Dylan:

Zitat: Der Erfolg [verwandelt] meinen Freund mehr und mehr in einen Egozentriker. […] Die Persönlichkeit verändert sich, sobald sie allen ein Begriff wird. Sie entwickeln eine unkontrollierbare Egomanie. […] Dies kann auch bescheidensten und demütigen Personen passieren […], es macht Klick und plötzlich kann diese Person nichts mehr wahrnehmen außer sich selbst. […] Jeden Tag wird es schlimmer|Suze Rotolo

Wiels sien eerst, 1962 rutbrocht Album noch meestens ut Frömdkompositschonen bestunn un ok nich völ Upmarksomkeit kreeg, hemm sien folgen Alben The Freewheelin’ Bob Dylan un The Times They Are a-Changin’ hüm den Dörbröök brocht. Se enthullen neben eenfack, aber um so indringlicher Leevstenleeder vör allen sozialkritische Songs. Blowin’ in the Wind up The Freewheelin' Bob Dylan hett den Nerv vun de Tiet drapen un wurr – wenn ok tonächst in de Interpretatschoon vun Peter, Paul and Mary – to de pazifistisch Hymne vun en ganze Generatschoon. In dat wütend-indringlich Masters of War hett Dylan den militärisch-industriellen Komplex verflucht. Eenig Leeder as dat apokalyptische A Hard Rain’s A-Gonna Fall hemm all up sien butergewöhnlich literarisches Talent hen düüt. De Arm in Arm mit Dylan up dat Cover vun de LP afbildt Fru is sien dormalig Früendin Suze Rotolo.

Joan Baez un Bob Dylan up den Civil Rights March nah Washington D.C. an' 28. August 1963

An' 3. August 1963 fung sien eerst groot Tournee dör de USA an – as Gastsinger vun Joan Baez, mit de he denn ok en Verhältnis harr. Baez weer to de Tiet alll en groot Star un kunn licht gröttere Hallen füllen. Dylan sung up disse Konzerten, wo se hüm vull Begeisterung dat Publikum vörstellen dee, eenige Duette mit Baez. För hüm hett disse Tour un de Verbinnen mit Baez en düchtig Stiegern vun sien Bekanntheit bedüüd. Ok finanziell hett sück de Tour lohnt – sien Manager Albert Grossman harr för hüm en gröttere Bedeeligung an de Innahmen as för Joan Baez uthannelt, ofschons se de Star vun de Tour weer. An' 28. August 1963 is he gemeensam mit Baez un anner Folksingern bi de Afslusskundgebung vun den Civil Rights March nah Washington uptreeden, bi de Martin Luther King sien berühmt Reed I Have a Dream hull.

De Spood vun Dylan Anfang vun de 1960er Johren full in en Periood vun den politischen un sellschopplichen Wannel in den USA. 1960 wurr John F. Kennedy to'n Präsidenten wählt. De Tiet weer präägt vun den Kollen Krieg, vun Rassenunruhen, aber ok vun bedüüdend sozialen Reformen. De Jöögd wurr tonehmend politischer, un de Börgerrechtsbewegung is mit immer mehr Sülvstbewusstween uptreeden. Bob Dylan wurr mit nich eenmal 25 Johren en Symbolfigur vun disse Bewegung. De Rull vun en Idol segg hüm allerdings nich to, he hett disse Rullentowiesen kategorisch aflehnt. In de Loop vun sien wiedere Karriere hett he immer weer versöcht, sück de Verinnehmen dör sien Fans to enttrecken, an' düütlichsten villicht in den Wedding Song ut dat Johr 1974: „It’s never been my duty to remake the world at large, / nor is it my intention to sound a battle charge“ („Nie weer dat mien Plicht, de Welt in't Ganze nee to erschaffen, / noch is dat mien Afsicht, en Slachtroop erklingen to laaten“).

Bob Dylan as Rockmusiker

Af Midden vun de 1960er Johren leet Dylan sien bit dorhen meest ahn Utnahm solo un up de akustischen Gitarr speelt Musik elektrisch verstärken un harr jetzt ok en Begleitband. En Mielensteen vun dissen Wessel weer 1965 sein Upträe bi dat Newport Folk Festival mit de Paul Butterfield Blues Band, de bi de puristisch Früenden vun de Folkmusik düchtig Kritik utlösen dee. En Deel vun dat Publikum hett mit Buhropen up de elektrische Version vun Maggie’s Farm reageert. Ok achter de Bühne hemm sück dramatisch Szenen tüschen de Vertreeder vun de klassisch Folktraditschoon un de nee elektronischen Musik afspeelt. So sall Dylan sien Vörbild Pete Seeger dormit droht hemm, de Verkabelung vun de Band mit en Biel dörtohauen. Nah dree Stücken gung Dylan mit de Band vun de Bühne af, wurr aber vun Moderator Peter Yarrow torüchbeden; he speel denn noch twee Stücke in wehnt Maneer solo mit Akustikgitarr un Mundharmonika. Dise Begevenheiten wurrn in de 2005 herutbrocht Dokumentatschoon No Direction Home - Bob Dylan vun Martin Scorsese uparbeit, in de ünner annern sien Leevste ut sien Jöögd, Suze Rotolo, to Woort kummt, de sück lang nich över hör Verhältnis to Dylan in de Apenlichkeit ütert harr.

Ok up de ansluuten Europatournee, bi de he sück vun de Musikern begleiten leet, de later ünner de Naam The Band bekannt wurr, sünd is elektrisch verstärkte Musik deels up düchtig Aflehnen, vör allen in England, stött. 1966 wurr he bi en Konzert för sien vermeentlichen „Verrat“ an de Folkmusik gor as „Judas“ beschimpt (to hören up The Bootleg Series Vol. 4: Live 1966 (1998)). Wiels disse Tournee wurr dat binahst to en Ritual, dat dat Publikum Dylan un sien Band utbuhen deen. Dylan sülvst hett bi dat baben upführt Konzert sien Band dorto upfordert, besünners luut to spelen.

Dylan wurr to'n Rockstar, de Millionen vun Schallplatten verkoopen dee un vun Deelen vun de sück tonehmend politiseerenden Gegenkultur as Spraakröhr ankeeken wurr. He hett nu aber tonehmend ünner den Erfolgsdruck leeden. Völ vun sien olt Fans hemm hüm sien Henwennen to de Rockmusik feindselig upnommen, annern hemm versöcht, hüm för sück intonehmen. De Presse fung up de en Siet an, hüm up de Rull vun en Idol vun en Generatschoon fasttoleggen, up de anner Siet hemm se hüm angreepen un seggt, dat he Verrat an de Idealen vun de Folkbewegung begahn harr. Wenn Journalisten up Pressekonferenzen versöcht hemm, hüm dör suggestive Fragen in de Enge to drieven, geev Dylan meest slagfertig un licht arrogant wirken, afsurde Antworten un leet hör in't Leere loopen. Liekers weer hüm de Anspannung wegen de Belastung dör dat Tourneeleven un de Reaktschoon vn Presse un Publikum düütlich antomarken. Kurioserwies wurrn völ vun sien spontanen Utseggen ut de Tiet (etwa sien ironisch meent Sülvstinschätzen as „Song and Dance Man“) bit hüüd anführt.

Sien Wannel vun' Folksänger to'n Rockmusiker hett he up dree Alben dörtrucken, de he in kört Affolge Midden vun de 1960er Johren herutbrocht hett un de hüüd as Klassiker vun de Rockmusik gellen. Up de tweet Siet vun de LP Bringing It All Back Home befinnen sück ahn Utnahm akustisch inspeelt Songs, de A-Siet vun de LP hett Dylan aber all mit en Band tosommen bestreeden. De twee folgen Alben Highway 61 Revisited un de Düppel-LP Blonde on Blonde enthollen meest blots noch elektrisch verstärkte Rocksongs. Like a Rolling Stone vun Highway 61 Revisited schaff dat 1965 up Platz 2 vun de Billboard-Single-Charts. Dat Leed wurr later vun de Tietschrift Rolling Stone to'n „Greatest Song of All Time“ kürt, un Greil Marcus schreev 2005 en Book över dat Entstahn vun dat Leed.

Vör allen spraaklich hemm sien Leeder up disse Platten en bit dorhen in de populären Musik noch nie reckt Komplexität reckt. Sien Texte weern versett mit völ Metaphern un literarischen Verwiesen, buterdem sünd ok Anspeelen up Drogenerfohren updükt. Typisch för disse Periood weern ok utufernde, surrealistisch anmoden Woortspelereen, de Dylan in de Aart vun den Stream of Consciousness verfaaten dee. So wat weer ok bestimmend för dat 1965 schreeven un eerst 1971 herutbrocht Book Tarantula as ok de längeren Texte un Prosagedichte, de he gelegentlich up de Rücksieden vun sien LP-Cover verfaaten dee. De berühmtesten dorvan sünd de Eleven Outlined Epitaphs van 1964, de in de 1980er Johren in düütsch Översetten vun Carl Weissner ok in Bookform herutbrocht wurrn. Dylan wurr dormals stark vun de Dichtern vun de Beat Generation as Jack Kerouac beinfloot, mit Allen Ginsberg verbunn hüm en früendschaplich Verhältnis.

Enn' 1965 hett he dat Fotomodell Sara Lowndes heiraadt. De Hochtiet wurr vör de Apenlichkeit geheim hollen. Lowndes broch en Dochter ut hör eerste Ehe mit in de Verbinnen. So wurr Dylan in dat Öller vun 24 Johren up eenmal Familienvader. Nu hett he sien Privatleven eerst recht vun de Apenlichkeit afschermt. Een vun de bekanntsten vun de tallriek Songs, de he vun sein Verhältnis to Sara inspireert schreev, is Sad-Eyed Lady of the Lowlands, de up de Düppel-LP Blonde on Blonde een vun veer Plattensieden innimmt. Dat hett he quasi nah de Trennung vun sien Fru 1975 quasi apenlich mit den Song Sara up dat Album Desire togeeven. Dylan weer un is ok ansonsten düchtig torüchhollend, wat Angaven to mögelk Adressaten vun sien Leeder un Interpretatschonen vun de Inholt vun sien Texte bedraapen deiht.

Rücktoog in dat Privatleven

Nah en Motorradunfall Enn' Juli 1966 truck he sück för twee Johr kumplett ut de Apenlichkeit torüch. Dat Utmaat vun den Unfall is bit hüüd nich klor. För Dylan weer dat aber de Mögelkeit to en radikale Afkehr vun en Levensstil, de bi hüm – dikteert vun en övervull un kräfteroovenden Terminklenner un sien dormals hooch künstlerisch Produktivität – meest en kumplette gesundheitliche un mentale Erschöpfung provozeert harr. Dylan leev nu in Bearsville dicht bi den lütten Oort Woodstock nich wiet vun New York un hett sück meestens blots mit sien Fru Sara un den gemeensam Kinner befaat. In de folgen Johren is he blots noch vereenzelt uptreeden un weer ok nich bi dat legendär Woodstock-Festival in Bethel dorbi. In den eersten Deel vun sien Autobiografie „Chronicles“ seggt he, dat he sück dormals en eenfack Leven mit en Job vun 9 bis 17 Ühr wünschen dee. Musikalisch orienteer he sück in disse Tiet an de Country-Musik. Twee Alben entstunnen, de he deelwies in Nashville upnehm – dat spartanisch instrumenteert John Wesley Harding un dat för sien Verhältnisse bannig gefällige Nashville Skyline, up dat he ok mit den Country-Musiker Johnny Cash tosommenarbeiten dee. De LP wurr för Dylan de bit dorhen gröttste kommerzielle Erfolg. Dylan hett so de Akzeptanz vun de bither as reaktischnär verpönten Country-Musik in dat Rocklager den Bodden bereit un wurr – neben Buffalo Springfield / Neil Young, den Byrds un Gram Parsons – to en Paddmaker vun den Country-Rock. Mit den Musikern vun de Band nehm he in' Keller vun en olt Huus in Woodstock en Sammelsurium vun deels meest vergeeten Songs vun de US-amerikaansch Rootsmusik (Blues, Folk un Country) up, de dat johrenlang as Bootlegs geev, bevör se 1975 offiziell un stark kört ünner den Titel The Basement Tapes herutbrocht wurr. Faken wurrn de Leeder ut de Tiet as dat Bekenntnis vun Dylan to de Freud an dat eenfack Leven as Familienvader düüd. Vun völ vun sien olt Fans wurr hüm dorvör aber weer Verrat an den Idealen vun de Gegenkultur vörsmeeten.

1969 wurr sien Söhn Jakob boren, de intüschen sülvst as Musiker arbeit. Dylan hett dorto noch wiedere dree Kinner: Anna, Jesse un Samuel. Sien Düppelalbum Self Portrait ut dat Johr 1970 gellt as en vun sien schlechtesten Platten. Vör de Fans weer dat en en leevlos Sammlung vun uninspireert Songs. Dylan sülvst hett das as den Versöök vun en Befreensslag betekent, mit de he sück vun de för hüm as bedrückend empfunnen Verwachtenshollen vun sien Publikums zerstören wull. Dornah keemen twee as respektabel, aber nich herutragend ansehn Alben (New Morning un Planet Waves) herut un he speel en lütten Rull in Sam Peckinpah sien Western Pat Garrett and Billy the Kid an de Siet vun Kris Kristofferson un James Coburn. He schreev todem de Musik to dissen Film, dorünner dat ebenso hymnische as desillusioneerte Knockin’ on Heaven’s Door. Vör Publikum is he blots noch selten uptreeden, so bispeelswies 1969 bi dat Isle of Wight Festival oder 1971 bi dat Konzert für Bangladesch.

Scheedung un Henwennen to dat Christendom

Upträe vun Dylan (Midden) mit The Band up dat Last-Waltz-Konzert 1976

Midden vun 1970er Johren gung dat mit Dylan sien private Idylle bargdaal, as sien Ehe in en Krise keem. En spektakuläre Comebacktournee (dokumenteert up dat Düppelalbum Before the Flood) Anfang 1974 weer woll binnen wenig Stünnen utverköfft un ok en groot Publikumserfolg, de Kritiken fullen aber ehrder nich so good ut. Kritiseert wurr vör allen, dat he meest kien nee Songs broch un mehr „schreie als singe“. Upfallend weer, dat he vör bekannt Leeder in völlig nee musikalischen Gewand dorbeeden dee un de dormit woll up de en Siet nee Leeven geev, up de anner Sie de Leeder aber faken bit to Unkenntlichkeit afännern dee. Disse Herangahnswies an dat eegen Wark hett Dylan bit hüüd bibehollen un se is to en Markenteeken wurrn. 1975 hett Dylan Blood on the Tracks herutbrocht. Dat Album wurrd sietdem as Dylan sien künstlerisch Verarbeiten vun de Trennung vun sien Fru Sara ansehn. Bob Dylan sülvst hett aber immer weer en direkten Tosommenhang afstreeden.

1975/76 hett he dat Projekt Rolling Thunder Revue start, en Aart vun musikalischen fohrenden Zirkus mit tallriek Musikern, de faken blots körtfristig ankünnigt an verscheeden Öörd in de USA Statschoon maken dee. De Upträen vun Dylan wiels den eersten Deel vun disse Tournee wurrn hüüd to de besten vun sien Loopbahn tellt. Up de Plaat Desire, up de Songs ut disse Tiet herutbrocht wurrn, hett he ok in' Duett mit Emmylou Harris sungen. Se weer en groot kommerziell un künstlerisch Erfolg un broch Dylan up en tweeten Zenit vun sien Popularität. Besünners bekannt wurr dat Leed Hurricane över den Boxer Rubin Carter, de sien Karriere mögelkerwies dör en rassistisch motiveert juristisch Fehloordeel beend wurrn weer. Mit dat swoormodig Leed Sara hett he sien ehmalg Fru en Denkmal sett. De veer Stünn düern Kinofilm Renaldo & Clara, de de Tour dokumenteeren un bi de Dylan sülvst Regie führen dee, wurr allerdings vun de Kritik düchtig mies maakt un broch ok wenig in. 1977 nehm he Achtergrundgesang för en Stück vun Leonard Cohen sien Album Death of a Ladies’ Man up. Noch in dat sülvig Johr wurrn Bob un Sara Dylan schett.

Sien Welttournee in dat Johr 1978 (ünner annern mit en Upträe an' 1. Juli vör etwa 75.000 Minschen up dat Zeppelinfeld, dat ehmalge Rieksparteidagsgelände in Nürnbarg) weer bannig spoodriek. Upsehn broch sien 1979 vulltrucken Konversion to'n wedderboren Christen, de sück in sien folgen Platten düütlich wiesen dee. Tüschen 1979 un 1981 hett he dree Alben mit religiöös Leedern un Gospel-Begleitung maakt (Slow Train Coming, Saved un Shot of Love).

Disse weddermalig Wennen in Dylan sien Musik kunn en Grootdeel vun sien Publikum nich mitgahn. Düchtig Kritik geev dat dorför, ofschons he för den Song Gotta Serve Somebody sien eersten Grammy kreeg. De Lyrik vun dat vun „göttlicher Offenbarung“ dördrungen Leed Every Grain of Sand gellt todem as en vun sien inspireertesten Texte. Mit de Tiet gung de Kontroverse um sien christliche Phase torüch, tomal he sück af 1981 mit dat Leed Lenny Bruce (en Hommage an den 1966 storven subversiven Komiker) weer en Rückkehr to weltlichen Themen andüüden dee.

Krise

Bob Dylan 1984 in Barcelona

De 1980er Johren weern dör völ ünnerscheedlich Alben kenntekend, deren Stil (Musik un Text) bi Kritik un Publikum gröttstendeels verhollen Resonanz utlösen dee. Wiels Infidels (1983) un Empire Burlesque (1985) noch eenieg hervörragende Songs enthollen, reck he mit Knocked Out Loaded (1986) un Down in the Groove (1988) en künstlerischen Deeppunkt. De Musiktietschrift Rolling Stone hett Down in the Groove in' Mai 2007 to'n „schlechtesten Album eines bedeutenden Künstlers“ wählt. An' 28. Januar 1985 nehm Dylan an de Upnahmen to We are the World deel un sung de Zeile “there’s a choice we’re making”. In de tweet Hälft vun de Dekade harr he mit en Alkoholproblem to kämpen. De Upträen in de Tiet leepen to'n Deel entsprekend chaotisch af. Bi dat Live-Aid-Konzert an' 13. Juli 1985 togunsten vun de hungern Bevölkerung vun Äthiopien full he mit de Bemarken up, dat he hopen dee, en Deel vun dat Geld würr för de lieden US-amerikaansch Farmers bruukt. („I hope that some of the money…maybe they can just take a little bit of it, maybe…one or two million, maybe…and use it, say, to pay the mortgages on some of the farms and, the farmers here, owe to the banks…“.) Disse Bemarken wurr woll angesichts vun de hungern Bevölkerung vun Äthiopien vun völ as nicht angemeeten ansehn un deels düchtig kritisiert, führ aber sluutend dorto, dat en Benefiz-Konzert Farm Aid organiseert wurr, dat eerstmals an' 22. September 1985 in Champaign, Illinois, stattfunn.

An' 4. Juni 1986 hett Dylan Carolyn Dennis heiraadt, en vun sien völ Background-Singerinnen, mit de he dormals tosommen weer. En gemeensam Dochter weer an' 31. Januar 1986 boren. Hochtiet as ok Gebort wurrn aber vör Bekannten un de Apenlichkeit geheim hollen, blots eenige eng Früenden vun dat Paar wussen dorvan. Eerst 2001 hett Howard Sounes dat in sien Biographie publik maakt. De Ehe weer all Anfang vun de 1990er Johren schett wurrn. 1987 geev Dylan tosommen mit Roger McGuinn un Tom Petty & the Heartbreakers en Konzert in Ost-Berlin, to dat de Koortenverkoop in West-Berlin bannig schleepend verloopen weer.

Af 1988 wark he neben Roy Orbison, Tom Petty un Jeff Lynne maatgevend in de vun George Harrison in't Leven ropen Grupp Traveling Wilburys mit. De Gruppe, de van 1988 bit 1990 bestahn dee, hett twee Studioalben maakt. Siet 1988 befind sück Dylan up de inoffiziell so betekent „Never Ending Tour“, de hüm all mehrfack um den Eerdball führt hett. Dorbi gifft he in' Snitt över 100 Konzerte pro Johr. Wiels Dylan in de eerst Jahren vun disse Tour manche Stücke mit tomeest skurrilen Kommentaren einleiten dee, snackt her dorbi, mit Utnahm vun dat Vörstellen vun sien Bandliddmaaten, faken so good as gor nich un beschränkt sück allen up dat Singen un Musizieren. Gelegentlich find he aber Gefallen doran, en Witz intostreen. Jedes Dylan-Konzert vun de vergangen Johrteihnten (intüschen sünd dat etwa 4000) wurr as so nömmt Bootleg illegal mitsneeden. De Mitsnitte wurrn in Fankreisen ünner „Tape Tradern“ köstenlos tuuscht.

In dat sülvig Johr wurr Bob Dylan in de Rock and Roll Hall of Fame upnommen. Sien Laudator weer Bruce Springsteen, de to Anfang vun sien Karriere as „nee Dylan“ betekent wurrn weer. 1989 gelung Dylan mit dat vun Daniel Lanois in New Orleans produzeert Album Oh Mercy de Rückkehr to sien old Form, de Nahfolger Under the Red Sky (1990) weer aber wedder nich good noog. 1991 wurr hüm en wiederer Grammy för sien Levenswark verleeht. In de eerst Hälft vun de 1990er Johren hett he kien nee Kompositschonen herutbrocht. 1992 un 1993 keemen twee Alben (Good As I Been to You, World Gone Wrong) mit Upnahmen vun traditschoneller Folk- un Bluessongs, de he solo, blots begleit vun Gitarr un Mundharmonika, inspeel.

Rückkehr

Bob Dylan 1996 in Stockholm

An' 14. August 1994 is Dylan up dat Woodstock-II-Festival uptreeden, en Neeuplaag vun dat legendär Festival van 1969. Sien Upträe wurr to Überraschung vun völ Beobachter vun dat överweegend jugendlich Publikum euphorisch upnommen. In' November 1994 nehm he en Live-Album mit DVD för de MTV-Unplugged-Reeg up. Oorsprünglich wull he dorup old Country- un Blues-Stücke spelen, de Produzenten wullen aber stattdessen eenige vun sien gröttsten Hits. Dylan hett nahgeeven, un dat Album wurr en vun sien finanziell spoodrieksten un reck Platz 23 vun de US-amerikaansch Album-Charts. De Verlag Random House hett in dat sülvig Johr ünner den Titel Drawn Blank en Bildband mit Teeknungen vun Dylan herutbrocht, de he tüschen 1989 un 1992 maakt harr. Se wiesen Indrücke vun dat Tourleven – Straaten, Hotelzimmer un Diners. In dat Vörwoort schrifft he, dat dat Teeken för hüm en Mögelkeit weer, ut dat Olldagsleven to flüchten un to entspannen.

1996 hett he den Gebruuk vun sien Leed The Times They Are a-Changin’ in Werbespots vun de Bank of Montreal un de Wertschaftsprüfungssellschopp Coopers & Lybrand tostimmt. 2004 stell he för en Werbespot vun Victoria’s Secret nich blots sien Leed Love Sick to Verfügung, sonnern is ok as Akteur uptreeden.1997 hett Dylan nah söben Johren eerstmals weer eegen nee Songs herutbrocht. Mit dat abermals vun Daniel Lanois produzeert düster Album Time Out of Mind schaff he en Comeback. För de Plaat wurr he glieks mit dree Grammys uttekent, ünner annern för den Song Cold Irons Bound. Mit den Song Things Have Changed för den Film Wonder Boys wunn he 2001 den Golden Globe Award un den Oscar för den besten Filmsong. 2000 kreeg he buterdem den inoffiziellen „Nobelpries för Musik“, den Polar Music Prize.

1997 geev Dylan en Konzert, bi dat Paapst Johannes Paul II. un Kardinal Ratzinger, de latere Benedikt XVI., anwesend weern. Dat funn wiels en Internatschonalen Eucharistischen Kongresses in Bologna statt un wurr vun 300.000 Minschen besöcht. Dylan speel to dissen Anlaat Knockin’ on Heaven’s Door un sien Anti-Kriegs-Klassiker A Hard Rain’s A-Gonna Fall as ok as Togaav Forever Young. 1998 gung he mit sien Musikerkollegen Van Morrison un Joni Mitchell up Tournee. Een Johr leter hüm Paul Simon up en spoodriek US-Tournee begleit, bi de jeder en grötteren eegen Deel vördroog un veer Leeder gemeensam sungen wurrn.

An' 11. September 2001 keem “Love and Theft” herut, en vun dat Publikum un Kritik begeistert upnommen Plaat. Up dat Album maakt Dylan en Reis to de Wuddels vun de amerikaansch Musik. 2003 keem de Speelfilm Masked and Anonymous herut, för den he tosommen mit Larry Charles dat Dreihbook schreev un in de he de Hööftrull övernehm För de Rullensetten kunnen tallriek Hollywoodstars wunnen wurrn. In' Oktober 2004 keem de eerste vun sien up dree Deelen anleggt Autobiografie Chronicles: Volume One (Simon & Schuster) in Düütschland ünner den sülvigen Titel, översett vun Gerhard Henschel un Kathrin Passig up den Markt. To glieker Teit wurrn sien Texte bit to dat Album “Love and Theft” ünner den Titel Lyrics 1962–2001 as Book herutgeven, in Düütschland in de – nah Vörgaav vun dat Dylan Management woortgetrüe – Översetten vun Gisbert Haefs (Hoffmann und Campe, 2004). To dat Vermarkten vun sien Book geev he in' Dezember 2004 sien eerst Feernsehinterview siet 19 Johren.

An' 26. un 27. September 2005 wurr vun den amerikaansch Senner PBS de Film No Direction Home – Bob Dylan in' Toog vun de Reeg American Masters utstrahlt. De Dokumentatschoon över de Johren 1959 bit 1966 wurr vun den Starregisseur Martin Scorsese produzeert. För den Film wurrn hunnerte Stünn vun nich verapenlicht Material sicht un en Interview mit Dylan führt. De in' August 2005 herutbrocht Soundtrack to de Dokumentatschoon is to glieker Tiet ok de söbente Deel vun de „Bootleg Series“. Van Mai 2006 bit April 2009 hett Dylan bi den amerikaanschen Radiosenner XM Satellite Radio de jede Week utstrahlt een Stünn düern Sennen Theme Time Radio Hour, de sück jewiels mit en bestimmt Thema befaat, modereert. He sülvst hett dorto de Musik utwählt, de överweegend Lob arnten un en Publikum recken dee, dat wiet över den Kreis vun de Dylan-Fans herutgung.

In' August 2006 keem vun Dylan dat 32. Studioalbum Modern Times herut, dat överweegend weltwiet up bannig positiv Eche stööten dee un mit dat he dat eerste Mal siet Desire (1976) weer an de Tipp vun de US-Charts keem. De Rückkehr up Platz een vun de US-Hitparade nah dree Johrteihnten weer bit dorhen noch kien leven Musiker gelungen. Enn' Juni 2007 hett Dylan ankünnigt, en endgültig Best-of-Album mit den Titel Dylan heruttobringen. Dat Album keem an' 1. Oktober 2007 weltwiet in den Hannel un dat geev dat in twee Versionen: Een Utgaav enthollt 18 vun de spoodrieksten Dylan-Songs, de „Highlight Deluxe Edition“ umfaat 51 Tracks up 3 CDs. An' 24. April 2009 keem en Studioalbum mit den Titel Together Through Life herut. An' 13. Oktober 2009 wurr en wieder Studioalbum mit den Titel Christmas in the Heart in den Verkoop, dat Wiehnachtsklassiker as Little Drummer Boy oder Winter Wonderland enthollt. De Erlös ut den Verkoop vun disse CD gung as Spende an dat Welternnehrensprogramm un de Organisatschoe on Crisis UK. verdeelt in de Wiehnachtsweek rund 15.000 Mahltieden an Obdaaklose. En wieder Studioalbum geev dat an' 7. September 2012 mit den Titel Tempest In' Sömmer 2011 keem Dylan för eenige Upträen nah Europa, ebenso in' Harvst 2013.

Den sweedschen Feernsehstar Frederik Wikingsson, de utforschen wull, wu en Konzert, dat för groot Minschenmengen docht is, up en eenzelt Person wirkt, geev Dylan an' 23. November 2014 en private Vörstellung in de Philadelphia Academy of Music. In' Februar 2015 kemm sien 36. Studioalbum Shadows in the Night – en Konzeptalbum mit Neeinterpretatschonen vun bekannt Sinatra-Stücke ut den 1950ern herut. Fallen Angels weer dat nächste Studioalbum, dat 2016 herutbrocht wurr. In' Ünnerscheed to de bitherigen Studiowarken hemm de beid Alben meest ahn Utnahm up Stücke ut dat Great American Songbook bzw. vun Frank Sinatra upbaut. Dylan sien Henwennen to de amerikaansch Ünnerhollensmusik vör dat Entstahn vun den Rock’n’Roll wurr deels tostimmend, deels aber ok sehn. Maik Brüggemeyer etwa schreev, dat de Henwennen to de Vör-Rock’n’Roll-Ikone Sinatra up völ vun sien Fans frömd wirken muss. Apensichtlich meen Dylan dat aber woll err he sückrnst. Ge in de Tüschentiet ebenfalls ganz up dit Repertoire instellt un führ in de Tüschentiet ok sien Konzerte in' Crooner-Stil.

Anfang März 2016 wurr bekannt, dat Dylan sien privat Archiv as „Vorlass“ för 15 bit 20 Millionen Dollar an de Universität von Tulsa verköfft hett.

Billende Kunst

Nebenher betätigt sück Dylan ok as Tekner un Maler. Up sien Reisen dör de USA, Mexiko, Europa un Asien hett he Teknungen anfertigt, överweegend mit Bleestift un Köhlenstift. Eerste Swaart-witt-Teknungen wurrn 1994 ünner den Titel „Drawn Blank“ herutbrocht. In' August 2007 wurr bekannt, dat Dylan disse teknungen in en upwennig Verfohren koloreert hett. Utslaggevend för disse künstlerische Ümsetten weer dat Interesse vun de Kunstsammlungen Chemnitz, de dit butermusikalisch Wark vun Dylan mit sien eerst Kunstutsstellung The Drawn Blank Series - Aquarelle und Gouachen tüschen Oktober 2007 un Februar 2008 würdigen wull. In disse Utstellung wurrn 170 Aquarelle un Gouachen wiest. Wegen den grooten Erfolg wurr de Utsstellung bit Ostern 2008 verlängert.

2013 wies Bob Dylan in de Londoner Halcyon Gallery sülvst designte un schweißt Gordendoren.

Bob Dylan sien „Never ending Tour“

De Begreep „Never ending Tour“ wurr vun den Kritiker Adrian Deevoy in en Interview 1989 präägt. De Tour sülvst fung 1988 an un löppt immer noch. Dylan speelt dorbi jährlich um de 100 Konzerte verdeelt up de half Welt. An' 16. Oktober 2007 sall Dylan nah de Websteed Still on the Road in Dayton, Ohio, dat 2000. Konzert vun de Tour speelt hemm.

Dylan sien Inführen is bi de Fans ganz hooch ansehn. Bit August 2002 hör sück de so an: Zitat: Ladies and gentlemen, would you please welcome Columbia Recording Artist Bob Dylan

Siet den 15. August 2002 wurr se in Anlehnen an en Daagblattartikel ändert: Zitat: Ladies and gentlemen, please welcome the poet laureate of rock ’n’ roll. The voice of the promise of the 60’s counterculture. The guy who forced folk into bed with rock. Who donned makeup in the 70's and disappeared into a haze of substance abuse. Who emerged to find Jesus. Who was written off as a has-been by the end of the 80’s, and who suddenly shifted gears releasing some of the strongest music of his career beginning in the late 90’s. Ladies and gentlemen – Columbia recording artist Bob Dylan!

De wurr allerdings mit Angang vun dat Johr 2012 ebenfalls afschafft. En Ankünnigen vun den Künstler find in' Momang nich mehr statt.

Siet Oktober 2013 speelt Dylan in' Gegensatz to de fröhere Johren meest immer en bannig ähnliche Setlist.

Infloot up de Popkultur

Bob Dylan hett as meest kien anner Musiker de Entwicklung vun de Popmusik siet den 1960er Johren beinfloot. He schöppt ut den riesigen Fundus vun traditschoneller, populärer amerikaansch Musik vun Folk över Country bit to Gospel, Blues un Rock ’n’ Roll. Dat Arv vun de so nömmt „Americana“ bild över sien gesamte Karriere den Nehrensbodden vun sien Wark. Ofschons he sück disse Idiome deelwies eerst in de Loop vun sien Loopbahn aneegnet hett, is hüm dat immer weer gelungen, se entscheedend to transformeeren un wieder to maken. Een vun sien gröttste Verdeensten is seker, dat he mit en stark Henwennen up de Texte vun sien Leeder de modernen Rockmusik en spraaklich Komplexität geven hett, de man sück bit dorhen nich vörstellen kunn.

Weer de Rockmusik vör hüm vör allen dör triviale Liebesleeder präägt (en Sammler un Früend vun Dylan sien Warken hett disse Phase eenmal as „Liebe und Triebe“ beschreeven), so wurr se mit Dylan nich blots, anlehnt an de sozialkritische Traditschoon vun de Folkmusik, politisch, sonnern ok to en Medium vun ernst to nehmen Poesie. Dylan hett den Popsong as en Medium dörsett, mit de individuelle Erfohrungen verarbeit un mitdeelt wurrn könnt. Eenige vun sien Texte gellen as Warken vun hööchsten literarischen Rang un weern Gegenstand vun intellektuellen Diskussionen (bispeelswies Desolation Row, Like a Rolling Stone un Hurricane). Dylan hett also en bedüüden Bidrag dorto leist, de populäre Rockmusik as ernsthafte Kunstform dörtosetten.

Siet 1996 wurr Dylan immer weer as Anwärter up den Literatur-Nobelpries sehn. En vun de Schrievers John Bauldie un Allen Ginsberg leit Kampagne führ 1996 zto en eerst offiziellen Nomineen. Ünnerstütt wurrn se ok vun den Literaturperfesser Gordon Ball, de Dylans Texte in hör „außergewöhnlich einfallsreichen Symbolismus“ mit Arthur Rimbaud un William Butler Yeats verglieken deit. För annern vermiddelt Dylan sien dunkel un assoziationsriek Lyrik „immer wieder den Eindruck, als wisse er mehr, als könne er tiefer dringen und Antworten geben.“ De Chancen för Dylan wurrn aber dordör minner, as dat sien Songs blots in' wiederen Sinn as Literatur klassifizeert wurrn könnt, wiel si eerst dör de musikalisch Dorbeeden hör Wirkung ganz wiesen.

Dylan sien Henwennen to komplexen Texten un en individuellen Speelwies vun de Rockmusik Midden vun de 1960er Johren funn etwa tietgliek mit nich minner bedüüden Innovatschonen vun anner Popmusiker statt. In England nehmen The Beatles mit Rubber Soul un Revolver twee Alben up, de sück sowohl musikalisch as ok textlich düütlich vun dat bit dorhen begäng Niveau vun de gängig Popmusik afheeven deen. In den USA hemm The Velvet Underground mit nee musikalisch Formen experimenteert un hemm literarische Themen in hör Texte verarbeit. Sülvst Brian Wilson vun den Beach Boys – also eegentlich en Musiker, de bit dorhen up naive Popsongs abonneert war – hett gegen den Wedderstand vun sien Plattenfirma dat Album Pet Sounds maakt, dat in sien musikalisch Komplexität völ vun de dormals begäng seichte Popmusik in den Schadden stellen dee un ungewöhnlich melancholische un nahdenkliche Tööns anslahn dee. Mit Dylan un dissen annern, meest nich weniger herutragen Künstlern, kreeg de sück formeeren un immer sülvstbewusster verhollen Gegenkultur ok en künstlerische Stimm.

Dylan hett sien sück immer weer wanneln musikalischen un textlichen Vörstellungen (vun idealistischen, explizit politischen Folksongs över surrealistische Rocknummern un sentimentalen Country-Songs bit to gospeligen Predigten in Leedform) woll ok mit Ünnerstütten vun sien Plattenfirma, aber deelwies gegen en jüstergrad erbitterten Wedderstand vun sien anstammt Fangemeend dörsett. Dat maakt düütlich, wu düchtig Dylan to de Rull vun den populären Rockmusiker as autonomer Künstler bidragen hett.

Immer weer hett he betoont, wu wichtig traditschonelle Folksongs för sien Entwicklung weern un sünd. Faken truck he sien Inspiratschoon ut Leeder ut de Tiet vör den Tweeten Weltkrieg, de längst ut dat apenlich Bewusstween verschwunnen weer. De dor verarbeit Mythen un Legenden vun de amerikaansch Kultur billen en Grundpieler vun sien Schaffen as Songwriter.

Düütlich sichtbar wurr dat all up sien eerst LP, up de he gröttstendeels traditschonelle Songs spelen dee. Aber ok later is dat immer weer updükt, so up The Basement Tapes un de beid Anfang vun de 1990er Johren herutbrocht Soloalben as ok up sien Album “Love and Theft” van 2001. Dat dor enthollen Stück High Water (For Charlie Patton) betruck sück explizit up Charley Patton sien Bluessong High Water Everywhere ut dat Johr 1929, de vun de desaströös un folgenriek Mississippifloot 1927 vertellen dee.

So as dat in disse old Leeder vun de amerikaansch Folklore dörut begäng weer, in den Texten reale Ereignisse uptogriepen, so hett dat ok Dylan in sien Songs maakt. Dat weern besünners in sien fröh Karriere sozialkritische Themen, later tonehmend ok persönliche Erfohrungen.

Dylan harr nie en den klassischen Ideal genöögend, utbild Singstimm. Sien Qualitäten as Singer sünd umstreeden: Eenige Kritiker schätzen sien utdrucksstarke, afsichtlich „unschöne“ Aart to singen, de ungewöhnlich Phraseeren vull vun rhythmisch Verschuuven, sien nich to verwesseln sülvstbewusst meckernden Sound; anner stören sück doran, dat Dylan (oorsprünglich woll, um de traditschonellen Blues- un Folksongs vun de eerst Platten gloovwürdiger klingen to laaten) mit en künstlich upruuchten, sotoseggen verstellt Stimm sing. Dat Magazin Time hett in de 1960er Johren ütert, sein Stimm würr klingen, „als käme sie über die Mauern eines Tuberkulose-Sanatoriums“. Dat änner sück vörövergahnd wiels sien Country-Phase um 1970, as he binah glatt klung – nich toletzt deshalb, wiel he vörövergahn dat Rooken upgeeven harr. Över de Johren is sien Stimm allerdings düütlich öllern wurrn, so dat se intüschen en krächzenden Klang hett, de hör aber dörut Charakter un Utdruck verleeht.

Sien Songs sünd vun tallriek Musikern upnommen wurrn. Dorto hörrn Joan Baez, Eric Clapton, The Byrds, Rod Stewart, Van Morrison, Joe Cocker, Johnny Cash, Jimi Hendrix, Bryan Ferry (de 2007 en Album blots mit Dylan-Leedern ünner den Titel Dylanesque herutbrocht hett) un sogor Elvis Presley. Tallriek Leeder vun Dylan sünd eerst dör de Upnahmen vun anner Musiker populär wurrn, wat ok an sien wenig massenkompatiblen Stimm liggen kann, so bispeelswies It’s All Over Now, Baby Blue in de Faaten vun Them, Mr. Tambourine Man vun den Byrds, Blowin’ In The Wind vun den Hollies, All Along the Watchtower in de Version vun Jimi Hendrix, Mighty Quinn un Father Of Night in den Interpretatschonen vun Manfred Mann as ok Knockin’ on Heaven’s Door vun Guns N’ Roses.

Up völ Musiker hett Bob Dylan en präägen Infloot harrt, ünner annern Van Morrison, The Beatles, Steely Dan, Bruce Springsteen, Jimi Hendrix un Nick Cave. Ok de düütsch Musiker Wolfgang Niedecken, de öösterrieksch Leedermaker Wolfgang Ambros, de eenige vun de fröhen Dylan-Songs in't Düütsche översett hett, un Falco, de sien Sarg to de Klängen vun It’s All Over Now, Baby Blue in de Eer laaten wurr, hemm Bob Dylan to hör Vörbiller tellt.

Dat Nahrichtenmagazin Newsweek funn für Dylan sien Bedüüden de Formulierung: „Er bedeutet für die Popmusik das gleiche wie Einstein für die Physik“. In de vun dat US-Musikmagazin Rolling Stone herutbrocht List vun de 500 best Alben vun all Tieden is Dylan mit teihn Alben vertreeden (dorban twee in de Top 10), he liggt dormit blots knapp achter de Beatles mit elf Alben.

Ehrungen

Dylan is Dräger vun twee Ehrendoktertitel. Den eersten kreeg he 1970 vun de Universität Princeton, den tweeten hett hüm an' 23. Juni 2004 de schottische University of St. Andrews verleht, de hüm as „Ikone vun dat 20. Johrhunnert“ betiteln dee, de sien Leeder sien Tiet präägen deen, so as ok de Tiet sien Leeder präägen deen. Bob Dylan sien Lyrik weer in den Anfängen vun politischen Dialog dör Musik nich mehr wegtodenken.

An' 8. April 2008 wurr de Verleehn vun den des Pulitzer-Sünnerpries an Bob Dylan bekanntgeeven. He kreeg den Pries för sien besünnern Infloot up de Popkultur un sien „lyrischen Kompositionen“.

US-Präsident Barack Obama hett hüm 2009 in Afwesenheit de National Medal of Arts verleeht. Live 1966 (The Royal Albert Hall Concert) wurr in The Wire’s „100 Records That Set the World on Fire (While No One Was Listening)“ upnommen. 2011 wurr Dylan in de American Academy of Arts and Sciences wählt.

2012 wurr Dylan mit de Presidential Medal of Freedom uttekent. 2013 wurr he as Ehrenliddmaat up Levenstiet in de American Academy of Arts and Letters upnommen.

Dylan wurr up de Fröhjohrs-Liddmaatenversammeln vun de Akademie vun de Künste Berlin an' 25. Mai 2013 as nee Liddmaat in de Sektschoon Film- un Medienkunst wählt.

In' November 2013 wurr Dylan mit den franzööschen Orden vun de Ehrenlegion uttekent. Bi de Verleehn hett Kulturministerin Aurélie Filippetti den Singer as eenzigaartig Verkörperung vun de „subversiven Kraft der Kultur, die die Menschen und die Welt verändern kann“lobt.

De Sweedsch Akademie geev an' 13. Oktober 2016 hör Entscheeden bekannt, Bob Dylan as eersten Singer-Songwriter den Nobelpries für Literatur „für seine poetischen Neuschöpfungen in der großen amerikanischen Songtradition“ to verleehn.

Diskografie

Studioalben

• Bob Dylan (1962)
• The Freewheelin’ Bob Dylan (1963)
• The Times They Are a-Changin’ (1964)
• Another Side of Bob Dylan (1964)
• Bringing It All Back Home (1965)
• Highway 61 Revisited (1965)
• Blonde on Blonde (1966)
• John Wesley Harding (1967)
• Nashville Skyline (1969)
• Self Portrait (1970)
• New Morning (1970)
• Pat Garrett & Billy the Kid (1973)
• Dylan – A Fool Such as I (1973)
• Planet Waves (1974, mit The Band)
• Blood on the Tracks (1975)
• The Basement Tapes (1975, mit The Band)
• Desire (1976)
• Street Legal (1978)
• Slow Train Coming (1979)
• Saved (1980)
• Shot of Love (1981)
• Infidels (1983)
• Empire Burlesque (1985)
• Knocked Out Loaded (1986)
• Down in the Groove (1988)
• Oh Mercy (1989)
• Under the Red Sky (1990)
• Good As I Been to You (1992)
• World Gone Wrong (1993)
• Time Out of Mind (1997)
• “Love and Theft” (2001)
• Modern Times (2006)
• Together Through Life (2009)
• Christmas in the Heart (2009)
• Tempest (2012)
• Shadows in the Night (2015)
• Fallen Angels (2016)

Livealben

• Before the Flood (1974, mit The Band)
• Hard Rain (1976)
• At Budokan (1978)
• Real Live (1984)
• Dylan & The Dead (1989, mit Grateful Dead)
• The 30th Anniversary Concert Celebration (1993)
• MTV Unplugged (1995)
• Bob Dylan Live 1961–2000 (2001, blots in Japan)
• Live at the Gaslight 1962 (2005)
• Live at Carnegie Hall 1963 (2005)
• Bob Dylan in Concert – Brandeis University 1963 (2011)

Tosommenstellungen

• Bob Dylan’s Greatest Hits (1967)
• Bob Dylan’s Greatest Hits Vol. 2 (1971)
• More Bob Dylan’s Greatest Hits (Doppel-LP) (1971)
• Masterpieces (1978; blots in Japan, Australien un Neuseeland verapenlicht)
• Biograph (1985)
• Bob Dylan’s Greatest Hits Vol. 3 (1994)
• The Best of Bob Dylan (1997)
• The Best of Bob Dylan Vol. 2 (2000)
• The Essential Bob Dylan (2000, as „Special Limited Edition“ verapenlicht)
• The Ultimate Collection (2001)
• The Best of Bob Dylan (2005, blots in den USA herutbrocht)
• DYLAN (1. Oktober 2007)
• Bob Dylan All Time Best (2011)

The Bootleg Series

Offiziell Verapenlichungen vun Archivmaterial, dat lang Tiet blots as Bootleg erhältlich weer

• The Bootleg Series Vol. 1–3 (1991), “Rare & Unreleased, 1961–1991”
• The Bootleg Series Vol. 4: Live 1966 (1998), The “Royal Albert Hall” Concert
• The Bootleg Series Vol. 5: Live 1975 (2002), “Rolling Thunder Revue”, kiek ok „Renaldo und Clara“
• The Bootleg Series Vol. 6: Live 1964 (2004), “Concert at Philharmonic Hall”, inkl. Duettinlagen mit Joan Baez
• The Bootleg Series Vol. 7 (2005), “No Direction Home”, Soundtrack to Martin Scorsese sien glieknaamig Film
• The Bootleg Series Vol. 8 (2008), “Tell Tale Signs: Rare and Unreleased” ut de Johren 1989 bit 2006
• The Bootleg Series Vol. 9 (2010), “The Witmark Demos: 1962–1964”
• The Bootleg Series Vol. 10 (2013), “Another Self Portrait: 1969–1971”
• The Bootleg Series Vol. 11 (2014), “The Basement Tapes Complete: 1967”
• The Bootleg Series Vol. 12 (2015), “The Cutting Edge 1965–1966”

Radiosennen

• 2006 bit 2009 för den Sirius-Satellitenradiosenner: Theme Time Radio Hour för Subskribenten ünner www.siriusxm.com/deeptracks nahtohören

Filme

• 1967: Dont Look Back. Dokumentarfilm över Dylan sien Grootbritannien-Tournee 1965. Regie: Donn Alan Pennebaker
• 1972: Eat the Document. Dokumentatschoon vun Dylan sien 1966er England-Tournee. Regie: Bob Dylan un Howard Alk, Kamera: Bob Dylan un Donn Alan Pennebaker
• 1973: Pat Garrett and Billy the Kid (Pat Garrett jagtand Billy the Kid). Soundtrack: Bob Dylan; Dylan speelt den "Alias"
• 1978: Renaldo and Clara (Renaldo und Clara)
• 1987: Hearts of Fire, mit Rupert Everett un Fiona, Regie: Richard Marquand
• 1990: Catchfire. Dylan speelt in en lütt Rull en Künstler. To de Besetten hörrn ok Dennis Hopper, Jodie Foster, Fred Ward, Joe Pesci, Dean Stockwell, John Turturro un Vincent Price.
• 2003: Masked and Anonymous. Dylan ageert neben Penélope Cruz, Jeff Bridges, Jessica Lange, Angela Bassett, John Goodman, Val Kilmer, Michael Paul Chan, Ed Harris un Fred Ward. Dylan speelt en ut dat Gefängnis entlaaten Musiker, de Soundtrack enthollt völ Dylan-Songs.
• 2005: No Direction Home – Bob Dylan. Bob-Dylan-Porträt vun Martin Scorsese.
• 2007: The other Side of the Mirror. Dree Konzerte vun dat Newport Festival 1963 bit 1965. Dokumentarfilm vun Murray Lerner.
• 2007: Todd Haynes hett in' Juli 2006 in Montreal den Film I’m Not There dreiht, de an' 4. September 2007 up de Internatschonalen Filmfestspelen vun Venedig Weltpremiere harr. Bob Dylan speelt sülvst nich mit, he wurrd vun verscheeden Schauspelern as Richard Gere oder Cate Blanchett dorstellt.

Schriften

• Bob Dylan: Eleven Outlined Epitaphs / Elf Entwürfe für meinen Grabspruch. Kiepenheuer und Witsch, Köln 2003, ISBN 978-3-462-03306-9 (Översetten vun en Dylan-Gedicht ut dat Johr 1963 vun Wolf Biermann, Text engelsch un düütsch)
• Bob Dylan; Carl Weissner (Hrsg.) Tarantel (Originaltitel: Tarantula, 1971, översett vun Carl Weissner). Hannibal, St. Andrä-Wördern 1995, ISBN 3-85445-100-8 (= Hannibal media classics; Rockbiographien, Rockgeschichte; Text engelsch un düütsch)
• Bob Dylan: Writings and drawings / Texte und Zeichnungen (Düütsch vun Carl Weissner). Zweitausendeins, Frankfort an'n Main 1975, N.A. vun Walter Hartmann (Hrsg.): Lyrics / Songtexte 1962–1985. Zweitausendeins, Frankfort an'n Main 1987, Text düütsch un engelsch
• Bob Dylan: Chronicles, Volume One. Autobiographisch Wark. Simon & Schuster, New York 2004, ISBN 978-0-7434-7864-9 (engelsch; düütsch vun Kathrin Passig un Gerhard Henschel, Hoffmann und Campe, Hamborg 2004, ISBN 978-3-455-09385-8; Kiepenheuer und Witsch, Köln 2008, ISBN 978-3-462-04052-4)
• Bob Dylan: The Drawn Blank Series (Aquarelle un Gouachen), Prestel, München 2007, ISBN 978-3-7913-3944-3 (to' Anlaat vun de Utstellung: Bob Dylan. The Drawn Blank Series, in den Kunstsammlungen Chemnitz van' 28. Oktober 2007 bit 3. Februar 2008; herutgeven vun Ingrid Mössinger un Kerstin Drechsel, översett vun Irmgard Hölscher un Eva Moldenhauer)
• mit Barry Feinstein: Hollywood Foto-Rethoric. The Lost Manuscript. Simon & Schuster, New York City, USA 2010, ISBN 978-1-439112557.
• Bob Dylan: The Brazil Series, mit Bidrääg vun John Elderfield un Kasper Monrad. Prestel, München 2010, ISBN 978-3-7913-5098-1
• Bob Dylan: Blowin' in the Wind, mit Bildern von Jon J. Muth, Nahwoort Greil Marcus un CD: Sterling, New York NY 2011, ISBN 978-1-4027-8002-8

Översetten in't Düütsche

• Bob Dylan: Texte und Zeichnungen. Tweespraakig Utgaav, düütsch vun Carl Weissner, Zweitausendeins, Frankfort 1975
• Bob Dylan: Songtexte 1962–1985. Düütsch vun Carl Weissner un Walter Hartmann (zeilenwies un „riemgetrüe“ Tegenöverstellen vun de eneglsch un düütsch Texte), Zweitausendeins, Frankfort 1987
• Bob Dylan: Lyrics 1962–2001. Sämtliche Songtexte, düütsch vun Gisbert Haefs, tweespraakig Utgaav. Hoffmann und Campe, Hamborg 2004, ISBN 3-455-01591-3
• Bob Dylan: Chronicles, Volume One. Autobiographisches Werk, düütsch vun Gerhard Henschel und Kathrin Passig. Hoffmann und Campe, Hamborg 2004, ISBN 3-455-09385-X
• Bob Dylan: Poesiealbum 189. Tweespraakig Utgaav, Verlag Neues Leben, Berlin 1983, ISBN 90-805897-6-4

Literatur

• Günter Amendt: Reunion sundown, Jokerman 84, Revisits highway 61. Eine Robertage über Dylans Europa-Tournee 1984. Zweitausendeins, Frankfort an'n Main 1985
  • The never ending tour. Günter Amendt über Bob Dylan. Konkret-Literatur-Verlag, Hambörg 1991, ISBN 3-89458-104-2.
• Olaf Benzinger: Bob Dylan. Seine Musik und sein Leben. Deutscher Taschenbuch-Verlag, München 2006, ISBN 3-423-24548-4.
  • Bob Dylan. Die Geschichte seiner Musik. Deutscher Taschenbuch Verlag, München 2011, ISBN 978-3-423-34673-3.
• Betsy Bowden: Performed Literature. Words and Music by Bob Dylan. Bloomington 1982
• Heinrich Detering: Bob Dylan. Reclam, Stuttgart 2007, ISBN 978-3-15-018432-5.
• Heinrich Detering: Die Stimmen aus der Unterwelt. Bob Dylans Mysterienspiele. C. H. Beck, München 2016, ISBN 978-3-406-68876-8.
• Michael Endepols: Bob Dylan von A bis Z. Reclam Verlag, Ditzingen 2011, ISBN 978-3-15-020225-8.
• Michael Gray: The Bob Dylan Encyclopedia. Continuum International, 2006, ISBN 0-8264-6933-7.
• David Hajdu: Positively 4^th Street – The Lives and Times of Joan Baez, Bob Dylan, Mimi Baez Fariña and Richard Fariña. Farrar, Straus & Giroux, New York, 2001 (Rezension)
• Clinton Heylin: Bob Dylan: Behind The Shades Take Two. Penguin Books, London 2001, ISBN 0-14-028146-0 (engelsch)
• Axel Honneth, Peter Kemper, Richard Klein (Hrsg.): Bob Dylan. Ein Kongreß. Ergebnisse des internationalen Bob Dylan-Kongresses 2006 in Frankfurt am Main. Suhrkamp-Verlag (Edition Suhrkamp 2507), Frankfort a. M. 2007, ISBN 978-3-518-12507-6.
• Richard Klein: Die Herausforderung Bob Dylan. In: Merkur. Deutsche Zeitschrift für europäisches Denken. 56 (2002), Nr. 643, S. 1018–1024
  • Dylan in Manchester 1966. Ästhetisch-politische Hintergründe eines Eklats. In: Musik & Ästhetik. 7 (2003), Nr. 27, S. 5–29
  • Kreuzzug als Kunstexplosion. Bob Dylans Wendung zur Gospelmusik. In: Westend. Neue Zeitschrift für Sozialforschung. 3 (2006), H.1, S. 146–157
  • My Name It Is Nothin'. Bob Dylan. Nicht Pop Nicht Kunst. Lukas Verlag, Berlin 2006, ISBN 3-936872-45-7.
  • Das Narrative der Stimme Bob Dylans. In: Christian Bielefeldt, Udo Dahmen, Rolf Grossmann (Hrsg.): PopMusicology. Perspektiven der Popmusikwissenschaft(en). Transcript Verlag, Bielefeld 2007, ISBN 3-89942-603-7, S. 220–240
• Walter Liederschmitt: Bob Dylan – alles in allem. édition trèves, Trier 1992, ISBN 3-88081-275-6.
• Greil Marcus: The Old, Weird America: The World of Bob Dylan’s Basement Tapes. Picador, 2001, ISBN 0-312-42043-9 (ok ünner den Titel: „Invisible Republic“ herutkommen; engelsch)
  • Like A Rolling Stone: Bob Dylan at the Crossroads. PublicAffairs, 2005, ISBN 1-58648-254-8 (engelsch)
  • Like A Rolling Stone: Die Biographie eines Songs. Aus dem Amerikanischen von Fritz Schneider, Kiepenheuer & Witsch, Köln 2005, ISBN 3-462-03487-1.
• Philippe Margotin, Jean-Michel Guesdon: Bob Dylan. Alle Songs. Die Geschichten hinter den Tracks. Delius Klasing Verlag, Bielefeld 2015, ISBN 978-3-667-10286-7.
• Wilfrid Mellers: A Darker Shade of Pale. A Backdrop to Bob Dylan. Faber and Faber, London 1984, ISBN 0-571-13345-2.
• Petra Mittelstenscheidt: Bob Dylan – Stimme und Gesicht. In: Musik & Ästhetik. 13 (2009), Nr. 51, S. 31–40
  • Dylanfotos. In: Musik & Ästhetik. 13 (2009), Nr. 50, S. 99 f.
• Jens Rosteck: Bob Dylan – Leben, Werk, Wirkung. Suhrkamp, Frankfort an'n Main 2006, ISBN 3-518-18218-8.
• Mathias R. Schmidt: Bob Dylan und die sechziger Jahre. Aufbruch und Abkehr. Fischer Taschenbuch, Frankfort an'n Main 1983, ISBN 3-596-22987-1.
• Stephen Scobie: Alias Bob Dylan. Red Deer, 1991
• Robert Shelton: Bob Dylan: Sein Leben und seine Musik. Goldmann, München 1988, ISBN 3-442-32541-2.
  • Bob Dylan. No Direction Home. Sein Leben, seine Musik 1941–1978. Aus dem Englischen von Gisbert Haefs. Edel Germany, Hamborg 2011, ISBN 978-3-8419-0065-4.
• Sam Shepard: Rolling Thunder. Unterwegs mit Bob Dylan. S. Fischer Verlag, 2005, ISBN 3-10-074431-4.
• Howard Sounes: Down the Highway: The Life of Bob Dylan. Black Swan, London 2001, ISBN 0-552-99929-6 (engelsch)
• Paul Williams: Forever Young. Die Musik von Bob Dylan 1974 - 1986. Vörwoort vun Günter Amendt; översett vun Kathrin Razum. Palmyra, Heidelbarg 2006, ISBN 3-930378-66-3.
• Jerry Schatzberg: Thin Wild Mercury. Genesis Publications, 2006, ISBN 0-904351-99-8.
• Schwarzkopf & Schwarzkopf Verlag, 2011: Bob Dylan: Bilder eines Lebens. Die frühen Jahre. ISBN 978-3-86265-045-3.
• Siegfried Schmidt-Joos: Bob Dylan. Songs auf dem Hochseil. In: Siegfried Schmidt-Joos: My Back Pages. Idole und Freaks, Tod und Legende in der Popmusik. Berlin 2004, ISBN 3-936872-19-8.
• Klaus Theweleit (Hrsg.): How Does It Feel. Das Bob-Dylan-Lesebuch. Rowohlt Verlag, Berlin 2011, ISBN 978-3-87134-718-4.
• Knut Wenzel: Hobo Pilgrim. Bob Dylans Reise durch die Nacht. Matthias Grünewald Verlag, Ostfildern 2011, ISBN 978-3-7867-2876-4.
• Sean Wilentz: Bob Dylan in America. Doubleday, New York 2010, ISBN 0-385-52988-0.
  • Bob Dylan und Amerika. Reclam, Stuttgart 2012, ISBN 978-3-15-010869-7
• Willi Winkler: Bob Dylan. Ein Leben. Rowohlt, Reinbek 2011, ISBN 978-3-499-62716-3.
• Tino Markworth: Bob Dylan. Rowohlt, Reinbek 2011, ISBN 978-3-499-50560-7.
• Bob Dylan: Die 100 besten Songs. 40 Jahre Rolling Stone-Interviews, Die 100 besten Songs. In: Rolling Stone, Sonderausgabe, Axel Springer Mediahouse, Berlin, ISSN 1612-9563
• Harm-Peer Zimmermann, Sonja Windmüller (Hrsg.): Sound des Wunderhorns. Kulturwissenschaftliche Resonanzen auf Bob Dylan. Panama Verlag, Berlin 2014, ISBN 978-3-938714-30-0.

Weblenken

Bob Dylan. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.

• DNB-Katalog
• Indrag bi de Düütsch Digitale Bibliothek
• Bob Dylan in de Internet Movie Database (engelsch)
• Vörlaag:NNDB Name
• www.bobdylan.com – offiziell Websteed mit den Texten un kört Hörproben vun all Dylan-Leeder (engelsch)
• The World’s Only Bob Dylan Radio Station
• Essays över Dylan, Chords un Texte, Analysen vun Harmonie un Text (engelsch)
• Aktuelle Nachrichten rund um Bob Dylan (engelsch)
• Bob Dylan. Auf: MTV Germany, afropen an' 26. März 2014 (nipp un nau Levensloop, wiedergahn Informatschonen to dat musikalisch Wark, Sekundärliteratur un Weblenken)
• Patrick Ramponi: When the ship comes in. NYC 1963: Bob Dylan kapert Bertolt Brechts Songpoesie. In: Lettre International, LI 97, Sömmer 2012 (Uttoog)
• Like a Rolling Stone. Info-Grafik to Bob Dylans Karriere, Die Zeit, Nr. 23 van' 25. Mai 2016 (PDF)
• Diskografie von Vörlaag:Discogs

Enkeld Nahwiesen

Winners vun den Nobelpries för Literatur

1901: Prudhomme  | 1902: Mommsen  | 1903: Bjørnson  | 1904: F. Mistral, Echegaray  | 1905: Sienkiewicz  | 1906: Carducci  | 1907: Kipling  | 1908: Eucken  | 1909: Lagerlöf  | 1910: Heyse  | 1911: Maeterlinck  | 1912: Hauptmann  | 1913: Tagore  | 1915: Rolland  | 1916: Heidenstam  | 1917: Gjellerup, Pontoppidan  | 1919: Spitteler  | 1920: Hamsun  | 1921: France  | 1922: Benavente  | 1923: Yeats  | 1924: Reymont  | 1925: Shaw  | 1926: Deledda  | 1927: Bergson  | 1928: Undset  | 1929: Mann  | 1930: Lewis  | 1931: Karlfeldt  | 1932: Galsworthy  | 1933: Boenin  | 1934: Pirandello  | 1936: O'Neill  | 1937: Gard  | 1938: Buck  | 1939: Sillanpää  | 1944: Jensen  | 1945: G. Mistral  | 1946: Hesse  | 1947: Gide  | 1948: Eliot  | 1949: Faulkner  | 1950: Russell  | 1951: Lagerkvist  | 1952: Mauriac  | 1953: Churchill  | 1954: Hemingway  | 1955: Laxness  | 1956: Jiménez  | 1957: Camus  | 1958: Pasternak  | 1959: Quasimodo  | 1960: Perse  | 1961: Andrić  | 1962: Steinbeck  | 1963: Seferis  | 1964: Sartre  | 1965: Sjolochov  | 1966: Agnon, Sachs  | 1967: Asturias  | 1968: Kawabata  | 1969: Beckett  | 1970: Soltschenizyn  | 1971: Neruda  | 1972: Böll  | 1973: White  | 1974: Johnson, Martinson  | 1975: Montale  | 1976: Bellow  | 1977: Aleixandre  | 1978: Singer  | 1979: Elýtis  | 1980: Miłosz  | 1981: Canetti  | 1982: García Márquez  | 1983: Golding  | 1984: Seifert  | 1985: Simon  | 1986: Soyinka  | 1987: Brodsky  | 1988: Mahfouz  | 1989: Cela  | 1990: Paz  | 1991: Gordimer  | 1992: Walcott  | 1993: Morrison  | 1994: Oë  | 1995: Heaney  | 1996: Szymborska  | 1997: Fo  | 1998: Saramago  | 1999: Grass  | 2000: Gao  | 2001: Naipaul  | 2002: Kertész  | 2003: Coetzee  | 2004: Jelinek  | 2005: Pinter  | 2006: Pamuk  | 2007: Lessing  | 2008: Le Clézio  | 2009: Müller  | 2010: Vargas Llosa  | 2011: Tranströmer  | 2012: Mo  | 2013: Munro  | 2014: Modiano  | 2015: Alexijewitsch  | 2016: Dylan  | 2017: Kazuo Ishiguro  | 2018: Tokarczuk  | 2019: Handke  | 2020: Glück  | 2021: Gurnah  | 2022: Ernaux  | 2023: Fosse