Dinosauriers

Disse Artikel is man blots en Stubben. Du kannst Wikipedia helpen un em verbetern.

Bi de Dinosauriers (Dinosauria, vun ooldgr. δεινός deinós, „grulich“, „bannig“ un σαῦρος sauros „Eerdkrüper“) hannelt sik dat um en Grupp mank de Veerfööt, de in dat Eerdmiddeloller vun de Bövere Trias vör um un bi 235 Millionen Johre bit an de Kried-Paläogen-Grenz vör um un bi 66 Millionen Johre in de Ökosysteme up dat Fastland regeern dö. In de Systematik vun de Biologie weert de Dinosauriers as en urstorven Twieg vun de Reptilien ankeken, ofschoonst se sik vun de hüdigen Reptilien bannig verscheelt un mit de meisten Reptilien, de dat vundagen gifft, ok nich sunnerlich verwandt sünd. Ut de Sicht vun de Kladistik höört to de Reptilien (Sauropsiden) un ok to de Dinosauriers de Vagels mit to, vunwegen datt se vun lüttje theropode Dinosauriers afstammen doot.

Dinosauriers
Dinosauriers
Systematik
Klass: Reptilien
Wetenschoplich Naam
Dinosauria
Owen, 1842

So sünd also nich all Dinosauriers bi dat Massen-Utstarven an’t Enne vun dat Mesozoikum unnergahn, man mit de Vagels hett een sunnerliche Lien mank de Dinosauriers overleevt. Se hefft sik sunnerlich good anpassen konnt un maakt hüdigendags bi en Drüddel vun de Veerfööt ut, de dat up’e Eer gifft. Se kaamt in all Ökosysteme vör un könnt mit de Pinguine todem en Grupp vörwiesen, de sik bannig anpasst hett an dat Leven an un in dat Water.

In de Zoologie, un sunnerlich in de Ornithologie weert Vagels ut Grünnen vun de Pragmatik jummers noch as en sülvstännige Klass ankeken]] un nich to de Dinosauriers oder Reptilien torekent. So warrt ok allgemeen vun Vagels as en egen Klass snackt.

Ok in de moderne Paläontologie vun de Warveldeerter weert Vagels un Dinosauriers ut’neen holen. Dormit de Sicht vun de Kladistik nich verschütt geiht, weert de Dinosauriers in allerhand Spraken ok „Nichvageldinosauriers“ (engl. non-avian dinosaurs) nömmt.

Wat hüdigendags över Dinosauriers bekannt is, hett de Wetenschop vun de Paläontologie rutfunnen dör dat Unnersöken vun Fossilien. Överreste vun Dinosauriers sünd up all Kontinente funnen wurrn, mit de Antarktis dorbi, vunwegen datt bi dat Upkamen vun de Dinosauriers all Land in den Superkontinent Pangäa tohopenslaten weer.

Systematik

Hier weert nu de Dinosauriers en beten slicht up dat Flach vun Familien indeelt:

Dinosauria

• Saurischia (Theropoden un Sauropoden)
  • Herrerasauria (fröhe, tweebeente Fleeschfreters)
  • Theropoda (tweebeente Dinosauriers,to’n groten Deel Fleeschfreters)
    • Coelophysoidea (Coelophysis un enge Verwandte)
    • Ceratosauria (Ceratosaurus un Abelisauriden)
    • Spinosauroidea (Fleesch- un unner Umstänn Fischfreters)
    • Carnosauria (Allosaurus un enge Verwandte, as de Carcharodontosaurus)
    • Coelurosauria (allerhand verscheden Theropoden)
      • Tyrannosauroidea (lütt bit unbannig groot, faken mit luerlüttje Arms)
      • Ornithomimosauria (sunner Tähn, Fleesch- un Plantenfreters)
      • Therizinosauria (tweebeente Plantenfreters mit lange Arms un lüttje Köpp)
      • Oviraptorosauria (sunner Tähn)
      • Alvarezsauridae (lüttje, tweebeente un langbeente Dinosauriers mit korte Arms)
      • Dromaeosauridae dormank de Velociraptor)
      • Troodontidae
      • Vagels (de eenzigsten hüdigen Dinosauriers)
  • Sauropodomorpha (Plantenfreters, faken mit bannig langen Hals)
    • Prosauropoda
    • Sauropoda (bannig groot, meist mehr as 15 Meters lang)
      • Diplodocoidea
      • Macronaria (to’n Deel unbannbig groot)
        • Brachiosauridae (bannig langen Hals, Vörbeen man länger, as de Achterbeen)
        • Titanosauria
• Ornithischia
  • Heterodontosauridae
  • Thyreophora
    • Ankylosauria (Panzer ut Knakenplaten, towielen mit en Knakenküül an’t Steertenn)
    • Stegosauria (veerbeent, mit Knakenplaten un Stickeln)
  • Ornithopoda
    • Hadrosauridae
  • Pachycephalosauria
  • Ceratopsia (Veerbeent, mit Hörner un Nackenschild, ofschoonst bi fröhe Formen noch nich so düütlich utbillt)

Kiek ok bi

• Fleegsauriers

Literatur

• Philip J. Currie, Kevin Padian: Encyclopedia of Dinosaurs. Academic Press, San Diego, Calif. u. a. 1997, ISBN 0-12-226810-5.
• James O. Farlow, Michael K. Brett-Surman (Rutg.): The Complete Dinosaur. Indiana University Press, Bloomington IN u. a. 1997, ISBN 0-253-33349-0.
• William J. T. Mitchell: The Last Dinosaur Book. The Life and Times of a Cultural Icon. University of Chicago Press, Chicago IL u. a. 1998, ISBN 0-226-53204-6 (beten wat ut dat Book).
• Gregory S. Paul: The Scientific American Book of Dinosaurs. St. Martin’s Press, New York NY 2000, ISBN 0-312-26226-4.
• Gregory S. Paul: Dinosaurs of the Air. The Evolution and Loss of flight in Dinosaurs and Birds. The Johns Hopkins University Press, Baltimore MD u. a. 2002, ISBN 0-8018-6763-0.
• José Luis Sanz: Starring T. rex! dinosaur mythology and popular culture. Indiana University Press, Bloomington IN 2002, ISBN 0-253-34153-1.
• David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska (Rutg.): The Dinosauria. 2. Utgave. University of California Press, Berkeley CA u. a. 2004, ISBN 0-520-24209-2.
• David E. Fastovsky, David B. Weishampel: The Evolution and Extinction of the Dinosaurs. 2. Utgave. Cambridge University Press, Cambridge u. a. 2005, ISBN 0-521-81172-4.

Weblenken

Dinosauriers. Mehr Biller, Videos oder Audiodateien to’t Thema gifft dat bi Wikimedia Commons.