Europa (Maand)

Europa (ok Jupiter II) is de tweete un lüttste vun de veer groten Maanden vun den Planeten Jupiter. Ofschoonst de Temperatur op de Böverflach vun Europa bestenfalls -150°C bedrägen deit, gaht de Wetenschopplers dorvun ut, dat sik ünner en Krust ut Wateries en bit to 90 km deepen Ozean ut Water befinnen künn.

De Jupitermaand Europa op den Bild vun de Ruumsond *Galileio*

Opdecken

De Opdecken vun den Maand Europa geiht torüch op den italienschen Denker Galileo Galilei, de an’n 7. Januar 1610 sien eenfach Feernrohr op den Jupiter utricht hett. As he dörkieken de, hett he as eerste de veer groten Maanden Io, Europa, Ganymed un Kallisto sehn, de na em ok as Galileische Maanden betekent warrt.

De Naam vun den Maand is afleddt vun Europa, de in de greekschen Mythologie een Leefste vun Zeus weer. De Naam weer al kort na de Opdecken al vun Simon Marius vörslahn worrn, man dat hett lang duert, eh he sik dörsetten kunn. Eerst in de Mitt vun’t 20. Johrhunnert keem de Naam wedder in Bruuk. Dorvör weern de Galileischen Maanden normalerwies mit de röömschen Tiffern betekent. Europa weer de Jupitermaand II.

De Galileischen Maanden schient so hell, dat man jem al in en eenfach Kieker oder in lütte Teleskopen sehn kann.

Ümloopbahn^[1]

Bahnresonenzen in Betog op Io.

Europa hett en rechtlöpigen Ümloop üm den Jupiter, för den de Maand ungefähr 3 Daag, 13 Stünnen un 14,6 Minuuten bruukt. De middlere Afstand bedriggt dorbi 670.900 km. De Exzentrizität vun de Bahn is 0,0101. Dormit wiekt se nich dull vun en Kringbahn af, as de nöögste un feernste Bahnpunkt (Perijovum un Apojovum) blots üm 1,01 % vun de Groten Halfass afwieken doot. De Europabahn is üm blots 0,470° gegen de Äquaterflach vun’n Jupiter neegt.

De Ümlooptiet vun Europa steiht to ehrn binneren un buteren Navermaand in en Bahnresonanz vun 2:1 btw. 1:2, as dat in de Animatschoon wiest is. Dat bedüüdt, dat Io nipp un nau veer mol üm den Jupiter lööpt, wiel Europa tweemol ümlopen deit un Ganymed blots eenmol.

Opbo un physikaalsch Egenschoppen^[1]

Fotomontaasch vun Europa (ünnen) mit den Maand (baven) un de Eer (rechts) to’n Gröttenvergliek.

Europa hett en middlere Dörmeter vun ruchweg 3121,6 km bi en middlere Dicht vun 3,01 g/cm³.

In sien Opbo is he liek as de terrestrischen (eerdlieken) Planeten, wieldat he to’n gröttsten Deel ut Silikatsteen tosamensett is. Sien butenste Schicht besteiht aver ut Water, de op ungefähr 100 km schätzt warrt. Wieter warrt annahmen, dat de Maand en teemlich lütten Karn ut Iesen hett.

Schemaatsch Opbo vun Europa, as sik de Wetenschopplers dat vörstellt.

Europa hett mit en Albedo vun 0,64 een vun de hellsten Böverflachen vun all bekannten Maanden in’t Sünnsystem. De Tall seggt ut, dat 64 % vun dat infallende Sünnlicht wedder torüchstrahlt warrt.

Butendem is de Böverflach ungewöhnlich flach un even. Woll is de Maand vun Fören övertogen, man de hebbt keen grote Deep. All in all sünd blots ganz wenige Strukturen funnen worrn, de mehr as en poor Hunert Meter över jemehr Ümgeven rutkieken doot.

De Inslagkrater Pwyll

Op Europa sünd blots ganz wenige Impaktkrater to sehn, vun de blots dree en Dörmeter vun mehr as fief Kilometer hebbt. De gröttste dorvun hett den Naam Pwyll kregen. He hett en Dörmeter vun 26 km un is to lieken Tiet een vun de jüngsten geologschen Strukturen op’n Maand. Bi den Inslag, de den Krater maakt hett, is hell Material ut dat Binnere över mehrere Dusund Kilometers weg utsmeten worrn.

De hööchst oplöste Opnahm, de dat vun Europa gifft. De Utsnitt is 1,8 · 4,8 km² groot.

Dat Kraters op Europa so roor sünd, düüdt dorop hen, dat de hele Böverflach bannig jung is. Afleddt vun de Impaktmännichkeitvun Kometen un Asteroiden warrt en Öller vun hööchstens 30 Millionen Johr schätzt.

De glatte Böverflach un de Strukturen help an de Iesfeller vun de Polarrebeden op de Eer denken. Dat warrt annahmen, dat sik ünner de Ieskrust vun Europa en Ozean vun fletig Water finnen deit, de dör de Wirken vun Tiedenkräft opwarmt warrt. De Temperatur op de Böverflach vun Europa is ruchweg 110 K (üm un bi -160 °C) an’n Äquater un 50 K (ruchweg -220 °C) an de Polen. Ünner disse Bedingen is Wateries so hart as Steen. De gröttsten Kraters, de to sehn sünd, weern schienbor mit frischet IEs opfüllt un inevent. Disse Vörgang as ok de Bereken vun de dör de Tiedenkräft produzeerte Warms laat vermoden, dat de Ieskrust vun Europa ungefähr 10 bit 15 km dick is. De Ozean, de dorünner liggt künn ruchweg 90 km deep wesen.

Opfällig un tyypsch för Europa is en Nettwark vun krüüz un dwars verlopende Gravens un Fören op de Böverflach, de Linea nöömt warrt. Se help stark denken an Reten un Versetten op Iesfeller op de Eer. De grötteren sünd bit to 20 km breed un wiest undüüdliche Ränner op. Binnen hebbt se een helleret Rebeed. Disse Linea sünd villicht dör Kryovulkanimus (Küllvulkanimus) entstahn oder dör de Eruptschoon vun Geysiren vun warm Water, wobi de Krust uteneendrückt worrn is.

En Utsnitt vun 140 · 130 km mit Linea, Domes un düstere Placken

Hooch oplöste Biller wiest, dat sik Dele vun de Ieskrust gegenenanner verschaven hebbt un tweibroken sünd, wodör dat Muster vun Iesfeller tostannen kamen is. De Bewegen vun de Krust warrt dör Tiedenkräft utlööst, welke in de Laag sünd, de Böverflach üm 30 Meter antobörden un aftosacken. Europa hett – as de annern Jupitermaanden un allgemeen de meisten Maanden – en bunnen Rotatschoon un wiest dormit jümmer mit de sülven Siet na’n Jupiter. De Iesfeller mööt dorbi en sünneret, vörutseggbor Muster opwiesen. Opnahmen wiest aver, dat blots de geoloogsch jüngeren Rebeden dit Muster hebbt. De annern Rebeden wiekt mit tonehmend Öller vun dat Muster af. Man glöövt, dat dat doran liggt, dat sik de Böverflach vun Europa ’n beten wat gauer bewegt as de binnere Mantel un de Karn. De Ieskrust is dör den Ozean dorünner mechaansch vun dat Binnere vun’n Maand afkoppelt un warrt vun de Gravitatschoonskräft vun’n Jupiter beinflusst. Dör Vergliek vun Biller, de to’n een vun de Ruumsonden Galileio un Voyager 2 is afschätzt worrn, dat sik de Ieskrust vun Europa in ruchweg 10.000 Johr eenmol üm den Maand bewegt.

Dat Rebeet Conomara Chaos

En annern Tyyp vun Strukturen op de Böverflach sünd kring- un ellipsenförmige Figuren, de as Lenticulae (lat.: Placken) betekent warrt. Vele dorvun sünd Kubbens (eng. Domes), annere sünd Lunken oder even düstere Placken. De Lenticulae sünd schienbor dör opstiegend’t warmer’t Ies entstahn. Dat kann man verglieken mit de Magmakamern in de Eerdkrust. De Domes sünd dorbi hoochdrückt worrn. De even düsteren Placken künnen villicht Smöltwater wesen, dat wedder froren is. Chaotsche Zonen as t. B. Conomara Chaos sünd tohopensett as en Puzzle ut enkelte Schören, de vun glatt Ies ümgeven sünd. Se hebbt dat lieke Utsehn as Iesbargen in en froren See.

Atmosphäär

Opnahmen vun dat Hubble-Teleskop hebbt Anteken vun en bannig dünne Atmosphäär wiest, de ut Suerstoff mit en Druck vun blots 10^-11 bar besteiht. De Suerstoff, so warrt vermoodt, kummt tostannen dör dat Inwirken vun de Sünnstrahlen op de Ieskrust, wobi dat Wateries in Suerstoff un Waterstoff opsplitt warrt. De flüchtige Waterstoff neiht dorbi in’n Weltruum ut, wieldat de masseriekere Suerstoff dör Europas Gravitatschoon fasthollen warrt.

Magnetfeld

As de Galileio-Ruumsond an den Maand vörbiflagen is, is dorbi en swack Magnetfeld meten worrn, dat vun de Stärk ungefähr en Veerdel vun dat vun’n Ganymed is. Dat Feld ännert sik, wiel sik Europa dör de stark utprägte Magnetosphäär vun’n Jupiter bewegt. De Daten vun de Ruumsond wiest dorop hen, dat sik ünner de Böverflach vun den Maand en Fletigkeit befinnt, de elektrisch leiden kann, also sowas as ’n Ozean vun Soltwater. Spektroskoopsche Ünnersöken wiest butendem, dat de röötlichen Lienen un Strukturen an de Böverflach riek an Solten sünd, as t. B. Magnesiumoxid. Dat aflagerte Solt künn torüchbleven wesen, as Soltwater verdampt is, dat an de Böverflach uttreden is. Da nawiesten Solten sünd tomeist ahn Klöör, dorüm sünd för de röötliche verfarven wohrschienlich annere Elementen as Iesen oder Swevel verantwoortlich.

Leven op Europa

De Ümstand, dat nu fletig water op Europa funnen teemlich wohrschienlich is, hett to Spekulatschonen föhrt, dat in den Ozean vun Europa ok Leven to finnen wesen künn. Op de Eer gifft dat Leevwesens, de ünner extreme Bedingen ok ahn dat Dorwesen vun Sünnlicht leven künnt, so as in de hydrothermalen Borns (Black Smoker) in de Deepsee oder in’n antarktischen Wostoksee. Of dor wat an is, dorför gifft dat opstunns noch keen Henwiesen, man latere Missionen schüllt dat opkloren. Dorbi warrt plaant, en Kryobot-Ruumsond ahn Lüüd hentoschicken un op de Böverflach lannen to laten, de sik denn dör de Ieskrust dörsmölten schall un en Oort „Mini-U-Boot“ (Hydrobot) in’n Ozean utsetten schall, wenn se dörkamen is. Man, vördem disse Plaan överhööft ümsett warrn kann, künn in de näächsten teihn Johren eerstmol en Orbiter na Europa schickt warrn, de in en Ümloopbahn üm den Maand flegen un den Maand ’n beten wat nauer in’t Studeer nehmen schall. Dordör hofft man, wat mehr över Europa ruttofinnen un later denn en gode Steed to’n Lannen för de Sond finnen to künnen.

De Galileio-Mission is 2003 to End gahn, wobi man an’t End de Sond ünner kontrolleert Bedingen op den Jupiter störten laten hett. Dat isünner annern ut den Grund maakt worrn, dat nich villicht en Flaagkörper op Europa inslahn deit, de nich steril is un denn möglicherwies Mikroorganismen vun de Eer dorhen bringen deit.

Na een Bericht vun dat Wetenschapmagazin New Scientist nehmt Wetenschopplers vun de NASA, de mit de streken’ NASA-Mission Jupiter Icy Moons Orbiter befaat weern, vun wegen Ergeevnissen vun fröhere Missionen in’t Fröhjohr 2004 an, dat de Maand Europa noch wiet levensunfründlicher wesen künn, as dat bit nu annahmen weer.

So sünd, t. B. op de Böverflach Waterstoffperoxid un Rebeden bedeckt mit konzentreerte Swevelsüür nawiest worrn. Man geiht hier dorvun ut, dat de Süür ut den Ozean ünner dat Ies stammt. De Konzentratschoon warrt verklort mit Vulkanismus, de sik ünner den See afspeelt un den Swevel freesett hebben kann.