Fats Waller
Thomas Wright Waller (* 21. Mai 1904 in Harlem, New York; † 15. Dezember 1943 in den Santa-Fé-Express in Hööcht vun Kansas City an en Lungenentzündung) weer en bekannt Jazz-Pianist, -Komponist un -Singer. De, vun wegen dat he so dick weer, Fats nömmt Jazzmusiker har groot Bedüüden in de Entwickeln vun den fröhen Jazz Anfang vun de 1920 Johren to’n Swing vun de 1930er un 1940er Johren.
Leven un Wark
ännernFats fung sien Karriere in jung Jahren as Kino-Organist an. James P. Johnson, de den Harlem-Stride-Pianostil meesterhaft beherrschen dee, hett sück dat jung Talent annommen, geev de sien Jazz-Piano-Stil den eersten Schleep un hett hüm in de Jazz-Szene vun Harlem inführt. Sien Mentoren James P.Johnson un Willie „The Lion“ Smith wurrn in de Loop vun de Tiet vun Waller sülvst in de Rull as bedüüdenst Harlem-Stride-Pianisten aflööst. Blangen Solo-Upnahmen up Plaat un Pianola-Rull wuss sien Bekanntheit as Star vun de Rent-Partys in Harlem un as Begleiter vun beröhmt Blues-Singerinnen. Överhoopt is de Völtall un de Oord vun de Besetten mit de Waller in de eerst Johren vun sien Plattenkarriere upnehmen dee, en Speegel vun de enorm Experimenteerfreud un Kreativität vun de Jazzer vun disse fröh Johren.
1924 funn he in Andy Razaf den för sien Kompositschonen wichtigsten un kongenialen Leedtextschriever. Sülvs via Telefon is en vun de Razaf/Waller-Songs entstahn. In de Broadway-Show Hot Chocolates wurrn 1929 völ Leeder vun de beid präsenteert, ünner annern „Ain't Misbehavin'“ dör Louis Armstrong, de to’n Star vun de Show wurr. Waller sien eegen Solo-Einspeelen för Victor wurr mit Rang 17 de eerste vun all tosommen 63 Hits in de Loop vun sien Karriere; en wieder Spoodtitels in den Charts gelung aver eerst 1934 mit de Eddie DeLange-Kompositschoon „I Wish I Were Twins“.
Mit Fats Waller and His Rhythm, to de de Gitarrist Al Casey hörr, harr Waller denn een vun de best lütt Swing-Bands; he hett mit disse un anner Koppels Plattenupnahmen makt un weer landswiet in’tRadio to hörn – en immer to Scherzen upleggt Ünnerholler mit sien lustig Leedtexten un Leedtextafwanneln. He harr midderwielen den Stride-Piano-Stil to en maatgevend Klaveerstil vun den Swing wiederentwickelt. Up Europa-Tournee wurr he begeistert empfangen, in England sogor 1938 eerstmals in‘t Feernsehn präsenteert. Mit de London Suite, een Kompositschoon ut söss hööchst eleganten musikalischen Miniaturen över Londoner Stadtdeelen, hett he sück dorför bedankt.
Waller in in de Loop vun sien Karrier ok in dree Hollywoodmusicals mitwarkt un dat entstunnen eenige so nömmt Soundies, lütt Musicbox-Körtfilme, in de Wallers Rhythm een Leed lang hör Talent ünner Bewies stellen kunn. 1942 geev Fats Waller ok en völbeacht Konzert in de Carnegie Hall in New York, dormals as hüüd de böverste Weehe vun jedeen Musiker.
De utschweepend Levensstil vun Waller truck jümmers weer gesundheitlich Probleem nah sück. Trots eenig Versöök, sück in Torüchhollen to övven un up lichtere Erfrischen as Wien oder Cyder ümtostiegen, kunn aver doch nix den vertrauten Smack vun den Old Grand-Dad Bourbon Whisky ersetten.
De schier unlövliche Schaffenskraft vun Waller wiest sück in Hunnerten vun Kompositschonen in sien Naam, völ annern, de to’n Deel vunwegen vun de dormaligen Verlegerpraktiken sogor anner Komponisten toschreven wurrn, un Hunnerte vun Upnahmen in de ünnerscheedlichst Besetten. Vun de eerst Upnahmen 1922 bit to sien lesten 1943 gifft dat kien een, in de nich de typische Verve un de so nömmt „Wallerdrive“ domineeren deiht. Sülvs de ehder melancholischen Gospelinspeelen up de Karkenörgel, dat Instrument, dat Fats in den Jazz inbrocht hett un de he meest as eenzig Swing entlocken kunn, tüügen nich blots vun groot Spiritualität, men ok vun groot musikalisch Deept.
Waller wurrd faken as „Clown Prince Of Jazz“ beschreeven, aver man hett bi hüm nie den Indruck, dat he sück in irgendeen Oord un Wies verkoopen oder sück to’n „Onkel Tom“ maken dee, as dat eenig anner swaart Musikers in disse Tiet maken mussen. Waller schien dör sien Musik un dör sien Gesang jümmers to vermitteln, dat man dat Leven un vör allen sück sülvs nich jümmers doodernst nehmen sull. 1943 schreev he de Broadwayshow Early to Bed, hett in Hollywood Stormy Weather dreiht, speel nicht o tellen Gigs för de Truppenbetreuen vun amerikaansch Suldaten un hett in Radiosennen Warf för dat Ankoopen vun Kriegsanleihen makt.
Eerstmals in‘ Juli 1941 speel Fats Waller mit en Studio-Bigband inklusive sien vörigen Combo Schallplatten in; dorbi entstunn ok sien lest Hit to Leevtieden, „Come and Get It“ (#22). in‘ Toog up den Rückweg vun Hollywood is he an‘ 15. Dezember 1943 an een verschleppten Lungenentzündung storven. Nah en grooten Truerfier in New York wurr sien Liek verbrennt un de Asche – up sien Wunsch hen – ut en Floogtüüch herut över Harlem verstreet.
Dat Leven vun Waller Leven un de Musik sünd zentraal Inhollen in Michel Gondry sien Film Be Kind Rewind (2008).
To de Musikers, de mit Waller tosommen speelt hebbt, hörrn ünner annern Bernard Addison, Gene Sedric, Slick Jones un Eddie Condon.
Ehrungen
ännernWiedere Warken
ännern- Honeysuckle Rose
- Black and Blue (Text Razaf), Blues
- Wild Cat Blues - bekannt as musikalisch Ünnermalen vun de Pausenkatten vun de Hessischen Rundfunks.
Solo-Klaveer-Stücken, dorünner Stride Piano-Bravourstücken as
Literatur
ännernBruukt Literatur
- Ed Kirkeby: Ain't Misbehavin´ - The Story of Fats Waller. New York, Dood, Mead & Comp., 1966 (Da capo Press, 1975)
- Maurice Waller und Anthony Calabrese: Fats Waller. New York, Schirmer Books, 1977
- Studs Terkel: Giganten des Jazz. Zweitausendeins, Frankfurt 2005 ISBN 3-86150-723-4
Wiedere Literatur över Fats Waller
- Jürg Schatzmann & Hannes Binder: Ain't Misbehavin´ - Geschichten und Bilder aus dem Leben des legendären Jazzpianisten Fats Waller. Ravensburg. Otto Maier Verlag 1981 ISBN 3-473-35061-3
- Joel Vance: Fats Waller - His Life and Times. Chicago, Contemporary Books, Inc. 1977
Weblenken
ännern- DNB-Katalog
- Fats Waller an IJS, Rutgers University (engelsch)
- Fats Waller A tribute to the King of Stride Piano (franzöösch, engelsch)