Maatschappijleer

Onderwijs, doelen en vaardigheden

• Onderwijs en samenleving
• Leerdoelen en lesdoelen (incl. exameneisen)
• Vaardigheden
• Handboek Vakdidactiek Maatschappijleer | Maatschappijleer Hoofdzaak
• Ebbens (Effectief leren & Samenwerkend leren)
• Het tienerbrein | Onderwijs in tijden van digitalisering | Van leertheorie naar onderwijspraktijk

Onderzoek

• Onderzoeksopzet
• Onderzoeksvragen
• Ontwikkeling
• Tuckbox
• Bronnen
• Cases

Lessen en lesmateriaal

• Referentiekader maatschappijleer

Algemeen

• Drie blokuren politiek: hoe vrij zijn we eigenlijk?

mavo

• Lessenserie 1 (Thema's Maatschappijleer vmbo-kgt: Maatschappijleer, Jongeren & Politiek)
• Lessenserie 3 (Thema's Maatschappijleer vmbo-kgt: Werk, Criminaliteit & Relaties)
• Maatschappijleer 3 vmbo-kgt
• Maatschappijleer 4 vmbo-kgt

havo/vwo

• Maatschappijleer 5 vwo (Thema's Maatschappijleer vwo 2017)
• Maatschappijleer 3 havo - in ontwikkeling
• Wat is maatschappijleer? - in ontwikkeling
• Rechtsstaat - in ontwikkeling
• Parlementaire Democratie - in ontwikkeling
• Pluriforme Samenleving - in ontwikkeling
• Verzorgingsstaat - in ontwikkeling

Lessen op basis van cijfermateriaal (of een onderzoekende werkvorm)

• De religieuze beleving van moslims in Nederland (2018)
• Vegetarische rookworst (2018)
• Het leesgedrag van Nederlanders (2018)
• Democratie en expertise (2018) - in ontwikkeling
• Voelt u zich wel eens onveilig? (2017) - in ontwikkeling
• Prestatiestress? - in ontwikkeling
• Even ademhalen - in ontwikkeling
• Apofenie en de voorkeur voor bevestiging - in ontwikkeling
• Wat is er nodig om Nederlander te zijn? - in ontwikkeling

Presentatie en (beeld)materiaal

• Werkvormen
• Presentatie en materialen (van het bord)
• Videomateriaal
• Afbeeldingen
• Dia's
• Tabellen en grafieken
• Artikelen

Toetsing

• Toetsing bij maatschappijleer
• Instaptoets mavo/havo/vwo
• Instaptoets bij Thema's Maatschappijleer havo/vwo
• Meerkeuzevragen
• Toets: Wereldwijd verbonden - in ontwikkeling
• Toets: media - in ontwikkeling
• Toets maatschappijleer en rechtsstaat 3 mavo/havo

Principes en begrippen in de maatschappijleer

• De Nederlandse samenleving - in ontwikkeling
• Maatschappelijke problemen - in ontwikkeling
• Waarden, normen, belangen en macht - in ontwikkeling
• Informatie en betrouwbaarheid - in ontwikkeling

Vredespaleis Den Haag

Rechtsstaat

• De Grondwet toegelicht
• Geschiedenis van de rechtsstaat - in ontwikkeling

Criminaliteit

• Waarom worden mensen crimineel?

(Parlementaire) democratie

• Politiek en democratie
• Sociale voorwaardenmodel

Politiek

• Samenvatting van: Ons stipje op de waereldkaart - Piet de Rooy
• Woerdman, E. (2009). Politiek en politicologie (3e ed.).. Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff.
• Hakhverdian, A. & Schakel, W. (2017). Nepparlement?: een pleidooi voor politiek hokjesdenken. Amsterdam University Press B.V.
• Wieringa, P (2017). Ik brul, dus ik ben: denkers over populisme. Boom Uitgevers Amsterdam.
• Mudde, C. & Rovira Kaltwasser, C. (2017). Elementaire Deeltjes 51: Populisme. Amsterdam University Press B.V.
• Buma, S. (2017). 'Verwarde tijden!’ die om richting vragen. HJ Schoo-lezing.
• Meer, T., van der (2017). Niet de kiezer is gek. Uitgeverij Unieboek|Het Spectrum bv, Houten
• Kievid, J., de (2012). Democratie: ideaal en weerbarstige werkelijkheid. HooibergHaasbeek, Meppel
• P‘t Hart, M. J. W., & van Twist, M. J. W. (2012). Openbaar Bestuur. Beleid, organisatie en politiek. Wolters Kluwer Nederland B.V.

Macht en zeggenschap

• Compartimenten van vernietiging - Abram de Swaan

Lokaal bestuur

• Lokaal Bestuur

Pluriforme samenleving

• Begrippenkaartjes
• Verschillende cultuurgroepen - in ontwikkeling

Cultuur en socialisatie

• Kijken naar samenlevingen - in ontwikkeling
• Betoog kijken naar samenlevingen
• Wereldreligies
• Religie en het cultuurdilemma
• Aangeboren of aangeleerd? - in ontwikkeling

Ethiek

• Ethiek
• Bolt, L. L. E., Verweij, M. F., & Delden, J. J. M. van (2010). Ethiek in praktijk (3e ed.). Assen, Nederland: Koninklijke van Gorcum B.V.
• Savater, F. (2010). Het goede leven (9e ed.). Utrecht, Nederland: Erven J. Bijleveld.

Verzorgingsstaat

• De Nederlandse verzorgingsstaat vanaf WOII
• Geschiedenis sociale wetgeving
• Samenvatting van Elementaire deeltjes 39: De Verzorgingsstaat
• Samenvatting van het hoofdstuk Verzorgingsstaat uit Thema's Maatschappijleer VWO 2012
• Samenvatting van Het land van beloften (Flip de Kam)

Werk (arbeid)

• Maatschappelijke ladder
• Piramide van Maslow
• Mok, A. L. (2011). Arbeid, bedrijf en maatschappij (6e ed.). Groningen/Houten, Nederland: Noordhoff.

Massamedia

• Communicatiekaart van Nederland
• Media en publiek

Burgerschap (mbo)

• Burgerschap in het onderwijs
• Onderwijsvisie
• De sociaal maatschappelijke dimensie

Mens en maatschappij (onderbouw vo)

• Mens en maatschappij
• Schooltaalwoorden
• Flitskaarten Mens en maatschappij
• Wereldreligies
• Aardrijkskunde

Overige samenvattingen

• De mensenmaatschappij - Abram de Swaan
• Chang, H. (2014). Economie. De gebruiksaanwijzing . Amsterdam, Nederland: Nieuw Amsterdam.
• Samenvatting Samenlevingen, Inleiding in de sociologie - Nico Wilterdink & Bart van Heerikhuizen

Begrippenlijsten

• Basisbegrippen maatschappij mavo/havo/vwo
• Basisbegrippen maatschappij voortgezet onderwijs
• Basisbegrippen maatschappijleer

Begrippen wat is maatschappijleer?

Begrippen rechtsstaat

Begrippen verzorgingsstaat

• Kennisbasisbegrippen

Thema 1: Sociale wetenschappen en de benaderingswijzen

Thema 2: Politiek, rechtsstaat en democratisch burgerschap

Thema 3: Massamedia en –communicatie

Thema 4: Criminaliteit en veiligheid

Thema 5: Arbeid en verzorgingsstaat

Thema 6: Pluriforme samenleving

Thema 7: Cultuur en socialisatie

Thema 8: Mondiale vraagstukken

Opdrachten

• Profielwerkstuk
• Samenvatten Thema's Maatschappijleer
• Miniatuurtekening
• Werkstuk naar aanleiding van een lessenserie (periodeschrift)
• Oprichting politieke partij
• Schrijfplan betoog over macht (incl. beoordelingsmodel)
• Schrijfplan Levensbeschouwing
• Schrijfplan Levensbeschouwing (kort)
• Schrijfplan Appen op de fiets?
• Schrijfplan Feiten en fabels over eten
• Mijn toekomst
• Op een onbewoond eiland
• Factsheet
• Tinycards
• Betoog over het Chinese sociaal kredietsysteem
• Betoog: de beste straf
• Artikel schrijven voor wikijunior
• Werkboek maken voor de brugklas
• Brochure over een onderwerp
• Alternatieve toets maatschappijleer en rechtsstaat
• Publicatie over een onderwerp

Links

• https://www.expertisecentrum-maatschappijleer.nl/
• https://www.prodemos.nl/
• https://derdekamer.nl/
• https://histoforum.net/toetsmateriaaltijdvakken/
• https://www.wbs.nl/
• https://www.weetmeer.nl/2012/11/politieke-landkaart-2012/
• https://www.sevendays.nl/
• https://froot.nl/posttype/froot/de-raarste-feitjes-over-china-op-een-reitje/
• https://www.mediawijzer.net/de-beste-filmpjes-over-beeldvorming-in-de-media/
• Syllabus maatschappijkunde 2018 vmbo tl
• Samenwerkend leren
• Datagraver
• Schooltaalwoorden Biologie
• https://maatschappijleer.reneecools.nl/