Armee-Abteilung Narwa

De Armee-Abteilung Narwa was een Duitse Armee-Abteilung van de Wehrmacht tijdens de Tweede Wereldoorlog, die enkel en alleen rondom Narva in het grensgebied tussen Estland en Rusland gevochten heeft.

Armee-Abteilung Narwa
Oprichting	23 februari 1944
Ontbinding	25 september 1944
Land	nazi-Duitsland
Krijgsmacht­onderdeel	Heer
Onderdeel van	Wehrmacht
Type	Armee-Abteilung
Veldslagen	Tweede Wereldoorlog Verdediging van Narva
Commandanten	zie commandanten

Krijgsgeschiedenis

Oprichting

Armee-Abteilung Narwa werd gevormd op 23 februari 1944.

Inzet

Sovjet-kaart van het begin van de Estse operatie, februari - april 1944

Na het strategisch offensief van het Leningrads Front in januari 1944 (de Leningrad-Nowgorod Operatie) trokken de Duitse troepen zich terug naar het zuidwesten. De overblijfselen van de 227e Infanteriedivisie met de hen onderstelde resten van de 61e Infanteriedivisie plus het III (Germaanse) SS Pantserkorps reden Estland binnen. Ze werden geleid door General der Infanterie Otto Sponheimer en de resten van de staf van het 54e Legerkorps. Deze eenheid werd nu de "Gruppe Sponheimer" genoemd. Eind januari 1944 vestigde de groep zich langs de rivier de Narva. Op 13 februari 1944 nam Generalleutnant Wilhelm Berlin het bevel over de "Gruppe Sponheimer" op zich, die vervolgens op 23 februari in de Armee-Abteilung Narwa werd hernoemd. Op dezelfde dag nam Generalleutnant Johannes Frießner het bevel over de Armee-Abteilung over. In het noorden vormde de Oostzeekust de linker grens van de Armee-Abteilung, in het zuiden de noordkust van Peipusmeer. In het noorden stond het III (Germaanse) SS Pantserkorps, in het midden het 43e Legerkorps en in het zuiden het 26e Legerkorps.
Op 1 maart bestond de Armee-Abteilung uit de volgende troepen:

• III (Germaanse) SS Pantserkorps (SS-Obergruppenführer Felix Steiner): 11e SS Panzergrenadierdivisie "Nordland", 4e SS Panzergrenadier Brigade "Nederland" en 20e Waffen Grenadier Division der SS (1e Estlandse)
• 43e Legerkorps (General der Infanterie Karl von Oven): 61e, 170e en 227e Infanteriedivisies, Feldherrnhalle Panzergrenadierdivisie
• 26e Legerkorps (General Anton Grasser): 11e, 28e, 214e en 225e Infanteriedivisies

Graf von Strachwitz op 21 maart 1944

In de maanden februari en maart 1944 probeerde het Rode Leger verschillende keren het front van de Armee-Abteilung te doorbreken. In deze periode stortten in het zuiden enkele divisies in elkaar onder een nieuw Sovjetoffensief, zodat het Rode Leger op 24 februari de hoofdspoorlijn, die de toevoer van Narva verzekerde, onder hun controle bracht en daarmee het III (Germaanse) SS Pantserkorps bedreigde met omsingeling. Tijdens bittere gevechten werden de Sovjettroepen teruggeduwd naar het zuiden tegen de rivier. Alleen het Sovjet-bruggenhoofd ten zuidwesten van Narva kon zelfs na zware gevechten niet worden geëlimineerd. In de daaropvolgende maanden kalmeerde het front in het gebied van de Armee-Abteilung. De Sovjet- doorbraak in Wit-Rusland en het Karelische offensief dwongen de Heeresgruppe Nord om een groot deel van hun troepen terug te trekken van Narva naar het centrale deel van het oostfront en naar Finland. Omdat er in juli onvoldoende strijdkrachten waren voor de verdediging van de voormalige frontlinie bij Narva, begon de Armee-Abteilung met voorbereidingen voor terugtrekking naar de Tannenberg-verdedigingslinie op 16 km westelijk van Narva. Tegelijkertijd namen de Russische aanvallen op het front van de Armee-Abteilung toe. Op 24 juli begon het nieuwe Sovjetoffensief tegen de Armee-Abteilung. Tegen het einde van juli ging het zware gevecht door, waarbij de Armee-Abteilung zijn front kon handhaven. De Armee-Abteilung moest echter meer troepen naar het zuiden afgeven om de belaagde zuidvleugel van Heeresgruppe Nord te ondersteunen. Bovendien moest de Armee-Abteilung zijn front west uitbreiden naar Võrtsjärv, om het Duitse front naar het zuiden te versterken. De Armee-Abteilung betrok de Embach-stelling (de Embach stroomt vanuit de Võrtsjärv in het Peipusmeer), die vanaf 21 augustus zwaar werd aangevallen door het Rode Leger. De Armee-Abteilung kreeg Panzerverband Graf Strachwitz toegewezen om de Sovjetaanvallen af te weren. De Sovjeteenheden slaagden erin om door te breken tussen de Armee-Abteilung en het 18e Leger en in de richting van Pärnu door te stoten. Ondanks hevige gevechten kon de Armee-Abteilung zijn posities behouden. Op 18 september 1944 begon de "Operatie Aster", de terugtrekking van de Armee-Abteilung uit de Narva-stelling. Het III (Germaanse) SS Pantserkorps reed naar Pärnu terug, andere delen van de Armee-Abteilung naar Tallinn.

Einde

Op 25 september 1944 werd de Armee-Abteilung Narwa omgedoopt tot de Armee-Abteilung Grasser.

Bovenliggende bevelslagen

Legergroep	Plaats/regio	Begin	Eind
Heeresgruppe Nord	Narva	23 februari 1944	25 september 1944

Commandanten

Generalleutnant Johannes Frießner

Rang	Naam	Begin	Eind
General der Infanterie	Otto Sponheimer	27 januari 1944	13 februari 1944
Generalleutnant	Wilhelm Berlin	13 februari 1944	23 februari 1944
General der Infanterie	Johannes Frießner	23 februari 1944	3 juli 1944

Bronnen, noten en/of referenties

• www.archivportal-d.de - Bundesarchiv
• Georg Tessin – Verbände und Truppen der deutschen Wehrmacht 1933-1945