Belgische verkiezingen 1939

Op zondag 2 april 1939 vonden er verkiezingen in België plaats voor Kamer en Senaat. De vervroegde verkiezingen kwamen er nadat de Kamers werden ontbonden op 6 maart 1939 door de val van de regering-Pierlot I, die het nog maar net had overgenomen van de regering-Spaak I.

Wetgevende verkiezingen 1939
Datum	2 april 1939
Land	België
Te verdelen zetels	202 (Kamer) 101 (Senaat)
Resultaat
Nieuwe regering	Pierlot II
Vorige regering	Pierlot I
Opvolging verkiezingen
← 1936     1946 →
Portaal    Politiek België

Context

De dreiging van de Nieuwe Orde-partijen dreef de andere partijen naar elkaar toe. Samen legden Katholieken, Liberalen en Socialisten vanaf 1936 de basis voor de sociale welvaartsstaat, een werk dat na de oorlog werd hervat. Bij de verkiezingen van 1939 verklaarde tachtig procent zich akkoord met dit nieuwe model. Rex viel van 21 op 4 Kamerzetels terug, het VNV en de KPB stagneren. Kortom, de nieuwe uitdagers leken hun hoogtepunt te bereiken, of waren het reeds voorbij. Daarmee is geenszins gezegd dat het VNV zich neerlegde bij de Belgische staat, in vergelijking met 1936 won het VNV namelijk nog altijd. Hun 'Vlaamse eisen' handhaafden ze dan ook.

Kiessysteem

• algemeen enkelvoudig stemrecht voor mannelijke Belgische burgers vanaf 21 jaar, met opkomstplicht
• evenredige vertegenwoordiging met kiesarrondissementen met apparentering

Kieskringen

Kamer		Senaat
Arrondissement	Zetels	Arrondissement	Zetels
Antwerpen
Antwerpen	18	Antwerpen	9
Mechelen	6	Mechelen-Turnhout	6
Turnhout	5
Brabant
Brussel	30	Brussel	15
Leuven	7	Leuven	4
Nijvel	5	Nijvel	2
Henegouwen
Bergen	7	Bergen-Zinnik	6
Zinnik	4
Charleroi	11	Charleroi-Thuin	7
Thuin	4
Doornik-Aat	6	Doornik-Aat	3
Limburg
Hasselt	4	Hasselt- Tongeren-Maaseik	4
Tongeren-Maaseik	5
Luik
Hoei-Borgworm	4	Hoei-Borgworm	2
Luik	14	Luik	7
Verviers	6	Verviers	3
Luxemburg
Aarlen-Marche-Bastenaken	3	Aarlen-Marche-Bastenaken- Neufchâteau-Virton	3
Neufchâteau-Virton	3
Namen
Dinant-Philippeville	4	Namen-Dinant- Philippeville	5
Namen	5
Oost-Vlaanderen
Aalst	6	Aalst-Oudenaarde	4
Oudenaarde	3
Dendermonde	4	Dendermonde-Sint-Niklaas	4
Sint-Niklaas	4
Gent-Eeklo	12	Gent-Eeklo	6
West-Vlaanderen
Brugge	4	Brugge	2
Ieper	3	Kortrijk-Ieper	4
Kortrijk	6
Roeselare-Tielt	4	Roeselare-Tielt	3
Veurne-Diksmuide-Oostende	5	Veurne-Diksmuide-Oostende	2
Totaal	202	Totaal	101

Uitslagen

Zetelverdeling Kamer 1939

De 202 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ KPB: 9
■ BWP: 64
■ Katholieke Unie: 67
■ Frenssen Technocrates: 1
■ K.V.V.: 6
■ Liberale Partij: 33
■ Anc. Combat./Oud-strijder: 1
■ Vl. National.Fl: 17
■ Rex: 4

Aantal ingeschreven kiezers: 2.667.341

Partij		Kamer van volksvertegenwoordigers			Senaat
		Stemmen	%	Zetels	Stemmen	%	Zetels
	Katholieken	594 133	30.38%	67	703 250	30.71%	35
	BWP	575 755	29.44%	64	701 552	30.64%	35
	Liberalen	335 966	17.18%	33	402 326	17.57%	16
	VNV	164 253	8.4%	17	177 666	7.76%	8
	KPB	90 856	4.65%	9	115 308	5.04%	3
	Rex	83 047	4.25%	4	94 543	4.13%	1
	KVV	62 548	3.20%	6	62 976	2.75%	3
	Overige	49 692	2.54%	2	32 209	1.41%	0
Totaal		1 955 814	100%	202	2 289 830	100%	101

Verkozenen

• Kamer van volksvertegenwoordigers (samenstelling 1939-1946)
• Samenstelling Belgische Senaat 1939-1946

Regeringsvorming

Zie Regeringsformatie België april 1939 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De katholieken en liberalen, die beide gesterkt uit de verkiezingen kwamen, vormden de regering-Pierlot II.

Bronnen, noten en/of referenties

• BLOM, J.C.H. en LAMBERTS, E. (red.), Geschiedenis van de Nederlanden, Baarn, 2009, 295.

Verkiezingen in België (lijst)