Carl Djerassi
Carl Djerassi (Wenen, 29 oktober 1923 – San Francisco, 30 januari 2015) was een in Oostenrijk geboren Bulgaars-Amerikaanse chemicus, schrijver en toneelschrijver die de meeste bekendheid geniet vanwege zijn bijdrage aan de ontwikkeling van de anticonceptiepil.
| Carl Djerassi | ||
|---|---|---|
| Carl Djerassi | ||
| ||
| Algemene informatie | ||
| Land | Oostenrijk, Verenigde Staten van Amerika, Bulgarije | |
| Geboortedatum | 29 oktober 1923 | |
| Geboorteplaats | Wenen | |
| Overlijdensdatum | 30 januari 2015 | |
| Overlijdensplaats | San Francisco | |
| Doodsoorzaak | kanker | |
| Begraafplaats | Onbekende waarde | |
| Wijze van overlijden | natuurlijke dood | |
| Werk | ||
| Beroep | scheikundige, schrijver, academisch docent, sciencefictionschrijver, wetenschapper, verzamelaar, toneelschrijver | |
| Werkveld | scheikunde | |
| Werkgever(s) | Wayne State University, Stanford-universiteit, Ciba Specialty Chemicals, Novartis | |
| Studie | ||
| School/ |
Universiteit van Wisconsin-Madison, Kenyon College, Tarkio College, Wayne State University, American College of Sofia, Imperial College School of Medicine | |
| Promotor | George Rosenkranz | |
| Academische graad | Doctor of Philosophy | |
| Religie | ||
| Religie | atheïsme | |
| Familie | ||
| Echtgenoot | Diane Middlebrook, Norma Lundholm Djerassi | |
| Kinderen | Dale Djerassi | |
| Persoonlijk | ||
| Woonplaats | Wenen | |
| Talen | Engels | |
| Diversen | ||
| Lid van | Royal Society, Deutsche Akademie der Wissenschaften Leopoldina, National Academy of Sciences, Kungliga Vetenskapsakademien, American Academy of Arts and Sciences, Royal Swedish Academy of Engineering Sciences, Braziliaanse Academie voor Wetenschappen, Academia Europaea | |
| Prijzen en onderscheidingen | Grote Kruis van Verdienste van de Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland (2003), Oostenrijkse Decoratie voor Wetenschap en Kunst, Grote Zilveren medaille voor diensten voor de Republiek Oostenrijk, William Procter Prize for Scientific Achievement (1998), Willard Gibbs Award (1997),[1] ACS Award in pure chemistry (1958),[2] Perkin Medal (1975),[3] Scheele-prijs (1972), National Medal of Science (1973), Wolfprijs voor scheikunde (1978),[4] National Medal of Technology and Innovation (1991),[5] Priestley Medal (1992),[6] National Inventors Hall of Fame (1978),[7] Inhoffen-Medaille (1999), GDCh Prize For Journalism And Literature (2001),[8] Centenary Prize (1963), honorary doctor of the University of Vienna,[9] doctor honoris causa of the University of Innsbruck, Honorary doctor of the Heidelberg University, Foreign Member of the Royal Society (2010), Prince Mahidol Award (1995), NAS Award for the Industrial Application of Science (1990),[10] Ernest Guenther Award (1960),[11] Honorary doctor of the Technical University of Graz, American Institute of Chemists Gold Medal (2004),[12] Chemical Pioneer Award (1973),[13] ACS Award for Creative Invention (1973),[14] Othmer Gold Medal (2000),[15] Nevada Medal (1992),[16] Edinburgh Medal (2011) | |
| Nominaties | Nobelprijs voor de Scheikunde (1962),[17] Nobelprijs voor de Scheikunde (1964),[17] Nobelprijs voor de Scheikunde (1965),[17] Nobelprijs voor de Scheikunde (1966)[17] | |
| Website | Officiële website | |
| De informatie in deze infobox is afkomstig van Wikidata. U kunt die informatie bewerken. | ||
Hij was betrokken bij de uitvinding van de anticonceptiepil, doordat hij er in 1951 in slaagde het molecuul norethindrone te ontwikkelen, een chemische vervanger voor het geslachtshormoon progesteron. Hierop vroeg hij met de Mexicaan Luis E. Miramontes en de Mexicaan-Hongaar George Rosenkranz patent aan. Anderen, Gregory Pincus, John Rock en Min Chueh Chang, werkten verder met deze inzichten en stonden dichter bij de ontwikkeling van de feitelijke pil als marktproduct.[18] De pil kent echter vele vaders. Zo zou de eerste, echt bruikbare pil zonder al te veel bijwerkingen pas in 1960 zijn ontwikkeld door de Belg Ferdinand Peeters.
Gedurende de jaren 1960 en 1970 verrichtte Djerassi belangwekkend wetenschappelijk onderzoek als hoogleraar aan de Stanford University en tevens als ondernemer. Hij ontwikkelde bijvoorbeeld nieuwe onderzoekstechnieken op het gebied van massaspectrometrie en paste deze toe in de organische chemie en levenswetenschappen.[19] In zijn onderzoek aan steroide hormonen en alkaloiden ontrafelde hij de structuur van steroiden. Hij publiceerde hierover ruim 1000 artikelen en andere bijdragen. Hij had een brede wetenschappelijk-technologische interesse die bijvoorbeeld betrekking had op geneesmiddelen, insectenbestrijding, de toepassing van kunstmatige intelligentie in biomedisch onderzoek en de mariene biologie.[19]
In 1985 gaf Djerassi aan dat hij aan een leven niet genoeg had: hij wilde belangrijke culturele bijdragen aan de samenleving leveren in plaats van alleen technologische.[19] Hij schreef onder meer boeken in het "science-in-fiction" genre, zoals Cantor's Dilemma, waarin hij de ethische aspecten van modern onderzoek onderzocht. Hij schreef ook enkele autobiografieën, de laatste in 2014.[19] Daarnaast publiceerde hij toneelstukken, die veelvuldig zijn vertaald. Zijn boek Chemistry in Theatre: Insufficiency, Phallacy or Both behandelt de pedagogische waarde van het gebruik van dialogen en plots in toneelstukken, gericht op chemie.[20]
- ↑ https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award.
- ↑ https://www.proed.acs.org/funding/awards/acs-award-in-pure-chemistry/past-recipients.html.
- ↑ https://sci-america.org/awards/.
- ↑ https://wolffund.org.il/carl-djerassi/.
- ↑ https://www.nationalmedals.org/laureates.
- ↑ https://www.acs.org/content/acs/en/funding-and-awards/awards/national/bytopic/priestley-medal.html.
- ↑ National Inventors Hall of Fame; National Inventors Hall of Fame-identificatiecode: carl-djerassi.
- ↑ https://en.gdch.de/gdch/prizes-and-awards/gdch-awards/gdch-prize-for-journalism-and-literature.html.
- ↑ http://geschichte.univie.ac.at/en/persons/carl-djerassi-prof-dr-dr-hc-mult.
- ↑ https://www.nasonline.org/programs/awards/industrial-application-of-science.html.
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/ernest-guenther-award-in-the-chemistry-of-natural-products/past-recipients.html.
- ↑ https://www.theaic.org/award_winners/goldmedal.html.
- ↑ https://www.theaic.org/award_winners/chem_pioneer.html.
- ↑ https://www.acs.org/funding/awards/acs-award-for-creative-invention/past-recipients.html.
- ↑ https://www.sciencehistory.org/historical-profile/carl-djerassi.
- ↑ https://www.dri.edu/special-events/nevadamedal/.
- ↑ a b c d nobelprize.org; Nobelprijs-identificatiecode voor nominatie: 13016.
- ↑ Carl Djerassi, De Groene Amsterdammer 05.02.2015
- ↑ a b c d CHF Remembers Carl Djerassi. Chemical Heritage Foundation. Gearchiveerd op 4 februari 2015. Geraadpleegd op 2 februari 2015.
- ↑ Sterken, Christiaan (2012). Chemistry in Theatre. Insufficiency, Phallacy or Both. Carl Djerassi (Book Review). The Journal of Astronomical Data 18 (6). Gearchiveerd van origineel op 2 februari 2015. Geraadpleegd op 2 February 2015.