Catharina Hooft

Catharina Hooft
	Cornelis de Graeff en Catharina Hooft in 1636 door Nicolaes Eliasz. Pickenoy, in de Gemäldegalerie Berlijn
Vrijvrouwe van Purmerland en Ilpendam
Periode	1678-1690/1691 (tussen 1678 en 1690 samen met har zoon Jacob de Graeff)
Voorganger	Maria Overlander
Opvolger	Pieter de Graeff
Vader	Pieter Jansz Hooft
Moeder	Gertruid Overlander van Purmerland
Dynastie	Hooft
	; v.l.n.r. wapen De Graeff (17e eeuw) en wapen Pieter Jansz Hooft (1575-1636)

Catharina Pietersdr Hooft, vrijvrouwe van de vrije en hoge heerlijkheid van Purmerland en Ilpendam (Amsterdam, 28 december 1618 - Slot Ilpenstein, ca. 30 september 1691) was een bekend persoon uit de Gouden Eeuw. Zij stamde af van het Amsterdamse regentengeslacht Hooft.

Biografie

Catharina Hooft werd geboren als dochter van Pieter Jansz Hooft (1575-1636)^[1] en Gertruid Overlander van Purmerland (1577-1653). Het geslacht Hooft behoorde tot de Amsterdamse regentenklasse. Catharina had vele beroemde familieleden; zo was Volckert Overlander haar grootvader en waren Andries de Graeff en Frans Banninck Cocq haar zwagers. De gebroeders Andries, Cornelis en Jan Bicker waren, evenals Johan en Cornelis de Witt, haar neven.

Op 18-jarige leeftijd huwde zij met Cornelis de Graeff. Uit dit huwelijk werden twee levensvatbare zonen geboren:

Pieter de Graeff (1638-1707)^[2]
Jacob de Graeff (1642-1690), getrouwd met Maria van der Does.^[3]

Na de plotselinge dood van Jacob's vrouw Maria in 1667 begon hij Anna Christina Pauw,^[4] het hof te maken. Catharina Hooft, die de Pauwen gantsch niet lustte, verzette zich met succes tegen zijn verloving met Anna Christina Pauw, waarbij zij zelfs de hulp inriep van raadpensionaris Johan de Witt om een huwelijk te verhinderen.

In 1652 werd zij, samen met haar man en haar zonen, door Jan Victors uitgebeeld als Rebekka, de vrouw van aartsvader Isaak, samen met hem en hun zonen Esau en Jakob. Dit werk maakt deel uit van een privécollectie.

Medaillon portretten van Cornelis en Catharina
gebeeldhouwd door Artus Quellinus in 1660.
Willem III van Oranje 10 jaar (ca.1662)
Cornelis de Graeff te Soestdijk;^[5]door Thomas de Keyser/Jacob van Ruisdael (tussen 1656 en 1660) National Gallery of Ireland

Het echtpaar bewoonde het lustslot Zoestdijk in Baarn. In 1660 werd haar man Cornelis samen met Johan de Witt en Gillis Valckenier voogd van Willem III van Oranje, het kind van staat. Haar zonen Pieter en Jacob speelden in het huis aan de dijk naar Soest (het latere paleis Soestdijk) samen met de kleine Willem.

In 1672 toen Willem III van Oranje uit de schaduw trad om algemeen kapitein en stadhouder te worden, gooide ze het over een andere politieke boeg en werd ze – samen met haar zoons – aanhanger van het Huis Oranje-Nassau.^[6] Willem kocht jachtslot De Graeff en de omliggende weilanden, het latere Paleis Soestdijk, van Jacob de Graeff voor slechts 18.755 gulden.^[6]

Catharina Hooft volgde in 1678 haar nicht Maria Overlander op als vrouwe van Purmerland en Ilpendam. Ze krijgt bij testament van Maria levenslang vruchtgebruik van deze vrije en hoge heerlijkheid.^[7]

Haar door Nicolaes Eliasz. Pickenoy geschilderde huwelijksportret bevindt zich in de Gemäldegalerie te Berlijn, evenals haar beroemde portret als kind met haar min, geschilderd door Frans Hals. Haar door Artus Quellinus in 1660 gebeeldhouwd reliëf in marmer is in het Rijksmuseum te Amsterdam te bezichtigen.

Allegorie van Cornelis de Graeff als leider van zijn volk:^[8]Jan Victors (1652) privécollectie
Catharina en haar min, Frans Hals (tussen 1619 en 1620) Gemäldegalerie (Berlijn)
Maria Overlander, Wybrand de Geest (1630) Museum Prinsenhof Delft; Omdat Maria Overlander geen eigen kinderen had, ging haar erfenis naar haar nicht Catharina.
Frans Banning Cocq, Echtgenoot van Maria Overlander, Wybrand de Geest (1630) Museum Prinsenhof Delft
"Officieren en andere schutters van wijk V in Amsterdam onder leiding van kaptein Cornelis de Graeff en luitenant Hendrick Lauwrensz", ^[9]Jacob Adriaensz. Backer (1642) Rijksmuseum Amsterdam
Andries de Graeff, broer van Cornelis, Rembrandt van Rijn (1639) Gemäldegalerie Alte Meister
Daniël van Hogendorp, echtgenoot van Ida Maria Hooft, Cornelis Janssens van Ceulen (tweede helft 17e eeuw) Museum Rotterdam
Ida Maria Hooft (1618–1683), nicht van Catharina, Cornelis Janssens van Ceulen (tussen 1650 en 1660) Museum Rotterdam
Pieter Jansz Hooft (1575-1636), vader van Catharina(gedateerd 1621) RKD
Geertruid Overlander (1577-1653), moeder van Catharina, echtgenote van Pieter Jansz Hooft, zuster van Volkert Overlander(gedateerd 1619) RKD

Externe links

Rodovid - Catharina Hooft
Geslacht Hooft
Gearchiveerd op 31 oktober 2020.
Biografie van haar zoon Jacob de Graeff in de DBNL
Biografie Cornelis de Graeff in DBNL

Zie de categorie Catharina Hooft van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ een verwant van Cornelis Hooft en de oom van Pieter Corneliszoon Hooft
↑
↑ dochter van Willem Simonsz van der Does (1608-1666), een van de afstammelingen van Symon van der Does
↑ Anna Christina Pauw van Bennebroek (1649-1719), enige dochter van Adriaan Pauw
↑ zijn vrouw en hun zonen, de staande figuren zijn v.l.n.r.; Willem Schrijver, echtgenoot van zijn zuster, Wendela; Pieter Trip, tevens een van de neven van Elias Trip (1570-1636), en echtgenoot van zijn andere zuster, Christina(ook bekend als "Vrouwe van Engelenburg"); zijn broer Andries
↑ ^a ^b Catharina Hooft bij Vrouwen van Soestdijk, van Thera Coppens
↑
↑ Cornelis als aartsvader Isaak met zijn vrouw Catharina als Rebekka met hun zonen Pieter en Jacob als Esau en Jakob.
↑ Groepsportret van de schutters van de Kloveniersdoelen. Geportretteerd zijn verder: Joachim Jansz Scheepmaker (vaandrig), Teunis Jansen Visch en Jan Gerritsz van Leeuwaerden (sergeanten), Marten Canter, Hans van der Elst, Warnar Wiggertzen, Adam Gerritzen, Hendrick Janzen, Hendrick Rijckzen, Elias de Haes, Cornelis Cornelissen Karseboom, Barent van Bruyninckwinckel, Willem Janzen van Middelum, Hendrick Pauwels, Jan Gerritzen Parys, Gerrit Brauningh Koeckebacker, Hendrick Aertzen de Keyzer, Jan Jacobsz Lantsman, Willem Janzen Buys, Jan Evertzen van Heerden en Jan Evertzen Mattys.

Graeff, P. de (P. de Graeff Gerritsz en Dirk de Graeff van Polsbroek) Genealogie van de familie De Graeff van Polsbroek, Amsterdam 1882.
Bruijn, J. H. de Genealogie van het geslacht De Graeff van Polsbroek 1529/1827
Moelker, H.P. (1978) De heerlijkheid Purmerland en Ilpendam, uitg. Nooy, Purmerend (2e druk), p. 155-158
Zandvliet, Kees (2006), De 250 rijksten van de Gouden Eeuw: kapitaal, macht, familie en levensstijl, blz. 93 t/m 94, uitg. Nieuw Amsterdam, Amsterdam, ISBN 90-8689-006-7

[1] verwant van Cornelis Hooft en de oom van Pieter Corneliszoon Hooft

[2] 
Johan Huydecoper van Maarsseveen (1599-1661), Joseph Coymans (1656-1720)

[3] ter van Willem Simonsz van der Does (1608-1666), een van de afstammelingen van Symon van der Does

[4] Anna Christina Pauw van Bennebroek (1649-1719), enige dochter van Adriaan Pauw

[5] zijn vrouw en hun zonen, de staande figuren zijn v.l.n.r.; Willem Schrijver, echtgenoot van zijn zuster, Wendela; Pieter Trip, tevens een van de neven van Elias Trip (1570-1636), en echtgenoot van zijn andere zuster, Christina(ook bekend als "Vrouwe van Engelenburg"); zijn broer Andries

[Soestdijk-6] Catharina Hooft bij Vrouwen van Soestdijk, van Thera Coppens

[7] 
Lijst van heren van Purmerend, Purmerland en Ilpendam#Heren van Purmerland en Ilpendam

[8] Cornelis als aartsvader Isaak met zijn vrouw Catharina als Rebekka met hun zonen Pieter en Jacob als Esau en Jakob.

[9] Groepsportret van de schutters van de Kloveniersdoelen. Geportretteerd zijn verder: Joachim Jansz Scheepmaker (vaandrig), Teunis Jansen Visch en Jan Gerritsz van Leeuwaerden (sergeanten), Marten Canter, Hans van der Elst, Warnar Wiggertzen, Adam Gerritzen, Hendrick Janzen, Hendrick Rijckzen, Elias de Haes, Cornelis Cornelissen Karseboom, Barent van Bruyninckwinckel, Willem Janzen van Middelum, Hendrick Pauwels, Jan Gerritzen Parys, Gerrit Brauningh Koeckebacker, Hendrick Aertzen de Keyzer, Jan Jacobsz Lantsman, Willem Janzen Buys, Jan Evertzen van Heerden en Jan Evertzen Mattys.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]