Christiaankondre
Christiaankondre, voorheen Koebalime, is een Karaïbisch-inheems dorpdeel van Galibi in het Surinaamse district Marowijne. Het ligt stroomafwaarts ten opzichte van het andere deel, Langamankondre.[2]
dorpsdeel in Suriname 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| District | Marowijne | ||
| Ressort | Galibi | ||
| Coördinaten | 5° 43′ NB, 54° 1′ WL | ||
| Algemeen | |||
| Inwoners (2022) |
300[1] | ||
| Foto's | |||
| |||
| Vrouwencentrum Worian Uwaponaka | |||
| |||
Geschiedenis
bewerkenChristiaankondre werd onder de naam Koebalime opgericht, als verwijzing naar de vele koebali's (teken) in dit gebied. Het werd toen gesticht op wat begin 21e eeuw het meest noordelijke punt is van het dorp. Het dorp werd later hernoemd naar Christiaan Pané (kondre betekent land), hoewel ervan uitgegaan wordt dat niet hij maar zijn vader Imaniwapo Pané het dorp heeft gesticht. Volgens een andere lezing zouden de eerste bewoners afkomstig zijn geweest uit Mana Apotele (bocht bij de Mana, later Awala) in Frans-Guyana, aan de overzijde van de Marowijne.[2]
Zeker is dat het dorp vóór de 20e eeuw werd gesticht en aanvankelijk veel bosrijker was. In 1908 geeft de kaart van de Beneden-Marowijne in Iets over de Marwijne en hare geschiedenis aan dat het dan nog indianendorp/kamp bestaat uit vijf hutten en tussen de bossen en moerassen (zwampen) ligt.[3] Het was ook kleiner en de bewoners woonden toen alleen nog langs de Marowijne. Ze trokken verder het land op nadat de Marowijne meermaals onrustig was en de oevers overstroomde. De bewoners, die de watersnood toeschreven aan boze geesten en watergeesten, besloten toen te verhuizen naar de plek waar ze tot dan toe hun kostgrondjes hadden. In de loop van de jaren veranderde ook de woonstijl, van eerst samen in blokken tot daarna steeds meer los van elkaar.[2]
Galibi, inclusief Langamankondre, werd tot de jaren 1960 door een enkele kapitein bestuurd. Om een eind te maken aan onderlinge twisten, werd het bestuur van de dorpsdelen verdeeld over kapitein Mariwajoe voor Langamankondre en Ernest Aloema voor Christiaankondre. Deze situatie is daarna blijven bestaan.[2]
Bekende bewoners
bewerken- Kamala'imïn, vertelster
- Anoewaritja Marty R J, percussionist, vocalist en bandleider
Geboren
bewerken- Nardo Aluman (1946-2021), schrijver
Dorpshoofden
bewerkenChristiaankondre heeft een eigen inheems bestuur.[1] Hieronder volgt een (niet complete) lijst van dorpshoofden:
- Imaniwapo Pané (eind 19e eeuw, niet zeker of hij ook het dorpshoofd was)[2]
- Christiaan Pané[2]
- Ernest Aloema (jaren 1960; sinds Langamankondre en Christaankondre elk een kapitein hebben)[2]
- Ricardo Pané (ten minste 1993 - heden)[4]
Galerij
bewerken
|
| |
Galibi tussen 1906 en 1913 | ||
- ↑ a b VIDS, Dorpen en dorpsbesturen. Gearchiveerd op 11 mei 2023.
- ↑ a b c d e f g Commissie Landrechten Inheemsen Beneden-Marowijne, Traditioneel gebruik en beheer van het Beneden-Marowijne gebied door de Kaliña en Lokono, 2006. Gearchiveerd op 19 februari 2023.
- ↑ L.C. van Panhuys, Iets over de Marowijne-rivier en hare geschiedenis. P.L.M. Ketting, Haarlem (1908). Geraadpleegd op 1 mei 2022 – via delpher.nl.
- ↑ Algemeen Dagblad, Indianen willen traditioneel gezag terug, 22 september 1993