Holland-Amerika Lijn

Holland America Line
Motto of slagzin	Waarom niet nu
Oprichting	1873
Eigenaar	Carnival Corporation & plc
Sleutelfiguren	Stein Kruse (CEO); Richard D. Meadows (COO); Larry D. Calkins (CFO)
Land	Verenigde Staten
Hoofdkantoor	Seattle, Amerika
Producten	Cruisereizen
Sector	Toerisme
Website	(en) http://www.hollandamerica.com
Portaal	Economie

De Holland-Amerika Lijn (HAL; Engels: Holland America Line) is een cruisemaatschappij en een dochteronderneming van Carnival Corporation & plc, de grootste cruisevaartonderneming ter wereld. Het bedrijf is gevestigd in de Amerikaanse stad Seattle.

De Holland-Amerika Lijn was van oorsprong een Nederlandse maatschappij die een scheepvaartverbinding onderhield tussen Nederland en de Verenigde Staten. Het bedrijf had als thuisbasis de haven van Rotterdam. In 1989 werd de maatschappij overgenomen door het Amerikaanse Carnival Corporation & plc. Met het door de verkoop verkregen kapitaal werd de beleggingsmaatschappij HAL Investments gestart.

Ontstaan

Hoofdkantoor te Rotterdam van de Holland-Amerika Lijn (1959)

In 1871 werd de vennootschap Plate, Reuchlin & Co opgericht door Antoine Plate F. jn en Jhr. Otto Reuchlin, met als doel een rechtstreekse verbinding met Amerika, uitgevoerd met stoomschepen. In 1873 werd Plate, Reuchlin & Co omgezet in de NV Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart-Maatschappij (NASM). Vlak hierna, in 1875, werd de Nieuwe Waterweg geopend, waardoor Rotterdam een belangrijke Europese haven kon worden. In deze periode werd New York een vaste bestemming. Omdat in het spraakgebruik de naam 'Holland-Amerika Lijn' (HAL) gebruikelijk was geworden, voegde de NASM deze naam op 15 juni 1896 aan haar statutaire naam toe, zodat de vennootschap sindsdien officieel NV Nederlandsch-Amerikaanse Stoomvaart-Maatschappij 'Holland-Amerika Lijn' heet, kortweg HAL. In 1973 werd de naam ingekort tot Holland Amerika Lijn NV, vanaf dat moment zonder streepje tussen Holland en Amerika.

Activiteiten

Voormalig hoofdkantoor van HAL, thans Hotel New York

De trans-Atlantische verbinding Rotterdam-New York bestond van 1873 tot 1978, en speelde een grote rol in de landverhuizingen van Europa naar Amerika. De maatschappij bediende ook vrachtlijnen, maar als bijzaak. De maatschappij had in de haven van Rotterdam een kolentip om steenkool op de stoomschepen te laden. Door de toenemende concurrentie van het vliegtuig op de trans-Atlantische route, werden de passagiersschepen meer en meer voor de cruisevaart benut. Op 8 november 1971 verliet de Nieuw Amsterdam (II) Rotterdam voor de allerlaatste oversteek. In 1975 werd de divisie Transport (de vrachtschepen) verkocht en ging men zich steeds meer concentreren op de cruisevaart.

Verplaatsing naar Amerika

De zetel van het passagiersbedrijf was in 1971 al overgeplaatst naar New York. In 1978 werd het hoofdkantoor verplaatst naar Stamford (Connecticut). In 1983 verhuisden beide kantoren naar Seattle (Washington) aan de Amerikaanse westkust, waar al het kantoor van het in 1971 overgenomen Westours Inc. was gevestigd. Op 1 mei 1984 stond het karakteristieke kantoor op de Wilhelminakade te koop: het huidige Hotel New York. De afkorting HAL kreeg een Engelstalige invulling: Holland America Line.

Onderdeel van Carnival

In 1989 werd Holland America Line Inc. ingelijfd bij Carnival Corporation & plc in Miami, 's werelds grootste cruise-consortium waartoe vele rederijen behoren. De Nederlandse oorsprong leeft door in het bekende logo, dat het zeilschip De Halve Maen afbeeldt (het schip waarmee Henry Hudson in 1609 Manhattan ontdekte) met op de achtergrond de boeg van de Nieuw Amsterdam (II), het bekendste schip van HAL.

Sinds een aantal jaren varen de schepen weer onder Nederlandse vlag, ook heeft men in Rotterdam het vlootkantoor staan omdat men nog steeds overwegend met Nederlandse officieren vaart. Ook is Rotterdam steeds vaker aanloophaven tijdens de cruises die HAL-schepen tijdens de zomermaanden in West-Europa maken. Op 28 februari 2007 opende HAL zijn Europese hoofdkantoor in Rotterdam in kantoor- en woontoren Montevideo, schuin achter het voormalige hoofdkantoor op de Wilhelminapier op de Kop van Zuid, na 36 jaar afwezigheid in deze stad.

Vloot

Affiche uit 1898

Reclamepaneel (ca. 1950)

Alle schepen van HAL met periode dat het schip in dienst was. Er zijn in totaal 173 schepen ooit gebouwd.

Gebouwd voor Plate, Reuchlin & Co

Rotterdam (I) 1873-1883
Maas / Maasdam (I) 1873-1883 / 1883-1884

Gebouwd voor de NV Nederlandsch-Amerikaansche Stoomvaart-Maatschappij (NASM)

W.A. Scholten 1874-1887
P. Caland 1874-1897
Schiedam 1877-1897
Amsterdam (I) 1880-1884
Edam (I) 1881-1882
Leerdam (I) 1882-1889
Zaandam (I) 1882-1897
Edam (II) 1883-1895
Rotterdam (II) / Edam (III) 1886-1895 / 1895-1899
Amsterdam (II) 1887-1905
Veendam (I) 1888-1898
Obdam 1889-1898
Werkendam 1889-1900
Maasdam (II) 1889-1902
Spaarndam (I) 1890-1901
Didam 1891-1895
Dubbeldam 1891-1895

Gebouwd voor Holland-Amerika Lijn (HAL)

Rotterdam (III) 1897-1906
Statendam (I) 1898-1910
Potsdam 1900-1915
Soestdyk (I) 1901-1923
Ryndam (I) 1901-1929
Amsteldyk (I)1901-1924
Sloterdyk (I) 1902-1924
Noordam (I) 1902-1928
Nieuw Amsterdam (I) 1906-1932
Rotterdam (IV) 1908-1940
Andyk (I) 1909-1930
Maartensdyk 1909-1923
Gorredyk (I) 1909-1923
Zijldyk 1909-1928
Sommelsdyk (I) 1909-1910
Zaandyk (I) 1909-1917
Sommelsdyk (II) 1912-1930
Zuiderdyk 1912-1922
Noorderdyk (I) 1913-1917
Oosterdyk 1913-1918
Westerdyk 1913-1933
Veendyk 1914-1933
Waaldyk 1914-1929
Maasdyk 1915-1922
Eemdyk (I) 1915
Poeldyk (I) 1915-1928
Blommersdyk (I) 1916
Beukelsdyk 1916-1923
IJsseldyk 1916-1926
Statendam (II) (Justicia) 1917
Schiedyk (I) 1917-1926
Zaandyk (II) 1918-1923
Noorderdyk (II) 1918-1931
Stadsdyk 1920-1932
Moerdyk (II) 1920-1933
Kinderdyk (I) 1920-1933
Eemdyk (II) 1920-1933
Vechtdyk 1920-1933
Warszawa 1920-1926
Burgerdyk 1921-1940
Maasdam (III) 1921-1941
Edam (IV) 1921-1954
Leerdam (II) 1921-1953
Blijdendyk (I) 1921-1930
Binnendyk 1921-1939
Dinteldyk (I) 1922-1944
Boschdyk 1922-1942
Breedyk 1922-1942
Spaarndam (II) 1922-1939
Volendam (I) 1922-1952
Gaasterdyk (I) 1922-1931
Bilderdyk (I) 1922-1940
Beemsterdyk 1922-1941
Grootendyk 1923-1931
Drechtdyk 1923-1940
Veendam (II) 1923-1953
Statendam (III) 1929-1940
Delftdyk 1929-1952
Dongedyk 1952-1966
Damsterdyk 1930-1949
Dalerdyk 1949-1963
Nieuw Amsterdam (II) 1938-1974
Noordam (II) 1938-1963
Zaandam 1939-1942
Westernland 1939-1943
Pennland 1939-1941
Sommelsdyk (III) 1939-1965
Sloterdyk (II) 1940-1966
Westerdam (I) 1946-1964
Zuiderdam (I) tijdens bouw onherstelbaar beschadigd
Philip Wouwerman 1943-1946
Van der Capelle 1943-1946
Fort Orange / Blijdendyk (II) 1944-1947 / 1947-1957
Duyvendyk 1946-1959
Andijk 1946-1969
Eemdyk (III) 1946-1960
Amsteldyk (II) 1946-1967
Arkeldyk 1946-1966
Aalsdyk 1946-1960
Averdijk 1946-1967
Abbedyk 1947-1961
Axeldyk 1947-1963
Aardyk 1947-1962
Arnedyk 1947-1962
Alblasserdyk 1948-1966
Arendsdyk 1948-1961
Soestdyk (II) 1948-1967
Akkrumdyk 1948-1963
Almdyk 1949-1960
Schiedyk (II) 1949-1968
Aagtedyk 1950-1963
Diemerdyk 1950-1968
Ryndam (II) 1951-1972
Maasdam (IV) 1952-1968
Appingedyk 1953-1962
Seven Seas 1955-1966
Kinderdyk (II) 1956-1970
Statendam (IV) 1957-1983
Dinteldyk (II) 1957-1970
Kloosterdyk 1957-1970
Kerkedyk 1958-1970
Kamperdyk 1959-1972
Rotterdam (V) 1959-1997
Korendyk 1960-1972
Gaasterdyk (II) 1960-1975
Moerdyk 1965-1973
Bilderdijk 1972-
Veendam (III) 1973-1984
Prinsendam (I) 1973-1980
Nieuw Amsterdam (III) 1983-2003
Noordam (III) 1984-2004
Westerdam (II) 1988-2002
Ptarmigan excursieschip, 1989-1997
Statendam (V) 1992-2015
Ryndam (III) 1994-2015
Prinsendam (II) 2002-2019

Aangekocht door de Staat der Nederlanden en in beheer gegeven aan de Holland-Amerika Lijn

Groote Beer 1947-1963
Waterman 1952-1963

Huidige vloot

De huidige vloot bestaat uit elf schepen:

R-Klasse:
- Volendam (III) 1999-
- Zaandam (III) 2000-
Vista-Klasse:
- Zuiderdam (II) 2002-
- Oosterdam 2003-
- Westerdam (III) 2004-
- Noordam (IV) 2006-
Signature-Klasse (86.000 brt):
- Eurodam 2008-
- Nieuw Amsterdam 2010-
Pinnacle-Klasse (99.500 brt):
- Koningsdam 2016-
- Nieuw Statendam 2018-
- Rotterdam 2021-

Varia

Johan George Reuchlin, directeur van HAL, was een van de drie Nederlanders op de RMS Titanic die op 15 april 1912 verging. Reuchlin, die meevoer op uitnodiging van de directie van de White Star Line, overleefde de ramp niet, evenmin als de twee andere Nederlanders Hendrik Bolhuis en Wessel van der Brugge.
Willem van der Hoeven (1823-1885) was van 1873 - 1884 de eerste directeur van de Nederlands-Amerikaanse Stoomvaart Maatschappij.
Voor de "Oranje Lijn" verzorgde HAL vanaf 1960 de passagiersafhandeling. De "Oranje Lijn" had tien vrachtschepen en drie passagiersschepen (Prinses Margriet, Prinses Irene en Prins Willem van Oranje).
De Nederlandse HAL verkocht haar schepen en naam aan de multinational Carnival Corporation & pcl, en ging verder met de opbrengst als zeer succesvolle beleggingsmaatschappij (onder de naam HAL) die statutair op de Bahama's gevestigd is. De familie Van der Vorm is nog steeds grootaandeelhouder en de voorzitter is Martijn van der Vorm. Willy van der Vorm is een oud-directeur van de Holland-Amerika Lijn.
Holland America Lijn, kortweg HAL, is tevens de naam van een Nederlandstalig muziekproject van Jack Poels en Leon Giesen.

Zie ook

Hotel New York

Externe links

(en) Officiële website
(en) Officieuze website
Passagierslijsten van de Holland-Amerika Lijn op de website van het Stadsarchief Rotterdam

Bronnen

A.D. Wentholt, Brug over den oceaan. Een eeuw geschiedenis van de Holland Amerika Lijn, Rotterdam/Den Haag, 1973, ISBN 9023692292
Dick Schaap, Brug naar de Zeven Zeeën. Holland Amerika Lijn honderd jaar, Amsterdam, 1973
G.J. de Boer, 125 jaar Holland-Amerika Lijn 1873-1998, Alkmaar, 1998, ISBN 906013074X
Nico Guns, Holland Amerika Lijn. Beknopte geschiedenis van een rederij, Zutphen, 2004 ISBN 9057303116

Zie de categorie Holland America Line van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.