Holsteinien

Indeling van het Pleistoceen
Internationaal			Noordwest-Europa
Serie	Subserie	Etage	Super-etage	Etage	Tijd (Ma)
Holoceen	Vroeg	Greenlandien	Holoceen		jonger
Pleistoceen	Laat	(onbenoemd)	(onbenoemd)	Weichselien	0,116 - 0,0117
				Eemien	0,126 - 0,116
	Midden	Chibaien		Saalien	0,238 - 0,126
				Oostermeer	0,243 - 0,238
				(onbenoemd)	0,324 - 0,243
				Belvédère	0,338 - 0,324
				(onbenoemd)	0,386 - 0,338
				Holsteinien	0,418 - 0,386
				Elsterien	0,465 - 0,418
			Cromerien	diverse etages	0,850 - 0,465
	Vroeg	Calabrien
			Bavelien	diverse etages	1,07 - 0,85
			Menapien	diverse etages	1,20 - 1,07
			Waalien	diverse etages	1,45 - 1,20
			Eburonien	diverse etages	1,80 - 1,45
		Gelasien	Tiglien	diverse etages	2,40 - 1,80
			Pretiglien	diverse etages	2,58 - 2,40
Plioceen		Piacenzien	Reuverien		ouder
Tabel 1 - Indeling van het Pleistoceen Blauwe vakken: Glaciaal of Stadiaal - Roze vakken: Interglaciaal of Interstadiaal

Het geologisch tijdvak Holsteinien (Vlaams: Holsteiniaan) is een etage van de serie Pleistoceen, die duurde van 418 tot 386 ka. Het Holsteinien is een interglaciaal dat volgt op het Elsterien glaciaal. Het gaat vooraf aan een onbenoemd glaciaal wat mogelijk overeenkomt met M.I.S. 10.

Naamgeving

In het verleden werd deze periode het Needien genoemd. Deze naamgeving komt van de Needse Klei, die te vinden is in de Needse Berg. Vermoedelijk betreft dit afzettingen van meanderende rivieren in warme omstandigheden. Tegenwoordig wordt deze periode het Holsteinien genoemd, naar de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein. In Groot-Brittannië wordt de etage van vergelijkbare ouderdom Hoxnian genoemd.

Viviparus diluvianus, een zoetwaterslakkensoort die direct na het Holsteinien uitsterft

Correlatie

Over de exacte ouderdom van het Holsteinien en correlatie met de Marine Isotope Stages bestaat nog onzekerheid. Waarschijnlijk valt het Holsteinien te correleren met MIS 9 (301-334 ka), hoewel MIS 11 (427-364 ka) ook een mogelijke correlatie is.

Klimaat

Tijdens het Holsteinien was het klimaat vrij warm en oceanisch, vermoedelijk was het Holsteinien zelfs het warmste interglaciaal van de afgelopen 400.000 jaar.

Afzettingen in Nederland

Vanwege het warme klimaat lag de zeespiegel vrij hoog. De zee kon dan ook gemakkelijk de nog niet geheel opgevulde geulen uit het Elsterien in het noorden van Nederland binnendringen. De Rijn stroomde naar het noordwesten en mondde vermoedelijk ergens in Friesland in de zee uit. Vermoedelijk was de Rijn een meanderende rivier die naast zand ook veel klei afzette. Deze afzettingen worden tot de Formatie van Urk gerekend. Van deze afzettingen is echter relatief weinig bewaard gebleven vanwege grootschalige erosie in de volgende glacialen. Een zeldzaam restant van deze afzettingen is dan ook de Needse Klei in de Needse Berg.

Zie ook

• Interglaciaal
• Kwartair
• Ontstaan van de Nederlandse ondergrond

Tijdperken van de geologische tijdschaal