Inclusief taalgebruik
Inclusief taalgebruik of inclusieve communicatie is een vorm van taalgebruik waarbij rekening wordt gehouden met onder andere diversiteit en gender en die stereotiepe beeldvorming probeert te vermijden.[1][2][3]
Inclusief taalgebruik wordt soms gezien als een vorm van politieke correctheid, maar onderscheidt zich hiervan doordat het niet enkel gericht is op het vermijden van kwetsend taalgebruik: ook de identiteit van personen, acceptatie, respect en het vermijden van stereotypen spelen een rol.[4][5][6][7] Taalgebruik is volgens de 'Groep op hoog niveau inzake gendergelijkheid en diversiteit' van het Europees Parlement van grote invloed op het gedrag, de houding en de opvattingen van mensen.[8][9]
Gebruik
bewerkenBepaalde woorden of uitdrukkingen hebben een negatieve connotatie, zijn genderspecifiek of geven een stereotype weer.[10] Inclusief taalgebruik vermijdt dit soort woorden en legt de nadruk op taalgebruik dat onder meer diversiteit erkent, gelijke kansen bevordert en respect toont. Volgens de Linguistic Society of America zijn stereotypen in taal vaak niet opzettelijk bedoeld, maar zijn zij het gevolg van bestaande denkbeelden. Stereotypen kunnen leiden tot marginalisering, het voortbestaan van stereotypen en belediging van personen of groepen, aldus de Linguistic Society of America.[3][11]
Kritiek
bewerkenDe Nederlandse filosoof Floris van den Berg is van mening dat inclusief taalgebruik, door hem omschreven als woke, een vorm van 'taalzuivering' is: "het (agressief) opdringen van politiek correct taalgebruik door censuur en zelfcensuur."[12][13] De Nederlandse criminoloog Bart Collard stelt dat "de taal wordt ingezet om de moraal en waarheidsperceptie van mensen te beïnvloeden, om zo invloed uit te kunnen oefenen op wet- en regelgeving."[12]
Genderneutraal en genderinclusief taalgebruik
bewerken
Zie Genderneutraal taalgebruik voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Een vorm van inclusief taalgebruik is genderneutraal taalgebruik waarbij geen onderscheid wordt gemaakt tussen genders. Door genderneutraal taalgebruik wordt gepoogd stereotypen over mannen en vrouwen te vermijden.[14] Taal wordt gekleurd door persoonlijke perspectieven en normen, waardoor taal nooit volledig objectief of neutraal is. Dit wordt ook wel een linguistic bias genoemd. Volgens sommigen wijzen woorden zoals "papadag" op de norm van een traditionele rolverdeling tussen man en vrouw. Een woord als "mamadag" wordt gezien als overbodig, aangezien er vanuit wordt gegaan dat de vrouw de moederrol op haar neemt.
Doordat traditionele denkwijzen verweven zijn in het taalgebruik, bestaat er de mening dat hierdoor onbewust de ongelijkheid tussen man en vrouw in stand gehouden wordt. Daarnaast wordt aan sommige woorden specifiek 'vrouw' of 'man' toegevoegd, omdat zij op zichzelf worden geassocieerd met de andere sekse. Voorbeelden hiervan zijn "vrouwelijk hoogleraar" en "vrouwelijke CEO".[1][15]
Het European Institute for Gender Equality stelt dat woorden die verwijzen naar vrouwelijkheid vaak worden gebruikt om iets te beschrijven dat zwak of minderwaardig is en dat dit soort termen vermeden dienen te worden.[14]
Tegenstanders
bewerkenGenderneutraal taalgebruik stuit regelmatig op kritiek.[16][17][18] De Vlaamse politieke partij Vlaams Belang omschreef de genderbewuste taaladviezen van de Nederlandse taalunie als "een zoveelste voorbeeld van de drammerigheid van de woke genderideologie" en maakte een vergelijking met het boek 1984 van George Orwell,[19] waarin een toekomstige wereld wordt beschreven waarin de overheid door middel van "Newspeak" bepaalde woorden precies de tegenovergestelde betekenis geeft.
In Duitsland is er verdeeldheid over genderneutraal taalgebruik. De conservatieve politicus Alexander Krauß zei dat het niet mogelijk is om gelijkheid te creëren door genderneutrale woorden te gebruiken.[20]
Lucy Kross Wallace van The Stanford Daily stelt dat het discussiëren over taalgebruik kan leiden tot conflicten die integratie ondermijnen in plaats van bewerkstelligen.[21]
Sensitief taalgebruik
bewerken
Inclusief taalgebruik houdt rekening met woorden die worden gezien als cultureel sensitief en woorden die geassocieerd worden met onder andere racisme, sociale ongelijkheid en seksisme.[22] Zo is het gebruik van een woord als 'goeroe' om een expert te beschrijven volgens sommigen culturele toe-eigening, aangezien dit een term is die voortkomt uit het boeddhisme en hindoeïsme.[23]
Het woord 'blank' is volgens sommigen besmet door het koloniale verleden en zou geassocieerd worden met reinheid.[24][25][26][27] Sinds 2016 kiezen diverse media er om die reden voor het woord 'wit' te gebruiken.[28] In de Nederlandse media is dit inmiddels de standaard geworden. Personen die zichzelf als 'blanke' beschouwen kunnen het aanduiden van 'blanken' als 'witten' juist als racistisch en beledigend ervaren.
Sensitivity readers
bewerkenSensitivity readers ('gevoeligheidslezers') zijn personen die literatuur nalezen en woorden en passages aanpassen die mogelijk als aanstootgevend of kwetsend ervaren worden. In februari 2023 ontstond er ophef over aanpassingen in boeken van Roald Dahl. Woorden als 'lelijk' en 'dik' zouden als aanstootgevend ervaren kunnen worden en waren om die reden vervangen. Personages uit de boeken van James Bond werden aangepast omdat deze werden gezien als racistisch, en racistisch taalgebruik werd verwijderd.[29][30]
Persoon-eerst taalgebruik
bewerken Zie Persoon-eerst taalgebruik voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Persoon-eerst taalgebruik is een vorm van inclusief taalgebruik om het onderscheid aan te duiden tussen de persoon en diens handicap, beperking of psychische aandoening en in de brede zin om personen van verschillende etniciteiten, sociale klassen, genders en seksuele geaardheden te beschrijven.[31] Door te spreken over bijvoorbeeld 'een gehandicapte' zou de persoon met een handicap vereenzelvigd worden met diens handicap. Om die reden wordt er vaak voor gepleit te spreken over 'een persoon met een handicap'.[32][33]
Externe link
bewerken- ↑ a b Inclusieve taal. WOMEN Inc.. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Inclusieve communicatie: onze praktische tips. Unia. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ a b (en) Guidelines for Inclusive Language. Linguistic Society of America. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Inclusive Language Standards. University of Delaware. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Working toward a more inclusive language. The Journal. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Pop, Anamaria-Mirabela, Sim, Monica-Ariana (2021). Political Correctness In Business Communication. Annals of Faculty of Economics 1 (1): 317–323
- ↑ (en) Common questions. Acrolinx. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Genderneutraal taalgebruik in het Europees Parlement (2018), p. 3. Gearchiveerd op 24 oktober 2022.
- ↑ Schamper | (U)Gen(t)derinclusief. Schamper (12 mei 2022). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Tips voor inclusief schrijven. Unia. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Inclusive IT Language: Replacement Terms. U of G News (9 april 2021). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ a b Woke streeft naar radicale verandering via onze taal - EW. www.ewmagazine.nl. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ hvandervelde, “Een wereld met minder leed en meer geluk”. deMens.nu (15 december 2021). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ a b (en) Avoid gendered stereotypes as descriptive terms. European Institute for Gender Equality. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Women Inc. (2023). De incomplete stijlgids, p. 4.
- ↑ Van overdreven en te correct tot een stuk inclusiever: mensen verdeeld over genderneutraal taalgebruik. EenVandaag (30 juli 2021). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Kritiek op genderneutraal taalgebruik in Synodale Weg. KRO-NCRV. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Lange, Pepijn de, Niet alle lezers zijn blij met het ‘genderneutrale’ taalgebruik van de Volkskrant. de Volkskrant (13 november 2020). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Taaladviezen Nederlandse Taalunie: “pure woke waanzin”. Vlaams Belang (24 augustus 2022). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Debate over gender-neutral language divides Germany. POLITICO (8 maart 2021). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) From the community: When inclusive language excludes (20 oktober 2021). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Inclusive Language Guidelines. American Psychological Association. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) What is Inclusive Language? Examples & Strategies for the Workplace. www.workhuman.com (16 december 2022). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Blank of wit: een taalstrijd met een politieke ondertoon. nos.nl (24 januari 2018). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ B.V, Twize, Waarom we niet meer blank zeggen maar wit. Punt. (8 juni 2020). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Waarom het woord "blank" niet weg hoeft. vrtnws.be (26 januari 2018). Gearchiveerd op 3 februari 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Kranenberg, Annieke, De 'witte' verdringt de 'blanke' in de krant. de Volkskrant (29 oktober 2016). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Wit en blank (herkomst, betekenis en gebruik). Onze Taal. Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ De zin en onzin van sensitivity readers: 'Een voetnoot plaatsen is beter'. RTL Nieuws (27 februari 2023). Gearchiveerd op 28 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ Ravensbergen, Roos, Steeds meer boeken aangepast door 'sensitivity readers', gaat dat ook bij Nederlandse boeken gebeuren?. Metronieuws.nl (8 maart 2023). Gearchiveerd op 27 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Language of Difference: Writing about Race, Ethnicity, Social Class, and Disability. Nesbitt-Johnston Writing Center. Hamilton College (2015). Gearchiveerd op 25 februari 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.
- ↑ (en) Crocker, Amy F., Smith, Susan N (8 februari 2019). Person-first language: are we practicing what we preach?. Gearchiveerd op 24 februari 2023. Journal of Multidisciplinary Healthcare 12: 125–129. ISSN:1178-2390. PMID: 30799931. PMC: 6371927. DOI:10.2147/JMDH.S140067.
- ↑ (en) Person First and Identity First Language. askearn.org. Gearchiveerd op 31 maart 2023. Geraadpleegd op 27 maart 2023.