Wikipedia

Kapellen

gemeente in Antwerpen, België
Zie Kapellen (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Kapellen.

Kapellen is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen. De gemeente ligt in de Kempen, in het noorden van de provincie.

Kapellen
Gemeente in België Vlag van België
Kapellen (België)
Kapellen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Antwerpen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere 		37,22 km² (2022)
41,61%
29,54%
28,85%
Coördinaten 51° 19' NB, 4° 26' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid 		27.782 (01/01/2024)
48,98%
51,02%
746,38 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder 		(01/01/2024)
18,52%
56,55%
24,93%
Buitenlanders 9,19% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester An Stokmans (Open Vld)
Bestuur Open Vld, N-VA
Zetels
Open Vld
N-VA
sp.a
CD&V
Vlaams Belang 		29
14
8
4
2
1
Economie
Gemiddeld inkomen 25.681 euro/inw. (2021)
Werkloosheids­graad 5,37% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2950 		Deelgemeente
Kapellen
Zonenummer 03
NIS-code 11023
Politiezone Noord
Hulpverlenings­zone Rand
Website www.kapellen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Antwerpen
in de provincie Antwerpen
Foto's
Portaal  Portaalicoon   België
Standbeeld voor gesneuvelden 1914-1918
Dorpsstraat - Brouwerij Veraart en Café De Leeuw

Kapellen telt 27.782 inwoners (1 januari 2024) en bestaat uit verschillende wijken, onder andere Kapellen centrum, Putte-Kapellen of het oostelijk deel van het grensdorp Putte, Kapellenbos, Hoogboom en Zilverenhoek. De gemeente heeft een groen en residentieel karakter en wordt onder meer gekenmerkt door villaparken, exclusieve landhuizen en verschillende kastelen. Het is een van de rijkste gemeenten in Antwerpen.[1]

Kapellen is de hoofdplaats van het kieskanton en gerechtelijk kanton Kapellen.

Geschiedenis

bewerken

De leefgemeenschappen die thans deel zijn van de gemeente Kapellen dateren van de 13de eeuw. Hoogboom vinden we terug als Hobonia op documenten uit 1267. Hoghescote, het huidige centrum volgt tien jaar later samen met Ertbrand, ofwel het huidige Putte. De wijk Zilverenhoek, pas sinds 1983 bij Kapellen, verschijnt pas in 1844 voor het eerst op een kadasterplan.

Vanaf de oorsprong maakte Kapellen deel uit van de heerlijkheid Ekeren. Sinds de 13de eeuw wisselden delen van het grondgebied geregeld van eigenaar. Uiteindelijk kwam in 1714 de volledige heerlijkheid Ekeren onder het bewind van 1 familie, die van de heren van Salm-Salm. Tijdens de Franse bezetting werd Kapellen in 1795 in de municipaliteit van Stabroek ondergebracht om uiteindelijk in 1800 een zelfstandige gemeente te worden. Kapellen ontving een deel van het grondgebied van Hoevenen toen die gemeente werd opgeheven in 1828 en een deel van de gemeente Ekeren bij een grenscorrectie in 1846.[2] De huidige gemeentegrenzen liggen sinds 1983 vast wanneer de Ekerse wijken Hoogboom en Zilverenhoek naar Kapellen worden overgeheveld.[3]

In tegenstelling tot de wereldlijke macht heeft de geestelijke macht een minder complex traject afgelegd. De parochie van Hoghescote werd in 1277 overgedragen aan de Sint-Bernardusabdij van Hemiksem. Tot dan was de parochie afhangend van de Sint-Lambertuskerk te Ekeren.

De kerk van Kapellen is het oudste gebouw van de gemeente. Tot de 14de eeuw volstond een kapel om de inwoners voort te helpen. De kerk is door de tijden heen steeds verder opgebouwd en verbouwd. Het koor dateert bijvoorbeeld uit de 14de eeuw terwijl de kruisbeuk in de 16de eeuw gebouwd is. In de 19de eeuw werden de toren en het inwendige van de kerk neogotisch herbouwd.

De verdere geschiedenis van Kapellen is gekenmerkt door periodes van bloei en van armoede. Ten tijde van het Beleg van Antwerpen door de Spanjaarden heeft Kapellen zwaar te lijden gehad. Alle belangrijke gebouwen en 90% van de huizen waren vernietigd. Tijdens het Twaalfjarig Bestand was er een korte heropleving van de gemeente tot in 1623 de pest zwaar huis hield. De echte heropbouw moest op zich laten wachten tot 1674 wanneer de kerk werd heropgebouwd.

Aan dit alles kwam een abrupt einde bij het begin van de Eerste Wereldoorlog. De opeisingen door het Duitse leger en de Spaanse griep zorgden voor sterfte onder de bevolking. Na de oorlog was er een korte herstelperiode tot 1930 wanneer de crisis neerdaalde over de gemeente. Pas na de Tweede Wereldoorlog kon de gemeente terug beginnen aan het herstel. De gemeente Kapellen werd op 4 oktober 1944 door het Canadese bataljon Les Fusiliers Mont-Royal[4] bevrijd.[5]

Geografie

bewerken

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
 Woensdrecht (NL)       Kalmthout       Wuustwezel 
             
 Stabroek   Brasschaat 
           
        Antwerpen        

Bezienswaardigheden

bewerken
  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Kapellen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Natuur en landschap

bewerken

Kapellen ligt in de Noorderkempen. De plaats kenmerkt zich door uitgestrekte villabossen. De plaats ligt aan de rand van de Antwerpse agglomeratie. Natuurgebieden zijn De Uitlegger, het Wolvenbos en het Domein Oude Gracht.

Demografie

bewerken

Demografische ontwikkeling voor de gemeentelijke herinrichting

bewerken
  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1982 = inwoneraantal op 31 december

Na de gemeentelijke herinrichting

bewerken

Naar aanleiding van de gemeentelijke herindeling die van kracht werd op 1 januari 1983 werd de toenmalige gemeente Ekeren gesplitst waarbij het noordelijk deel van deze gemeente toegevoegd werd aan de gemeente Kapellen, het zuidelijke gedeelte werd onderdeel van de fusiegemeente Antwerpen.

Jaar 1983 1985 1990
Inwonertal 22.471 22.549 23.977
Groei +53.41% +0.35% +6.33%
Opmerking: inwonersaantal op 01/01 - Bron: NIS
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[6] Evolutie: 1992=index 100
1992 24.566 100,0
1993 24.794 100,9
1994 25.114 102,2
1995 25.290 102,9
1996 25.356 103,2
1997 25.510 103,8
1998 25.539 104,0
1999 25.569 104,1
2000 25.671 104,5
2001 25.642 104,4
2002 25.612 104,3
2003 25.881 105,4
2004 25.974 105,7
2005 25.975 105,7
2006 25.948 105,6
2007 26.104 106,3
2008 26.222 106,7
2009 26.297 107,0
2010 26.427 107,6
2011 26.437 107,6
2012 26.546 108,1
2013 26.506 107,9
2014 26.540 108,0
2015 26.702 108,7
2016 26.745 108,9
2017 26.750 108,9
2018 26.771 109,0
2019 26.850 109,3
2020 26.981 109,8
2021 27.157 110,5
2022 27.442 111,7
2023 27.743 112,9
2024 27.782 113,1

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken

De gemeente Kapellen maakt deel uit van het kieskanton Kapellen, gelegen in het provinciedistrict Kapellen, het kiesarrondissement Antwerpen en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Kapellen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   Antwerpen Antwerpen Kapellen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers		 Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Antwerpen Kapellen Kapellen Kapellen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-
Zetelverdeling gemeenteraad 2019-2024
15
8
3
2
1
15 8 3 2 1 
De 29 zetels zijn als volgt verdeeld:

Gemeentebestuur

bewerken
College van burgemeester en schepenen
2007-2012 2013-2018
Meerderheid Open Vld (16 zetels) Open Vld + N-VA (14+8 zetels)
Burgemeester Dirk Van Mechelen (Open Vld) Dirk Van Mechelen (Open Vld)
Schepenen
  1. Luc Janssens (Open Vld)
  2. Sabine Van Dooren (Open Vld)
  3. Marc De Smet (Open Vld)
  4. Frederic van Haaren (Open Vld)
  5. Ria Janssens - Van Oncen (Open Vld)
  6. Lieve De Block (Open Vld)
  1. Luc Devriese (N-VA)
  2. Luc Janssens (Open Vld)
  3. Koen Helsen (Open Vld)
  4. An Stokmans (Open Vld)
  5. Ria Janssens - Van Oncen (Open Vld)
  6. Frederic van Haaren (Open Vld)
OCMW-voorzitter An Stokmans (Open Vld) Valerie Van Peel (N-VA)

Geschiedenis

bewerken

(Voormalige) Burgemeesters

bewerken

[7]

Tijdspanne Burgemeester
1836 - 1848 Michel D'hanis Van den Broeck (†1848)
1848 - ... J. Hoegaerts
1858 - 1867 Joannes Franciscus Feyen
... L. Vouwe
1884 - 1903 Edouard Biart (Meetingpartij)
1903 - 1905 Léonce Van den Wouwer
1905 - 1921 Edward Geelhand
1921 - 1930 Joris Guiette (†1930)
1930 - 1933 Frans Jacobs[8]
1933 - 1947 Jean Speth (LP)
1942 - 1944 Frans Jacobs (oorlogsburgemeester)
1947 - 1953 Petrus Stokmans (KP / CVP)
1953 - 1959 Ivo Van den Bergh (LP / PVV)
1959 - 1965 Karel Van Son (CVP)
1965 - 1969 Ivo Van den Bergh (LP / PVV)
1969 - 1983 Louis De Rooy (BSP / LDR)
1983 - 2001 Jacky Buchmann (PVV / VLD)
1985 - 1987 Jan Kerremans (waarnemend burgemeester, PVV)
2001 - heden Dirk Van Mechelen (VLD / Open Vld)
2001 - 2006 Koen Helsen (waarnemend burgemeester, VLD)
2006 - 2009 Luc Janssens (waarnemend burgemeester, Open Vld)

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[9] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[10] 14-10-2012[11] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 23 % 27 % 27 % 27 % 29 % 29 % 29 % 29 % 29
PVDA - - - - - - - 3,1 0 -
SP1/ sp.a-spirit2/ sp.a-GroenB/ Vooruit3 46,271 12 37,191 11 7,651 1 8,221 2 6,531 1 11,282 3 13,76B 4 12,2B 3 9,93 2
Agalev1/ Groen!2/ sp.a-GroenB/ Groen3 - 10,411 2 8,221 2 11,031 3 8,651 2 5,292 0 83 2
PVV1/ VLD2/ Open Vld3 20,831 4 23,371 7 39,561 13 31,732 11 38,492 13 49,132 16 43,103 14 42,53 15 39,43 13
CVP1/ CD&V+N-VAA/ CD&V2 18,951 4 20,291 5 23,541 7 21,31 7 20,621 7 14,60A 4 8,612 2 5,52 1 3,52 0
VU1/ VU&ID2/ CD&V+N-VAA/ N-VA3 13,951 3 8,741 2 5,841 1 3,991 0 5,472 1 27,143 8 26,43 8 24,63 8
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - 3,831 0 11,151 3 17,241 5 19,702 6 7,392 1 10,22 2 14,82 4
L.D.R. - - 11,37 3 7,78 1 2,99 0 - - - -
W.O.W. - - - 3,66 0 - - - - -
BUBEKA - - - 1,14 0 - - - - -
Totaal stemmen 9254 15178 16286 16620 16882 17808 17801 18448 12847
Opkomst % 93,04 90,62 88,94 92,18 88,94 91,4 61,9
Blanco en ongeldig % 4,03 3,68 3,36 4,43 3,16 2,96 2,04 2,6 0,5

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Mobiliteit

bewerken

Verleden

bewerken
 
Station Kapellen in de sneeuw
 
Natuur/wandelgebied Mastenhof
 
Mastbeekhof (het huidige gemeentehuis)
 
Dorpszicht
 
Pastorij (1905)

In 1759 werd er een kasseiweg aangelegd tussen Merksem en Kapellen. Tegenwoordig kennen we deze baan als de Kapelsesteenweg (op het grondgebied van Ekeren en Brasschaat) of Antwerpsesteenweg (op het grondgebied van Kapellen). In 1853 werd de spoorlijn Antwerpen-Rotterdam aangelegd. Daarmee kon de eerste stoomtrein in 1854 door Station Kapellen rijden. Door de goede spoorverbinding gingen veel rijke Antwerpenaren villa's in de gemeente bouwen. Verder werden spoorweghaltes zoals station Heikestraat en station Kapellenbos gebouwd. De buurtspoorwegen bereikten Kapellen Station op 31 juli 1927 en de tram wordt op 1 december 1928 doorgetrokken naar de grens bij Putte.[12] De gelijkvloerse oversteek van de tram op de spoorweg is maar van korte duur. Op 1 maart 1934 wordt de lijn Hoevenen Kapellen geopend en vanaf 1 februari 1938 rijden de trams Antwerpen Putte via Hoevenen. (lijn 72, tussen 1/9/1936 en 1/2/1938 reden geen trams tussen Kapellen en Putte). Vanaf 31 augustus 1936 is de tram vanaf Merksem beperkt tot vlak voor de overweg (lijn 65). Op 26 mei 1967 reed de laatste tram in Kapellen, als lijn 65.

Bekende Kapellenaars

bewerken

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Kapellen of een andere significante band met de gemeente hebben:

Geboren

bewerken

Inwoners

bewerken

Nabijgelegen kernen

bewerken

Hoevenen, Putte, Ekeren, Sint-Mariaburg, Heide

bewerken
Zie de categorie Kapellen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kapellen&oldid=68487289"
  NODES
Done 2
eth 3
lenin 1
orte 3
see 1